Chương 2: Bệnh tai mũi họng
Điếc và giảm thính lực
Tiếng ồn đối với tai:
- Quá trình phát triển nhanh chóng các ngành công nghiệp, giao thông, vận tải, đô thị hoá... làm cho tiếng ồn ngày càng lớn, ảnh hưởng tới sức nghe và gây bệnh điếc nghề nghiệp do tiếng ồn. Tiếng ồn cũng là trong những tác nhân gây ô nhiễm mà từ trước đến nay ít người chú ý hoặc chú ý nhưng không có hướng giải quyết triệt để.
- Ô nhiễm tiếng ồn là sự tồn tại các loại âm thanh khiến người nghe cảm thấy khó chịu. Tiếng ồn gây mất ngủ, stress, ảnh hưởng tới tim mạch, giảm tuổi thọ, tăng huyết áp, nghễnh ngãng, điếc.
- Tiếng ồn phổ biến hiện nay thường phát ra từ các máy móc công nghiệp, các phương tiện giao thông vận tải (xe hơi, xe lửa, máy bay), hộp gây ồn (cassette, tivi, máy đĩa)... Đơn vị đo tiếng ồn là décibel (dB). Ví dụ: tiếng xe chạy trên đường phố 70-90 dB, tiếng búa máy 90 dB, tiếng xe lửa 90-95 dB, máy bay phản lực cất cánh 130 dB... Theo qui định của Hiệp hội Chống tiếng ồn quốc tế (AICB) thì tiếng ồn cho phép trong sản xuất là 95 dB ±5, ở Việt Nam là 85 dB.
- Mức ảnh hưởng của tiếng ồn còn phụ thuộc vào cường độ, thời gian tiếp xúc và độ nhạy cảm của cơ thể. Tai có chức năng nghe và thăng bằng, dễ bị ảnh hưởng bởi tiếng ồn xung quanh, nhất là người trên 40 tuổi. Khi tiếng ồn đạt 100 dB, phải chịu đựng thường xuyên thì một phần của tế bào có tiêm mao trong tai bị phá hủy, mê lộ tổn thương không có khả năng hồi phục.
Tai gặp âm thanh quá cao có nguy cơ thủng màng nhĩ, sai các khớp, lâu dài có thể điếc. Lúc đầu tiếp xúc với tiếng ồn, ta chỉ thấy ù tai, sức nghe và khả năng phân biệt tiếng động giảm. Ra khỏi nơi ồn thì hết. Nhưng nếu cứ kéo dài như vậy, tai sẽ nghe kém dần rồi điếc. Thời gian tiếp xúc với tiếng ồn tới khi bị điếc nghề nghiệp là 3-6 tháng. Gọi là điếc nghề nghiệp khi thính lực ở tai nghe rõ nhất giảm 35 dB, đó là điếc tiếp âm đối xứng.
Các loại điếc và giảm thính lực
Tai gồm có tai ngoài, tai giữa và tai trong. Tai ngoài có nhiệm vụ khuếch đại và hướng âm thanh vào màng nhĩ. Tai giữa gồm màng nhĩ và 3 xương nhỏ có nhiệm vụ truyền âm thanh từ môi trường không khí vào môi trường nước của tai trong. Tai trong có các tế bào thần kinh thính giác biến đổi sóng âm thanh cơ học thành những xung động điện thần kinh, truyền theo dây thần kinh thính giác về não. Các bệnh lý ở tai ngoài và tai giữa có thể ảnh hưởng đến cơ chế dẫn truyền âm thanh, đấy là loại điếc và giảm thính lực dẫn truyền. Các bệnh lý ở tai trong trở đi có thể ảnh hưởng đến phần thần kinh nhận cảm âm thanh, đấy là loại điếc và giảm thính lực tiếp nhận, hay còn gọi là điếc và giảm thính lực thần kinh. Ngoài ra còn có loại điếc và giảm thính lực hỗn hợp có bệnh lý ở cả hai loại trên.
Điếc và giảm thính lực dẫn truyền nói chung có thể phẫu thuật. Đó là các phẫu thuật can thiệp vào cơ chế dẫn truyền cơ học của âm thanh ở tai ngoài hay tai giữa. Điếc và giảm thính lực tiếp nhận nói chung không thể phẫu thuật để điều trị, thuốc men cũng tác dụng hạn chế. Dẫu sao trường hợp điếc hoàn toàn cả hai tai cũng còn hy vọng ở việc cấy ốc tai. Và trong đại đa số các trường hợp, máy trợ thính có thể hữu ích.
Lão thính là gì?
Là dần dần nghe kém khi tuổi ngày một cao; khoảng 30% người hơn 65 tuổi và 50% người hơn 75 tuổi bị nghe kém. Thường họ nghe kém nhiều ở các âm cao như giọng phụ nữ hoặc trẻ con, tiếng chim kêu, chuông điện thoại; còn những âm trầm như là giọng nam, động cơ xe... thì lại nghe được. Thường bệnh nhân nghe kém cả 2 tai, bệnh đến một cách từ từ nên họ không biết là mình nghe kém.
Triệu chứng của lão thính: Âm thanh dường như không rõ, trầm đi, gây nên nghe kém và không hiểu lời nói. Người bệnh thường than phiền người khác nói líu ríu, nghe nhưng không hiểu người khác nói gì, đặc biệt là ở chỗ ồn. Bệnh nhân nghe của giọng nam giới rõ hơn giọng nữ giới, có thể kèm theo ù tai.
Nguyên nhân của lão thính: Lão thính là điếc tiếp nhận, do hư hỏng những tế bào lông ở tai trong. Rất nhiều nguyên nhân như:
- Tiếng ồn lặp đi lặp lại lâu ngày;
- Kém máu nuôi dưỡng tai trong do bệnh tim, cao huyết áp, bệnh mạch máu, tiểu đường;
- Một số thuốc như sspirine và kháng sinh.
- Do di truyền, do tuổi già...
(còn tiếp)