Bản năng giới tính luôn được tu chỉnh không ngừng thông qua chu trình sống của chúng ta. Không một tác động nào có thể làm thức tỉnh được bản năng này. Như Rousseeu đã từng nghĩ: giữa 13 đến 15 tuổi là xung quanh thời điểm dậy thì của mỗi người. Nó đã được biểu hiện ở thời kỳ phôi thai, sau đó ở bọn trẻ kéo theo hàng loạt các kích thích, các hoạt động đem lại khoái cảm của bản năng tự nhiên từ các vùng khoái cảm được kích thích mà không phải xuất phát từ cơ quan sinh sản.
Có thể chính ở thời điểm này mà Freud đã nói lên rằng bản năng tình dục không chỉ giới hạn ở cơ quan sinh sản của chúng ta.
Sự phát triển của bản năng giới tính trước khi sinh
Theo những điều ghi trong kinh thánh thì Eva có trước Adam có sau, điều này trùng hợp về mặt phôi thai học, bởi các loài động vật có vú ở giai đoạn phôi thai đầu tiên được phân hóa mang hình thù phái nữ. Ở loài người có thể xác định được bộ máy sinh dục của thai nhi khoảng từ tuần thứ 6 sau khi thụ thai. Nó phụ thuộc vào sự tiết hoóc môn giống đực.
Trong thời kỳ phôi thai kéo theo một số cấu trúc mới không thuộc cơ quan sinh sản, chính các cấu trúc này có tính chất quyết định tới việc định hướng giới tính của mỗi các thể. Não bộ phát triển là một điều dĩ nhiên tuy vậy còn có sự phát triển của da, của cơ quan cảm giác.
Được hình thành trước cả mặt và tai đó là da, da có một sự phát triển mang tính đặc thù. Da thực sự là bộ phận phát triển sớm nhất và cũng chứa những chức năng cơ bản nhất. Người ta sẽ rất chú trọng tới sự hình thành và phát triển của da, xét trên khía cạnh khoái cảm, nó chiếm một tầm quan trọng đáng kể. Một kích thích nhẹ nhàng ở môi trên và ở cánh mũi dẫn tới những biến đổi về cơ thể và về cổ.
Bản năng giới tính ở trẻ
Người ta vẫn biết có bao nhiêu công trình nghiên cứu của Freud về bản năng giới tính của trẻ nhưng điều này lại gây ra những vụ tai tiếng cho ông ở Viên (Áo) hồi đầu thế kỷ này. Một đứa trẻ được nuôi dạy không tốt có thể bị lôi kéo vào một hoạt động tính dục nào đó, người lớn rất khắt khe về điều này và khó chấp nhận nó. Nhưng, mỗi yếu tố tạo thành giới tính ở trẻ lại tạo nên một yếu tố kiên quyết cho sự phát triển nhân cách của nó, đó là những cái mà người ta không tưởng tượng nổi. Phát hiện này gây ra một cú sốc thực sự với cả thế giới y học. “Một trẻ em được nuôi dạy không tốt có thể bị lôi kéo vào một hoạt động tính dục nào đó”.
Tuy nhiên, một đứa trẻ sơ sinh hay một đứa trẻ đang lẫm chẫm biết đi, người ta nhấn mạnh rằng chúng cũng cần được vuốt ve như cần nguồn thực phẩm nuôi dưỡng chúng vậy. Những trẻ em thiếu những cử chỉ vuốt ve của cha mẹ thì chúng cũng không thể tự vuốt ve chính mình và khi trưởng thành chúng luôn khao khác cảm giác đụng chạm (cảm xúc phức tạp này biểu hiện sự tham lam quá độ về mặt tình cảm của một người được yêu) có biết bao người phụ nữ cầu cứu tới bản năng tình dục chỉ để thỏa mãn nhu cầu này, có những lúc không biết chán cảm giác được ôm hôn và vuốt ve.
Ngày nay người ta đã biết rằng thái độ của người mẹ đối với cơ thể con cái và bản năng giới tính của bà quyết định chất lượng các quan hệ như vuốt ve, ôm hôn đứa con. Cảm giác mất hứng thú và cấm đoán hay sợ hãi có thể được truyền từ mẹ sang con. Có người mẹ ban tặng tòa thiên nhiên của mình một cách hết sức tự nhiên và bột phát cho đứa con của mình như vừa sinh con là cho con bú, cho con vuốt ve những chỗ như vú, bụng, cổ… Nhưng có những bà mẹ bị thuyết phục bởi một tư tưởng tiêu cực về giới tính, khi bà ta nhìn hoặc làm vệ sinh các cơ quan sinh sản ở trẻ với một ác cảm ghê gớm. Do vậy sau này khi đứa bé có những va chạm giới tính đầu tiên phải chịu những thất bại thảm thương do cơ thể của nó luôn có xu hướng né tránh, xấu hổ sợ hãi hoặc không có hứng thú. Từ đây xuất hiện các phản ứng mang tính 2 mặt mà nó thường hiểu là do thiếu một ngôn ngữ thích hợp và đó cũng chính là dấu hiệu của sự từ chối. Sau này ở độ tuổi trưởng thành, nó tạo ra một phương pháp lý tưởng để chống chọi với những khó khăn cản trở mang tính chọn lọc của hành vi đụng chạm giới tính như: không có khả năng “tiếp xúc” với người khác hay không có khả năng cảm nhận được sự va chạm, âu yếm, tình tứ của đối phương.
Phần lớn các nhà quan sát nhấn mạnh rằng một cậu bé con sẽ được kích thích ít hơn một bé gái cùng tuổi dưới cùng một phương diện vuốt ve âu yếu. Có thể cậu bé sớm rời bỏ những cử chỉ vuốt ve âu yếu của mẹ để chuyển sang sự chăm sóc của người cha, về sau tới tận những thập kỷ này cậu bé vẫn không được hưởng một mối liên quan về mặt thể chất nào với bà mẹ. Tuy nhiên không gì có thể ngăn cản người cha tắm táp cho bé, lau khô và vuốt ve bé, ru bé ngủ, bồng bé lên và chơi cùng với bé, duy trì sự tiếp xúc trò chuyện dưới khía cạnh kích thích các xúc giác của trẻ. Một thái độ xử sự như vậy có thể bị các thế hệ trước buộc tội là không xứng đáng với một bậc nam tử, một người biết tự trọng thì ngày nay điều này hoàn toàn được chấp nhận.
Người ta có thể khẳng định một đứa trẻ chắc chắn là nam hay nữ từ 18 tháng tuổi đến 3 tuổi. Chính điều chắc chắn này là do một chu trình giống như chu trình của chúng ta học tiếng mẹ đẻ vậy. Nó được củng cố do ý thức được sự khác biệt về các cơ quan sinh sản và các xúc cảm nhục dục kết hợp vào đó. Những vai trò của giới tính nam hay nữ được áp đặt cho trẻ thông qua các bức thông điệp và sự mong đợi của cha mẹ: những ngôn từ mà họ sử dụng như tên hay tên đệm mà họ gọi một cách âu yếm, cách thức đối xử với trẻ, cách trang phục, ăn mặc, những món đồ chơi mà họ mua cho bé, những trò chơi mà họ khuyến khích trẻ tham gia, những quy định buộc chúng phải tuân theo. Từ đó một đứa bé bị mắc chứng ơdip ở tuổi chưa trưởng thành được truyền thụ những quan niệm mới này trở thành có khả năng nhìn nhận một cách mới mẻ về cơ thể của mình và các cảm xúc giới tính khác. Cậu bé sẽ hiểu sâu sắc hơn phương thức mà những người đàn ông và những người đàn bà cư xử với nhau. Đánh giá lại mối liên hệ tình cảm với mẹ - người mà cậu có sự phụ thuộc rất hãn hữu. Đến lúc này cậu có thể từ bỏ thái độ cho mình là trung tâm lưu ý của cả nhà, điều ấy giúp cậu hòa nhập với thế giới bên ngoài. Kể từ đây cậu bé đã sẵn sàng tới lớp học và hòa nhập vào với các bạn cùng trang lứa.
Bản năng giới tính ở tuổi thiếu niên
Tuổi thiếu niên là khoảng thời gian có những biến đổi nhanh chóng. Những biến đổi về mặt thể chất chỉ là một khía cạnh của quá trình này. Có rất nhiều kỳ thi đang chờ đợi cậu thiếu niên: cậu sẽ phải tự bứt khỏi bố mẹ, phải tự tin vào bản tính nam giới (hoặc nữ giới nếu là con gái) của mình, phải học cách thiết lập các mối quan hệ lâu dài với những người khác, phát triển về mặt trí tuệ, có ý thức về mặt trách nhiệm xã hội cũng như trách nhiệm bản thân. Tóm lại, chúng phải biết cách giữ cho mình những giới hạn của bản thân và phát huy đồng thời các khả năng tương đối khác mà chúng tôi sẽ dẫn ra sau đây một vài khả năng đó. Cậu (cô) thiếu niên đó phải đảm nhận một hình thức mới của bản năng giới tính thông qua quá trình học tập, biết hướng những cảm xúc đôi khi rất khó kiểm soát, biết thỏa thuận sự tham gia của mình vào một hoạt động nào đó mà không phải chịu các áp lực cứng nhắc của mọi người, phân biệt được sự kỳ diệu của hứng thú với tình yêu thực sự, tự bảo vệ mình trước đại dịch AIDS hay các bệnh truyền nhiễm khác hoặc sự mang thai ngoài ý muốn.
Một điểm cốt yếu cần phải lưu ý nữa, đó là những chuyển đổi khác nhau về mặt thể chất, tính dục, sinh sản, chúng không diễn ra theo cùng một nhịp. Thường thường sự chín chắn về mặt tâm lý bao giờ cũng chậm hơn so với ba yếu tố kia. Chính do sự tách rời này khiến cho lứa tuổi niên thiếu xuất hiện một thời kỳ thiếu ổn định lớn.
Thời kỳ niên thiếu có thể được phân chia theo hệ thống thành ba giai đoạn mà không nhất thiết ở cả ba giai đoạn đều có những vấn đề tương tự.
1. Xung quanh giai đoạn dậy thì là thời điểm có những thay đổi không tránh khỏi về mặt thể chất, tình cảm và tính dục, làm lung lay nền tảng nhân cách của trẻ em ở độ tuổi này. Một nỗi sợ hãi về biểu hiện khác thường của cơ thể cứ lớn dần lên. Với các bạn gái thường quan tâm đến sự không đều đặn của chu kỳ kinh nguyệt, còn các bạn trai lại lo lắng về sự xuất tinh, hành vi thủ dâm và kích cỡ dương vật đổi thay, theo chúng thì kích thước như vậy là quá to hay còn quá nhỏ. Rất nhiều bậc cha mẹ và các nhà giáo dục đã quên mất rằng chính họ ngày còn nhỏ cũng từng bị mắc phải những vướng mắc để thỏa mãn sự tò mò rất hợp lý của mình. Qua một thông tin khách quan nào đó bác sĩ của gia đình có thể làm giảm bớt sự sợ hãi của bạn trẻ và lấp đầy hố ngăn cách giữa các thế hệ. Sự bắt đầu lứa tuổi thiếu niên được đặc trưng hóa bằng một việc giữ khoảng cách nhất định với cha mẹ của bọn trẻ. Song với điều đó, bọn trẻ phát triển mối quan hệ ngày càng thân mật với một người bạn nào đó mà nó sẽ giao phó mọi bí mật, những chuyện riêng tư hoặc chơi với nhóm bạn riêng của chúng. Trong giai đoạn này sức thu hút của người khác giới chỉ chiếm hàng thứ yếu.
2. Thời kỳ chuyển tiếp của tuổi thiếu niên đặc trưng bởi sự trỗi dậy của giới trẻ chống lại hệ thống giá trị của những người lớn tuổi. Các cô cậu thiếu niên ngày càng hình thành nhanh chóng, chúng ý thức: mình thuộc một nhóm tuổi đặc biệt, có sở hữu văn hóa riêng, ngôn ngữ riêng và một thứ âm nhạc riêng, và đặc biệt là những hệ tư tưởng khác được ca ngợi. Không giống các bậc phụ huynh, những nhóm thanh thiếu niên tụ tập chỉ gói gọn trong một giới sẽ nhanh chóng làm mất sự hứng thú và sự thu hút của nó, thay vào đó là công cuộc tìm kiếm một người bạn tình có khả năng đáp ứng cao.
3. Cuối cùng thời kỳ niên thiếu muộn, mỗi cá nhân ở tuổi này đều có khuynh hướng xác định một cách tốt nhất (nếu có thể) bản chất riêng của mình về giới tính và xã hội. Những điều chưa chắc chắn về giới tính tạo nên lo lắng đầu tiên trong thời kỳ này. Hành vi thủ dâm, những định hướng đồng tính hay khác giới. Phần lớn các mối quan hệ với người khác giới thu hút mọi sự chú ý. Đó là câu trả lời thắc mắc gây lo sợ cho các cô cậu thiếu niên và là các rắc rối khó khăn có liên quan mà lứa tuổi này tìm kiếm đầu tiên khi tham gia vào các giờ học giáo dục giới tính.
Bản năng giới tính ở người trưởng thành: chu kỳ sinh dục và chu kỳ của đời sống vợ chồng
Bước ra khỏi lứa tuổi niên thiếu, những cô bế, cậu bé bị “ném” vào thế giới của những người trưởng thành, họ cần học tập 4 điểm chủ yếu sau: cắt đứt sự phụ thuộc thái quá vào bố mẹ; học cách giao tiếp một cách bình thường bình đẳng với những người có tuổi trong gia đình và tạo ra điểm khởi đầu thành công với hai trong số những ước mơ chủ yếu nhất; hòa nhập được vào thế giới nghề nghiệp và đạt tới một sự thầm kín riêng tư cả về tình dục và tình cảm. Thời gian là người đồng hành chủ yếu của quá trình tiến triển phức tạp này và cũng có thể làm nảy sinh và giúp chúng nhận thức rõ những niềm hi vọng không thể thực hiện được do sự ngăn cách giữa mơ ước và hy vọng. Trong thời kỳ này, những rối loạn do sự biến đổi để thích nghi với mỗi cá thể về mặt tình cảm, tình dục, trí tuệ bị rối ren một cách tế nhị và rất khó nói. Những rối loạn này là những mối đánh dấu cho chu kỳ của đời sống vợ chồng về sau. Các giai đoạn này một ngày kia sẽ làm sáng tỏ một mâu thuẫn trong đời sống vợ chồng làm cho cuộc sống của chúng ta mất dần đi sự thú vị, phải tìm cách khắc phục nó.