"Vô tri mộc" và "Bất tử kê"

Giới thiệu một nét đẹp trong sự nghiệp "Trồng người". ... Những truyện ngắn liên hoàn Hát quốc ca Cái chết của con đà điểu Một kỷ niệm để đời Lỗ thủng trên áo thầy Trống suy tưởng Viết văn bằng phương pháp địa lý Lại nói về cái bìa vở Tên... cúng cơm Vợ tôi nói đúng Con số 6 viết ngược Rắn là loài bò "L" và "N" Từ một đoạn ống rạ Trách ai Xin được mũ ni che tai Sợi lông chân con ruồi Chồng là do mình tạo nên Lời phê Lời chào cao hơn... tiếng còi! Thế mà cũng lên mặt báo Tiếng đế... Có thể không diễn biến xấu như thế Nước mắt của nó đấy Văn... thị trường, các em đừng chấp Mùa hè trong mùa... Hạ Nếu không có lá thư của tòa soạn Nếu không, để đâu cho hết học... "giả" Vì sao trống trường không đánh được Sao tôi nỡ làm thế "Học hè" Em chưa từng viết những chữ nào như thế Trường thi bị tấn công Nó quên hết lời thầy dạy ngày xưa rồi May mà các em không bảo: "Chán Viên Ghê! Hai cách đối xử... hai kết quả Nhà văn Nguyễn Khải và vua hề Sạc lô Lâng lâng như đang bay Chuyện xảy ra ở quán cà phê ôm Châu... củ khoai sọ Cài hoa vào quá khứ Dung nữ giáo sư niệm an Sử ta, sử người Ngắm quả Giả vờ đấy Lời kêu cứu của một cô giáo Những con đường Khi thầy giáo tham gia phá án Ông ấy đâu chỉ tát vào mặt thầy H. "Vô tri mộc" và "Bất tử kê" Đừng để diễn lại con số... buồn Thầy thật... thầy giả Tên của mỗi người Tôi là... con dê cụ Cứu một... "Thần đồng hoang tưởng" Vì các "thị", các nhà phải co lại Nổi giận Tôi sai một, chị sai mười Giấc mơ đã được giải mã Đừng để con cháu chúng tôi mơ ước lớn lên được làm nghề đạp xích lô Thoát chết vì là... chồng cô giáo Tiên học lễ... Học bạ là tấm văn bia Câu chuyện nhỏ lẩy ra từ phim 12A và 4H Chí Phèo hay AQ? Nên học thêm ông ở điểm này Rõ là người tử tế Người gác cổng trường Đâu phải chuyện chơi Vì sao Cu Tý "tè" ra lớp Còn phải là những cao thủ nữa Dạy Sử bằng âm thanh của quá khứ Lại nói về quảng cáo Xem "tướng" học trò Cú hắt hơi chết cả bầy heo Để con người nhẹ nhàng cất cánh Mừng tới hai lần Học để... lấy chồng Hai kỷ niệm vui buồn Gã hành khất và hai người thầy giáo Lặp đi lặp lại Mỗi buộc đủ 5 cái đuôi chuột đây Tay trái Giá ai cũng như ông thợ khắc bút ấy Sự hy sinh vô lý Đi tết Thầy Bé bé bằng bông

"... Cô phát cho mỗi em 20 đô, cùng 4 món hàng giống nhau, làm sao để có số dư còn lại nhiều nhất. Muốn thế phải trả giá từng món một. Từ trả giá, tiếng Việt còn được gọi là gì?

-Thưa cô, là mặc cả ạ.

Đó là cách dạy Việt Văn của giáo sư Thuý Kim thuộc trường Đại học Arizona State University (Hoa Kỳ).

Đoạn văn trên tôi chép lại từ một bài đăng trên báo Khoa học Kỹ thuật Kinh tế, số 88 ra ngày 1-3-1995.

Nó làm tôi nhớ đến một thầy giáo tiểu học mà tôi quen đã lâu. Ông thầy này lại có cách dạy ngược hẳn với cô giáo Thuý Kim. Ông thích bắt học trò dùng phân ưu, hoả xa, phi thuyền... hơn là từ chia buồn, xe lửa, con tàu vũ trụ... Ông mỉa mai rằng: cứ đà này sẽ gọi nhà hộ sinh là xưởng đẻ mất. Không chỉ dạy, ông còn trực tiếp viết bài đăng báo. Đây là "thông báo" về việc bán đất của ông, đăng trên tờ báo địa phương:

"Bố cáo nhường quyền tiên mãi đất thổ cư

Tôi đồng tâm dành quyền tiên mãi thêm một thời gian nhị cá nguyệt để quý hộ gia đình đến điều đình. Quá hạn kỳ, tôi kể như các hộ từ khước tiên mãi và thẩm quyền tranh tụng khi tôi giải quyết với đệ tam nhân..."

Không ai khuyên can được ông. Bởi ông cứ cho là làm khác đi thì mất tính văn chương, là lục cục, lào cào... May sao, một em học trò đã giúp ông. Một hôm ông ra đề văn cho các em về nhà làm: "Hãy tả căn nhà của gia đình em". Mở đầu em viết: Nhà em trước cửa trồng hai "vô tri mộc", còn đằng sau thì nhốt một "bất tử kê". Ông không hiểu. Em bé liền giải thích:

- Thưa thầy, bố em bảo "vô tri mộc" là "cây không biết", tức cây mít. Còn "bất tử kê" là "con gà sống"hay còn gọi là "gà trống" ạ.

Thì ra, một phụ huynh đã thông qua đứa con nhỏ của mình, tế nhị dạy ngược lại thầy một bài học như thế.