Nha trang tháng ba 1981
Mặt biển trông đen hơn dưới bầu trời xám vào lúc chiều tối. Trời không có gió, những gợn sóng lăn tăn liên tục vỗ nhẹ vào bờ đá trong một nhịp điệu buồn tẻ. Cầu cá mới phút trước còn đầy tàu bè, người người tấp nập, bây giờ trở nên hoang vắng sau khi cá đã được dỡ xuống mang hết ra chợ. Một bầy hải âu bu lại trên mặt cát ướt còn đẫm máu cá để tìm mồi. Những tiếng kêu chí chóe của chúng rít vào bầu trời âm u như đoạn cuối của một điệu nhạc truy hồn. Hôm đó, tôi đi làm mà không mang Bé Tí theo, vì đến lượt Jimmy phải trông em.
Không có Bé Tí, tôi quyết định không về nhà vội. Tôi thả bộ dọc theo bờ biển, nhìn cảnh mặt trời lặn. Ở cuối chân trời, một chùm đảo nhỏ kéo dài ngút tầm mắt tôi cắt mặt biển và bầu trời thành hai phần rõ rệt. Trên đầu tôi, mặt trời đã khuất, nhưng những tia nắng màu cam vẫn đâm xuyên qua bầu trời trông giống như ai đó đem giấu những mãnh than hồng sau các lùm mây. Lúc đến gần mé nước, bàn chân trần của tôi chạm vào mặt cát lạnh, những mệt mỏi trong người tôi dần dần biến mất. Tôi hít một hơi dài, hai tay đưa ra phía trước. Không khí mặn mặn ùa vào phổi tôi. Chẳng thấy một ai chung quanh, tôi giang tay giả bộ như mình đang bay, một trò chơi mà đã nhiều năm rồi tôi chưa hề thử lại.
"Kiên, chờ em với."
Tôi nghe tiếng Kim gọi vọng ra từ sau mấy gốc dừa. Cái giọng cao của cô gái đâm vào tai tôi như tiếng cả một bầy hải âu cùng hợp xướng. Tôi cảm thấy nóng nơi má. Mặt mũi tôi đỏ rần lên vì bị bắt gặp giữa lúc đang làm trò như trẻ con. Đây là lần đầu tiên tôi gặp lại cô ta sau trận cãi vả giữa mẹ cô ta và mẹ tôi. Tôi cảm thấy vui vui khi gặp gại cô gái, và cũng rất mừng là không có một người nào khác trên bãi biển.
"Chào cộ" Tôi quay về phía Kim, tay gải gải tai.
Cô gái chạy băng qua bãi cát đến bên tôi:
"Em anh đâu?"
"Tôi đi làm một mình. Bé Tí ở nhà với em tôi."
"Vậy hả, em đang chờ... " cô gái ngưng lại giữa chừng, chăm chú nhìn tôi.
Chúng tôi bỗng trở nên lúng túng ngượng ngùng. Tôi tránh ánh mắt cô ta, có cảm giác mình như con chim bị vướng vào cái bẫy rập. Chúng tôi đứng đối diện nhau, trước sự chứng kiến tò mò của những đợt sóng đại dương.
Cuối cùng, tôi lên tiếng phá tan sự im lặng:
"Khỏe không?"
"Khỏe, cảm ơn anh" Cô gái đưa tay sờ vào tóc tôi. Tôi ngửi được hương chanh, mùi phấn trên da thịt tươi mát của cô tạ Đột nhiên tôi nhớ đến cái thân thể hôi hám mùi cá tanh của mình và co người tránh không đụng chạm với cô ta.
Cô gái dường như đọc được những ý nghĩ của tôi, đề nghị:
"Anh muốn đi tắm với em không?"
Tôi suy nghĩ về lời đề nghị của cô gái, trong khi cô ta trút bỏ bộ đồ mặc bên ngoài và đứng trước mặt tôi với bộ áo tắm hai mảnh. Màu vải đỏ chìm vào màu da hồng của cô gái làm cô ta trông như đang khỏa thân. Hay đó chỉ là tưởng tượng của tôi. Tôi không phân biệt được. Tối rán không nhìn cô ta.
Kim chạy xuống nước, tóc bay loạn trong gió. Đôi chân dài, mượt mà của cô ta chìm dần vào mặt nước. Cô ta quay lại nhìn tôi. Mặt biển, nắng chiều màu bạc, bầu trời và cô gái, tất cả hòa chung lại như được làm bằng thủy ngân. Cô ta vẩy tay gọi tôi. Tôi cởi áo nhào xuống nước. Chẳng mấy chốc, tôi cũng có cảm giác mình đang tan biến vào cảnh tà huy kỳ diệu.
Tôi bơi tránh xa Kim. Tôi không muốn cho cô ta thấy mình đang kỳ cọ. Cô ta đứng yên một chỗ nhưng mắt không rời mặt tôi. Qua lớp khói sương trên mặt biển, tôi nhìn những đợt sóng vỡ ra trên chiếc bụng săn chắc của cô tạ Hai tay cô gái siết chặt nhau che lấy ngực, có vẻ như cô ta đột nhiện nhận ra là cái áo ngực của mình nhỏ bé quá. Tôi kỳ cọ vội vàng rồi lặng xuống bơi về phía cô gái, và ngoi lên thở khi mũi tôi chỉ cách đùi cô ta chừng một vài phân.
"Anh lội giỏi lắm" Cô ta nhận xét.
Tôi gật đầu hãnh diện:
"Tôi lớn lên ở biển này, những giờ rỗi rảnh đều ra đây."
"Giá em biết bơi."
Tôi đưa tay ra.
"Muốn tôi dạy không? Tôi dạy hay lắm đó."
Cô ta lắc đầu, bước lùi lại.
"Tin tôi đi, không khó gì đâu." Tôi nài nỉ. Sự sợ hãi của cô gái tự nhiên làm tôi nổi ý muốn chọc cho cô ta khóc. Cái ý nghĩ bố của cô ta, ông Qui Bá thò cái bàn tay cộng sản dơ dáy thất học vuốt ve thân thể mẹ tôi làm tôi điên tiết. Tôi vung tay ra và khi nắm được những ngón tay lạnh lẽo của cô gái, tôi bóp mạnh.
"Hôm nay không được, anh." Cô ta tránh xa tôi.
"Sao không được. Tốt hơn cô nên chạy đi, vì tôi sẽ bắt cô, lôi cô ra tuốt ngoài khơi đó." Tôi nói với giọng đùa cợt.
Tưởng tôi nói chơi, cô gái chạy trở lại mé biển, vừa cười vừa lạ Tôi nhảy chồm đến, hai tay ôm ngang hông nhấc bổng cô ta lên. Má tôi ép vào một bên ngực cô gái, mũi phảng phất mùi thơm thanh khiết của da thịt trẻ thợ Trong đầu tôi vẫn tràn ngập những ý nghĩ về bố cô ta, muốn làm cho ông ta đau khổ. Kim giảy giụa hai chân trong không khí, năn nỉ xin tôi bỏ cô ta xuống.
"A, á, thằng con lai cặp con cộng cái."
Trên đường lớn, một đám con nít đứng thành hình nửa vòng tròn, đang chỉ tay về phía chúng tôi nói những lời tục tỉu. Chúng là đám nhỏ cùng làm việc giao cá như tôi và đang trên đường về nhà sau khi đã giao thùng cá cuối cùng. Những lời chọc ghẹo của chúng làm tôi buông tay ra ngaỵ Kim tuột ra khỏi ngực tôi.
"Thằng lai chơi con cộng cái; lổ đái của nó có răng, cắn thằng lai đau điếng... " Những lời nhạo báng tục tỉu vang lên trong không gian vắng lặng. Mỗi lời nói của chúng xát thêm muối vào vết thương chưa kịp lành của tôi.
"Mình về, Kiên. Đừng để ý tới chúng." Kim kéo tay tôi, cúi nhặt bộ quần áo trên cát. Tôi muốn đẩy cô ta ra nhưng người không một chút sức lực.
Trong buổi chiều chập choạng tôi đứng nhìn Kim mặc lại quần áo. Khi xong, cô ta trao cho tôi chiếc áo ngắn của tôi nhét trong túi áo ka ki.
"Anh có buồn không?" Cô ta hỏi tôi.
Tôi trả lời vội vàng như một cái máy:
"Không, tôi quen rồi."
"Vậy để em hỏi anh một câu. Em là ngươi bắc có làm anh khó chịu không?" Cô ta nhìn thẳng vào mặt tôi.
Thay vì trả lời, tôi hỏi ngược lại:
"Tôi không biết. Cô có thấy khó chịu không khi tôi là thằng bần cùng? Và là thằng lộn gống? Còn nữa, cha cô theo tán tỉnh mẹ tôi."
"Không." Cô ta lắc đầu. "Những việc ấy không làm em bận tâm. Em thích anh. Em nghĩ anh là người tử tế nhất trong đám con trai ở bến cá, chưa nói là dễ thương nhất."
"Ngoài mấy cái ngớ ngẩn đó ra, tôi còn là thằng con trai duy nhất trên bến cá." Tôi nói đùa, cảm thấy dễ chịu hơn một chút.
Kim cười vang, cầm lấy tay tôi:
"Mình cùng đi về."
"Người ta sẽ thấy đó."
"Rồi sao? Em tưởng anh bất cần."
"Tôi bất cần. Nhưng tôi không muốn chọc giận cha cộ"
Kim huých cùi chỏ, tóc cô ta chạm vào cổ tôi nhồn nhột.
"Được rồi, em sẽ đi riêng ngay khi mình ra đường lớn, nhưng em muốn gặp anh tối naỵ"
"Ở đâu? Cách nào?"
"Anh biết nhà em rồi mà. Gặp em ở ở cổng sau, chỗ nhà bếp lúc tám giờ."
"Tôi sẽ đến." Tôi đáp. "Tối nay, tối mai, tối nào cô muốn gặp tôi cũng được. Tôi chỉ yêu cầu cô giữ bí mật chuyện này. Tôi không muốn mẹ tôi hay cha cô biết."
Trước khi chia tay, Kim gật đầu đồng ý.
*
Tôi theo dỏi, để ý mẹ tôi và dì Đặng rất kỹ suốt một tháng sau đám tang bà tôi, chờ họ quyết định về vụ vượt biển. Một đêm, tôi nằm thao thức trên giường, lắng nghe tiếng ngáy của Bé Tí và Jimmy rồi đầu óc rơi dần vào trạng thái mơ màng. Ngọn đèn đường chiếu xuyên qua cửa sổ phòng tôi. Trên cao, mặt trăng tròn vun trông như một cái bụng chữa. Mùi hoa nhài thoang thoảng trong gió. Mấy cây dừa và cành cây vú sữa in hình trên chiếc mùng ngủ.
Mẹ tôi rón rén bước vào phòng đi thẳng về phía Jimmỵ Tôi hé mắt theo dỏi mẹ tôi như một con beo theo dõi miếng mồi. Mẹ tôi vỗ nhẹ vào vai Jimmy.
"Jimmy, thức dậy." Mẹ tôi thì thầm. "Con sửa soạn đi, và đừng gây tiếng động."
"Mình đi đâu mẹ?" Giọng nó còn ngái ngủ.
"Ra ngoài rồi mẹ cho biết."
Jimmy nhảy ra khỏi giường đi theo sau mẹ tôi. Khi họ đi ngang qua giường, tôi ngồi bật dậy nhìn họ. Tôi chỉ có thể thốt lên một tiếng duy nhất "tại sao?" rồi bật khóc.
"Ngủ lại đi con, mới một giờ sáng." Mẹ tôi nói với tôi.
"Tại sao là Jimmỷ" Tôi nhảy ra khỏi giường đứng chận ngay trước mặt mẹ tôi và khóc. "Con biết mẹ đang tính gì. Tháng trước, sau đám tang ngoại con có nghe mẹ và dì Đặng bàn chuyện. Mẹ có đi cũng xin mẹ cho con biết tại sao mẹ chọn nó?"
Mẹ tôi đặt tay lên vai tôi.
"Mẹ cần con ở lại với mẹ. Con là người đàn ông duy nhất trong nhà, con có trách nhiệm lo cho mẹ và em. Ngoài ra, Jimmy nhỏ tuổi hơn con nhiều. Nếu có chuyện không may, công an sẽ không giữ nó trong tù. Còn con thì nguy hiểm lắm, mẹ không muốn mạo hiểm như vậy. Con hãy để cho em con đi, còn một tiếng đồng hồ nữa nó phải lên tàu."
"Con không phải là người đàn ông của gia đình." Giọng tôi run rẩy như căn phòng đang ở mười độ âm. "Con cũng chưa tới mười bốn tuổi. Họ không thể nhốt con mãi được. Mà dù có như vậy đi nữa con cũng không sợ. Con không thể sống tiếp cảnh này được nữa, xin mẹ cho con đị"
Mẹ tôi bấm móng tay vào da thịt tôi, một hình thức trừng phạt mỗi lần tôi không nghe lời. "Nghe đây." Bà nói rõ ràng chậm rãi. "Con không muốn sống cảnh này nữa hả? Vậy chớ ai muốn? Từ hồi hai đứa con còn nhỏ, mẹ luôn luôn chiều chuộng con hơn em con. Con luôn luôn được món đồ chơi tốt hơn, miếng bánh to hơn, được nuông chiều hơn, được quan tâm hơn. Con thử nhường cho em phần hơn một lần đi. Mẹ cần con ở lại với mẹ. Ngủ tiếp đị"
Từ phía sau mẹ tôi, Jimmy lên tiếng:
"Con đi trốn thiệt hả mẹ?"
"Đúng đó, Jimmỵ Mẹ để mày đi trốn với dì Đặng. Tối nay sẽ khởi hành." Tôi trả lời nó với giọng chua chát.
"Không." Nó lắc đầu với vẻ sợ sệt. "Con muốn đổi với anh Kiên. Để ảnh đi. Ảnh cần đi hơn con."
Hy vọng lại bùng lên, tôi quay sang mẹ:
"Con sẽ giúp mẹ nhiều hơn nếu con qua được Mỹ. Xin mẹ cho con đi; ở đây chắc con sẽ tự tử chết."
Mẹ tôi nhìn qua nhìn lại giữa hai anh em tôi. Tôi chụp lấy cơ hội, phân bày:
"Con nói thiệt đó. Nếu mẹ giữ con lại đây con sẽ chết. Rồi mẹ sẽ mất cả hai đứa. Mẹ hỏi dì Đặng coi cái cảm giác mất con nó ra sao. Hơn nữa, Jimmy không muốn đi, sao lại ép nó."
Mẹ tôi bật khóc. "Đi đị" Bà vẫy tay ra dấu cho tôi. "Dì Đặng đang chờ trước cổng."
Tôi chạy vội ra cửa sợ mẹ tôi đổi ý.
"Chờ chút." Mẹ tôi gọi với theo. "Để mẹ đưa con đị" Quay sang Jimmy, mẹ tôi nhìn chăm chú vào mặt nó: "Con có biết là con phải thay thế anh con coi chừng em bé, giúp mẹ trong mọi công việc nhà không? Từ nay trở đi, con là con trai lớn trong nhà, hiểu không?"
Jimmy gật đầu.
"Tốt, lên giường đi, mười lăm phút nữa mẹ sẽ trở lại."
Jimmy chạy đến bên tôi. Nó vòng tay ôm ngang hông tôi thật chặt.
"Anh đi may mắn, anh Kiên. Em thương anh lắm."
Tôi quay đi. Má tôi đỏ bừng vì thẹn.
Chúng tôi cùng bước ra khỏi nhà. Bên kia đường, dì Đặng đang đứng chờ dưới một gốc dừa. Nét mặt dì từ kích động chuyển sang ngạc nhiên khi thấy tôi.
"Chị thay đổi ý kiến hả?"
Mẹ tôi gật đầu. "Thằng nhỏ kia không chịu đi. Xin chị săn sóc nó dùm tôi. Tôi giao mạng nó cho chị, rán bảo bọc nó dùm." Mẹ tôi vừa vò đầu tôi vừa nói.
"Dĩ nhiên rồi." Dì Đặng nói. "Tôi sẽ nhận nó làm con nuôi khi tới Mỹ. Tôi sẽ cho nó học hành đàng hoàng, sẽ nhắc nhở nó hàng ngày về chị để nó khỏi quên nguồn gốc."
Mẹ tôi òa ra khóc. Dưới ánh đèn đường nhợt nhạt, tôi nhận ra những vết nhăn nơi đuôi mắt, những sợi tóc bạc dính trên trán mẹ tôi, và đôi mắt bà tràn ngập yêu thương.
"Con đã lớn lắm rồi." Mẹ tôi thì thầm. "Con đã cao hơn mẹ nhiều. Từ nay, con sẽ sống với dì Đặng, dì sẽ chăm sóc cho con. Phải nghe lời dì và yêu kính dì như yêu kính mẹ vậy. Mẹ thương con, Kiên. Nhớ giữ gìn sức khỏe."
Bà đẩy tôi vào lòng dì Đặng đang khóc.
"Mẹ nói với ông ngoại con từ biệt. Nói con thương ngoại nhiều lắm."
"Thôi con đi. Chúc con thượng lộ bình yên." Mẹ tôi thì thầm.