GIẾT NGƯỜI LẤY CỦA

KIỂU ĐẤT Ở PHỐ HÀNG TRỐNG MƯỜI NĂM NỮA MẤY LỜI NHẮN NHỦ CÁC ÔNG ĐỒ HỠI ĐỒNG BÀO VIỆT NAM ĐỪNG GIỞ NHỮNG NGÓN ẤY RA NỮA XIN NHỜ LƠMUYA CÁT TƯỜNG VIỆC NÀY NỮA GIẾT NGƯỜI LẤY CỦA KÍNH MỪNG VIỆT NAM TỔ QUỐC BÃI NƯỚC BỌT CON CHÁU KHÔN HƠN ÔNG VẢI ? CỨ ĐỂ CHO NÓ CHẾT AN NAM LẠI SINH THÁNH VIỆC NÀY LẠI PHẢI NHỚ ĐẾN CỤ NGHÈ BÂN BẮC NINH CẦU CỨU HỌ VẪN ĂN VÀO CÁI XÁC CHẾT NGƯỜI CÓ DANH VỌNG TRONG LÀNG BÁO TÂN VIỆT NAM VÀ VỢ CHU MÃI THẦN HỌ LẠI KIẾM ĂN VÀO NẮM XƯƠNG KHÔ TRỪ NẠN CHO VAY NẶNG LÃI, CÔ TÂY HOẺN TÉ RA ÔNG BÙI TIẾN M... PHẢI HỎI NGÔI ĐỀN ẤY THỜ ÔNG NÀO ĐÃ THẾ THÌ NHÀ BÁO LÀ ÔNG TRỜI TỘI TRẠNG CÔ VŨ THỊ CÚC TỘI TẠI BÀ CHÚA HÀNG TRỐNG VIỆC TUẦN PHÒNG Ở CÁC LÀNG ĐẺ CHẬM MẤT VÀI NGHÌN NĂM MỘT NGƯỜI OAN, BÀ GIÀ ĐÃ TÁM MƯƠI TƯ, HẾT NĂM BÀ ẤY CHỈ HIỂU LẦM MỘT CÂU TRUYỆN KIỀU LỜI CỦA GIẢN UNG ĐÃ ĐƯỢC THỰC HÀNH THUỐC LẬU, CHUYỆN KIẾM HIỆP NGUYỄN KHẮC NƯƠNG VÀ BÀ BÉ TÝ CHỦ NGHĨA "TỰ DO LUYẾN ÁI"

Biết vài tiếng Pháp mà không có học thức thì nên đi làm thầy cò. Biết vài chữ Hán mà không có kinh nghiệm về nghề thuốc  thì nên đi làm nho ở phủ huyện. Biết mặt vị thuốc mà không có  học thức kinh nghiệm về nghề thuốc thì nên gánh bồ về các chợ  mà bán thuốc cái, nếu không đủ tiền mở hiệu buôn thuốc sống ở  tỉnh thành. Ngày nay không phải là ngày mà những kẻ không đọc  sách thuốc, không học nghề thuốc được tự do núp sau những biển  "dược phòng", "y quán", "dược xá", "y viện" hay "gì gì đường" đó,  dùng dao cầu thuyền tán, ống tiêm ống thụt giết hại dân nghèo để  lấy tiền nuôi vợ nuôi con và làm giàu.

* *  *
Thưa các ngài. Trong cái xã hội của chúng ta ngày nay, hạng  người nào giỏi bịp và độc bụng hơn hết? Nếu đã xem xét một cách  kỹ càng, các ngài chắc không ngần ngại gì mà không nói rằng:
- Chỉ có hạng người ít học hay không học mà dám làm thầy  lang.
Thật thế. Một số rất lớn cụ lang, ông lang, chú lang, anh lang kia đều là tổ sư, thánh sư, tiên sư và kỹ sư của nghề "bịp"...  gọi họ là "lang" hay coi họ là "lang" ấy là chúng ta tự lầm. Chữ  "lang" chỉ xứng đáng với những người có học thuốc biết chữa bệnh,  còn phường đại bịp kia đâu có "lang" một chút nào! Họ là thầy đồ  đọc cuốn sách nho không hiểu nghĩa. Họ là cậu học trò tây đi thi  tiểu học không đậu. Họ là kẻ "Hán tự không biết Hán, Tây tự  chẳng biết Tây", trong tay không có nghề gì nuôi sống lỗ miệng. Đi  ăn mày mà nhiều người cho, đi ăn cắp mà không bị tội, thì họ cũng  chẳng xoay ra cái nghề làm lang. Nhưng hai cái nghề kia không  phát tài lại nguy hiểm, cho nên họ phải giở đến cách lường gạt  người ốm. Nếu đã biết một vài chữ Hán thì họ học thêm ít tên, bài  thuốc Tàu rồi họ đóng vai thầy lang mốt cũ. Nếu có biết năm ba  tiếng Tây thì họ học thêm ít tên vị thuốc Tây rồi họ đóng vai thầy  lang mốt mới. Còn nếu chỉ biết có chữ quốc ngữ, ngoài ra không  hiểu một thứ chữ nào, thì họ tự xưng là làm thuốc gia truyền, rồi  mua vài cuốn sách thuốc quốc ngữ để tập lấy những câu nói sáo.  Trong lúc nghề thuốc còn lộn xộn, không ai có quyền được hỏi lý  lịch của người làm lang. Hễ mà họ có tủ thuốc, ô thuốc, có dao cầu,  thuyền tán, có tiêm, có thụt, có áo blouạe, ấy là họ lên mặt cứu  dân độ thế, cũng cho đơn, cũng bốc thuốc, cũng tiêm, cũng thụt,  cũng cao, đan, hoàn, tán, họ giở không thiếu trò gì. Các ngài nghĩ  xem, nghề thuốc có thể dễ dàng như vậy được chăng?
Một người đã thông chữ Hán muốn học thuốc Tầu, theo thầy  chữa bệnh hàng mười mấy năm, đọc đi đọc lại mấy trăm pho sách  mà khi thành nghề, vẫn còn có bệnh chữa lầm. Một ông đốc tờ  chưa chắc chữa bệnh khỏi sai, sau khi đã trải sáu, bảy năm trời  vừa làm vừa học ở nhà thương. Huống chi bọn đại bịp đó, ngoài  ngón bịp ra, hầu hết là kẻ ngu dốt. Vậy mà hôm trước còn là thầy  đồ dốt, còn là anh thi trượt bằng tiểu học, còn là đứa lang thang vô  nghề nghiệp, hôm sau đã là "lang" rồi, phỏng chừng họ có biết  nghề thuốc là cái gì nữa! Chúng tôi dám nói quyết rằng: họ ra đóng vai thầy lang, mục đích không cốt ở sự chữa bệnh.
"Mỗi người bị lừa một lần thì tôi sẽ thành một nhà triệu phú". Đó là câu của một thầy lang giả hiệu đã có cửa hàng đồ sộ ở Hà thành trả lời chúng tôi trong khi bị hỏi dồn đến cùng đường. Té  ra sự làm thuốc của họ chỉ là một sự lường đảo, ăn cắp. Nhưng nếu họ lường đảo, ăn cắp bằng cách khác, chúng ta chỉ mất tiền, mất  của mà thôi. Cái độc ác là họ lại lường đảo, ăn cắp bằng nghề làm  thuốc, cho nên chúng ta đã mất tiền cho họ lại mất mạng về họ  nữa. Các ngài đừng tưởng thục đại, dương qui, đẳng sâm, bạch truật là không chết người. Các ngài đừng tưởng thủy ngân, khinh  phấn, hoạt thạch, hải kim sa là không hại gì. Các ngài cũng đừng  tưởng Gonacrine, vaccinantigonoccocique mà người nào cũng có  thể tiêm được. Không thế đâu. Nếu không biết dùng, nếu dùng không trúng bệnh, nước lã cũng giết người được nữa là thuốc. Biết  vậy, mà nhiều người đành nhắm mắt để cho họ lừa, nhắm mắt  đem tính mệnh mà giao phó cho họ. Chỉ vì chúng ta phần nhiều là  hạng người nghèo. Nghèo không có tiền, lúc ốm không lấy đâu mà  tìm chỗ chữa bệnh chắc chắn, nên phải đánh liều dùng thuốc của  họ, phó sống thác cho sự rủi may. Không ai ngờ rằng đã mượn kẻ  mù đưa đường, thì không có may chỉ có phần rủi. Trong chúng ta,  chắc đã có người uống thuốc của họ. Thuốc chủng trừ vi khuẩn  bệnh lậu cầu nhiễm huyết.
Chúng tôi muốn hỏi có ai khỏi bệnh hay không? Một nghìn  lần không. Nếu có khỏi nữa cũng chỉ là sự hú họa. Bệnh không  khỏi, tiền vẫn mất. Vì vậy mà họ mới chóng làm giàu. Các ngài  hãy ngắm mà coi. Biết bao kẻ không nghề, không nghiệp, sau ít  năm đóng vai thầy lang, đột nhiên có ô tô, có nhà lầu, có ruộng đất  liền khu ở quê rồi. Mỗi lần họ mua ruộng đất, cất nhà lầu, sắm ô  tô thì bao nhiêu mạng vô tội chết oan về họ! Giặc cướp thuở xưa  không đến nỗi tàn ác như vậy. Nói theo sách cổ "tội ác của họ nay  đã đầy sâu". Đứng về phương diện xã hội, chúng tôi tưởng không  nên dung thứ mãi cho một hạng "giết người lấy của" ấy cứ dùng  tính mệnh dân nghèo để làm giàu! Nhưng mà trị họ bằng cách  nào? Gần đây, nghe có nhiều người muốn lập ra một hội y giới, nói  rằng mục đích cốt để chấn hưng nghề thuốc. Việc đó, chúng tôi rất  hoan nghênh nhưng chỉ lo cho lúc lựa người vào hội. Ông nào đáng, người nào không đáng là hội viên, đó là một điều rất khó  phân biệt. Mà nếu không chịu phân biệt, ai có dao cầu thuyền tán  đều cho vào hội tất cả, thì những kẻ "giết người lấy của" sẽ mượn  thanh thế của hội mà lấy thêm của, giết thêm người. Một hội như  vậy, chẳng những vô ích mà còn hại cho xã hội giống nòi nhiều  lắm. Theo ý chúng tôi, muốn trừ hết bọn "giết người lấy của" chỉ có  một cách:
Đem hết những cách làm thuốc, khóe làm tiền của họ tuyên  bố lên báo cho mọi người đều biết.