Thần ốc

Lời vào truyện Chuyện kể bắt đầu từ miếu ông Cọp Làng Cọp Râu Trắng Thế võ roi cá đuối Con còng gió láu lỉnh Hội làng trống da cá óc nóc Cá ông hình khoang tàu Đôi két đảo màu lam Chàng trai mò ngọc trai Kẻ trộm răng cá ông Người câu mực Bà Roong vào hang cú mèo biển Chuyện kể trên giàn thiêu Thần ốc Làng Cọp Râu Trắng nói về chim Yến Đôi mắt cánh buồm làng Cọp Râu Trắng Thổi ốc tai tượng đuổi giặc dơi Múa Bá Trạo Sân võ trên sạp thuyền Người đi bắt bạch tuộc Người vẽ mắt thuyền Tiếng đàn bầu gọi chim mồ mộ Người đi tìm trầm về lại biển Rái cá trả ơn người Đầm Rô có ngọc Con chim nói tiếng người Người đâm tôm hùm Đánh mười hai trống lễ Xăm hình cọp trên cánh tay Đôi rắn thần từ biển vào Con Vện hào hùng Từ hố chôn sống trở về

Làng biển Cọp Râu Trắng không biết từ đời nào trên các bệ thờ đều có tấm bài vị gỗ sơn đen láng bóng. Trên màu gỗ nổi lên hình con tôm, con cá, con mực, hình mặt trời và nhiều hình người kỳ lạ khảm bằng những mảnh nhỏ vỏ ốc, khéo léo, tuyệt diệu.
Nhìn vào mỗi tấm bài vị, mắt trẻ con chúng tôi cứ lung linh như thực như mơ. Đến hồi chúng tôi cắp sách đi học thì biết có một cháu chắt mươi đời cụ Tổ ốc là người hàng năm vào đền thờ sửa sang những bài vị bị hư hỏng, hoặc thay hẳn cái hư làm lại những tấm mới.
Cha tôi nói cái tên cụ Tổ ốc có từ thời xa xưa, ai làm được công việc kỳ diệu này thì làng phong tặng bảy ngày tế thần làng, và bảy ngày tế thần ốc. Khi được phong tặng Tổ thì tên cúng cơm phải mất. Trước một tháng làng phong tặng Tổ, cụ Tổ phải tự "kiếm sống" trên đảo ngoài biển. Trong một tháng, ốc đảo nuôi sống cụ. Chính nhờ loài ốc nuôi sống mà cụ Tổ tìm ra một sản phẩm quí giá cho đời.
Sau bảy ngày nhận lễ phong tặng Tổ, cụ Tổ ốc không mặc áo mà mặc xà rông theo tục người Chiêm ngày xưa ra biển bắt cá. Trên cổ đeo bọc lưới, tay cầm vợt bơi ra đảo. Cụ Tổ lặn xuống biển đi vào thế giới loài ốc. Có họ ốc vừa nở thành con thì được mẹ ốc cõng đi khắp một vùng đát biển. Tất cả những sinh hoạt kỳ thú của trăm họ ốc đều phát ra thành tiếng mà cụ Tổ ốc nghe đầy đủ như nghe tiếng người.
Cây vợt trong tay cụ Tổ dùng để vớt từng loại ốc cho vào bọc lưới treo ở cổ. Bọc lưới đầy cụ Tổ đổ lên bãi. Cụ Tổ chỉ cho làng biết, ốc ở dưới biển đều ở trong lâu đài riêng của từng họ. Loài ốc là một trong những loài biết tự làm đẹp cho mình bằng trang trí cho sắc đẹp của nó. Buổi sáng ốc đi thành đàn, buổi trưa nằm yên thong thả nghỉ, ban đêm quần tụ dưới ánh trăng như một dạ hội.
ốc mang về làng. Đêm đến, năm cây đuốc dầu rái đốt lên. Tay cụ Tổ cầm chiếc que có gắn rong biển phất qua phất lại. Cụ Tổ chỉ vào từng họ ốc, miệng lâm râm. Nghe được tiếng huýt gió họ nhà ốc đầu ngoi lên, rồi lần lượt bò xung quang, cụ Tổ yên lặng ngồi ở giữa, tay chỉ hướng cho ốc bò rồng rắn. Ngồi bên ăm cây đuốc cháy rực, tay cụ Tổ đưa lên xuống giống như ra hiệu. Từng họ nhà ốc bò vào hồ nước chua, một thứ nước cụ Tổ lấy từ một loài cây ngoài đảo. Lát sau các họ nhà ốc nổi lềnh bềnh lên mặt nước. Mọi người đứng xem đều hiểu đấy là ốc tự nguyện "hiến thân" để cụ Tổ làm thành cái đẹp.
Một bàn tay cụ Tổ đặt lên vỏ ốc mỗi con, một bàn tay cầm im chấm màu để vẽ lên ốc. Chỉ trong phút chốc tờng vỏ ốc tượng hình những dáng thế kỳ diệu. Xong chấm kim, cụ Tổ cầm một lưỡi dao cũng bằng mảnh vỏ ốc sắc lẹm rạch ngang dọc, mới đó một thế giới đầy màu sắc khảm lên từng miếng gỗ. Và miếng gỗ trở thành kỳ aảo, sinh động, lấp lánh màu bí ẩn.
Hai tay cụ Tổ nâng mảnh gỗ lên ngang đầu, cất giọng sang sảng:
- Bà con có nghe ốc nói gì trên mảnh gỗ này không?
Không một ai trả lời. Cây đuốc nhựa dầu rái cá cháy rực rỡ. Nhìn vào hai mắt cụ Tổ sáng lấp lánh. Bà con hình như hiểu ra và im lặng nghiêm trang để cụ Tổ kể cho nghe chuyện ốc.