| Liên Mạng VietNam || GiaiTri.com | GiaiTriLove.com | GiaiTriChat.com | LoiNhac.com | Đăng Nhập | Gia Nhập |
Home >> Hồi Ký, Tuỳ Bút >> Những phú hộ lừng danh Nam Kỳ Những phú hộ lừng danh Nam Kỳ
Hứa Hoành
Các thú vui: đá gà, cờ bạc, thuốc phiện, rượu...
Thời nào cũng có những trò chơi. Cờ bạc là một thú vui mà khi đam mê, trở thành nỗi bất hạnh lớn cho gia đình. Các ông nhà giàu cũng không thoát khỏi cái vòng “tứ đổ tường”. Cậu Hai Miệng (Huỳnh Công Miệng, con Lãnh binh Huỳnh Công Tấn) là người nổi tiếng cờ bạc và hào phóng từ hồi những năm cuối thế kỷ 19. Nghe người cố cựu đất Gò Công kể lại “đương thời, cậu Hai Miệng thích hốt me và đá gà. Mỗi lần đi hốt me, cậu giành cầm chén (làm cái), có gia nhân theo vác từng bao cà ròn tiền giấy và tiền kim loại”. Ông Hội đồng Trần Trinh Trạch, người giàu nhứt ở miền Tây, thỉnh thoảng lên Sài gòn cũng đến các sòng bạc của thầy Bảy Phương, thầy Sáu Ngọ để chơi, nhưng chỉ chơi ở các sòng lịch sự, dành riêng cho giới quý tộc. Tuy vậy, ông Hội đồng Trạch chỉ thích “đánh bài theo kiểu cò con”, chớ không giỡn tiền, ngắt từng xấp bạc đặt xuống chiếu bài như các con của ông (công tử Ba Quy, Hai Đinh, Tám Bò). Mỗi khi thấy ông Trạch tới sòng bào nào, tự động các con ông nhường chỗ.
Trong các thú vui ở miền Nam, thời trước thì đá gà là môn rất phổ thông. Nhiều gia đình mê đá gà đến chỗ tán gia bại sản. Gà Cao Lãnh là do ông Cả Hiển (Lê Quang Hiển) nhạc gia của ông Diệp Văn Kỳ, ký giả, kiêm luật sư. Ông Kỳ là con ông Diệp Văn Cương và bà công chúa Thiên Niệm. thuở nhỏ, ông Cương rất nghèo, quê quán tại Gò Vấp. Thân phụ ông là người ở đợ cho điền chủ, còn cậu bé Cương được chủ điền cho giữ trâu. Khi Pháp ra lịnh bắt con cái các nhà giàu đi học, gia đình ấy liền tráo con người ở đợ đi học thế con mình. Nhờ đó ông Cương được tiến thân. Thấy Cương học giỏi, Pháp cấp học bổng qua Pháp du học, và mấy năm sau, ông đậu Tú tài toàn phần. Hồi hương, ông Cương được Toàn quyền ra Huế dạy vua Đồng Khánh học chữ Pháp. Chuyện về ông Diệp Văn Cương liên quan tới lịch sử cận đại ở Huế mà Tiến sĩ Vũ Ngự Chiêu mới phát giác nhiều tài liệu liên quan tới vấn đề này. Xin xem thêm “Paris, Xuân 96” của tác giả, Văn Hoá xuất bản 1997.
Hồi trước, khắp Nam Kỳ, chỗ nào cũng chơi đá gà, mặc dầu có lịnh của hội bảo vệ gia súc Pháp cấm. Tại Rạch Gầm, chợ giữa Mỹ Tho, có trường gà của ông Chủ Trước, nổi tiếng là nơi quy tụ của các nhà giàu vùng Tiền Giang. Trường gà thầy Tường ở dầu kinh xàng Xà No, gần Cái Răng, trường gà Hội đồng Điếu Bạc Liêu là nơi quy tụ các đại điền chủ, các quan phủ, huyện, công tử... khắp Hậu Giang.
Nếu kể các tay chơi đá gà nổi tiếng thời đó, những người lớn tuổi như cụ Vương Hồng Sển thường nhắc:
- Ở Sóc Trăng có ông chủ On, tên thật là Trần On, làm hương chủ làng Nhâm Lăng, công tử con quan đàng con. Bao nhiêu đất cát châu thành Khánh Hưng đều là của tổ phụ ông chủ On để lại. Chủ On là người mê chơi đá gà khét tiếng. Mỗi lần cá độ phải ăn thua bạc ngàn trở lên (trên dưới 1000 giạ lúa). Ở quận Kế Sách, có ông Hàm Cang (Trần Như Cang) cũng là một tay chơi đá gà có hạng, ăn thua bạc ngàn. Con ông Cang là công tử Ba Oai cũng kế nghiệp cha, trường gà nào cũng thường hay có mặt.
Tại Tân An, có anh em ông Hội đồng Vận và ông Cai Nguyên, cũng là những nhà giàu lớn. Các ông vừa chơi đá gà, đua thuyền, và đánh cờ tướng.
Hồi trước, cách nay hơn nửa thế kỷ, tại Tân An có 2 trường gà nổi tiếng: trường gà ông Hội đồng Vận và trường gà Tám Kiểng, thợ bạc.
Trường gà Hội đồng Vận là nơi quy tụ các nhà giàu, các ông phủ, huyện, ông phán, thơ ký, các thầy cai, đội trong tỉnh. Còn trường gà Tám Kiểng là chỗ dành cho giới lao động bình dân, ai tới chơi cũng được. Vào những dịp lễ lớn như Chánh Chung (lễ Độc lập Pháp 14-7) ở Tân An, cũng như nhiều tỉnh tại Nam Kỳ, đều có tổ chức các cuộc vui chơi cho dân chúng, trong đó, tại Tân An có đua ghe. Hai anh em Hội đồng Vận (em) và Cai Nguyên là những Mạnh Thường Quân bỏ tiền sắm ghe, chọn các lực điền tập dượt.
Mỗi chiếc ghe đua thường có 24 người ngồi bơi. Hồi đó, những cuộc đua ghe này, ông Cai Nguyên thường làm thủ quân, đứng trên ghe, cầm cặp sanh. Mỗi lần ông gõ nhịp “cắc” thì mỗi bên có 24 cây dầm cắm xuống nước nghe “pháp”, tạo thành một âm điệu “cắc, pháp” liên tiếp trong khi các chiếc ghe đua lướt sóng liến về phía trước. Mỗi lần, đua ghe trên sông Tân An, khi tới cầu quây thì trở lại điểm khởi hành trước dinh Tỉnh trưởng bây giờ. Mỗi lần tới cầu quây, quẹo gắt, nhiều ghe đua lật úp, các tay bơi đều nhảy xuống sông, lội vô bờ. Khán giả được dịp cười bể bụng. Tuy vậy, không dân nào có ai chết hoặc bị thương vì các tay đua ghe, ai cũng biết lội. Ông Cai Nguyên và ông Chủ quận châu thành luân phiên chiếm giải nhứt hàng năm.
Có một giai thoại về chơi cờ tướng mà người Tân An còn lưu truyền: “Trong một trận đánh cờ tướng ăn thua 50 đồng mỗi bàn, bằng giá một lượng vàng năm đó (1930), giữa ông Bang Bỉnh (Tạ Bỉnh), chủ tiệm thuốc Bắc và ông Cai Nguyên. Lần đó, hai ông tranh tài cao thấp từ 10 giờ sáng đến chiều mà chưa phân thắng bại. Luật đánh cờ những người bên ngoài thường sáng nước hơn người trong cuộc, do đó cấm người ngoài không được chỉ chọc mách nước. Bỗng nhiên ông Bang Bỉnh chiếu tướng và tới phiên ông Cai Nguyên lúng túng, bối rối, chưa tìm được cách đối phó. Lúc đó, tình cờ ông Hội đồng Vận đi chợ, định ghé thăm ông Bang Bỉnh. Thấy nước cờ của anh mình là ông Cai Nguyên lâm nguy. Ông Vận bỏ đi ra ngoài. Vài phút sau, ông sai đứa ở trở lại nói với ông Cai:
- Bẩm ông Cai, thầy Hội đồng biểu vô thưa với ông Cai “con ngựa kim của ông sứt chuồng chạy đâu mất. Mấy đứa ở của ông tản ra đi kiếm nhưng không gặp.
Ông Cai Nguyên tự hỏi: “Mình đâu có con ngựa kim nào?” Nhìn vào bàn cờ, thấy con “mã” màu đỏ của ông có nước chiếu tướng đối phương, thì ông Cai gật gù, nói:
- Để một lát tao về rồi tính?
Tức thì ông đem con “mã” chiếu lại đối phương. Ông Bang Bỉnh đưa xe về chống đỡ. Kết cuộc, ông Cai Nguyên thắng ông Bang Bỉnh nhờ ông Hội đồng Vận khéo nhắc.