.
Grisier ở lại một mình sau cùng trong phòng tập, vừa thấy tôi xuất hiện ở cửa bèn kêu lên:
- A, đúng là một phép lạ!
Thực vậy, tôi đã không tới số 4 ngoại ô Mont-martre từ sau buổi chiều Alfred de Nerval kể với chúng tôi câu chuyện của Pauline.
Với thái độ ân cần như bố con với những người học trò cũ, người thầy đáng kính của tôi tiếp tục:
- Tôi hy vọng không có vụ việc gì xấu đưa anh tới đây chứ?
- Không ạ, thưa thầy kính mến – tôi trả lời ông – việc đến nhờ thầy giúp đỡ hôm nay thì không thuộc loại đôi khi em vẫn nhờ thầy.
- Anh biết dù là việc gì tôi cũng sẽ hết lòng vì anh. Cứ nói đi.
- Thưa thầy, xin thầy kéo em ra khỏi rắc rối này.
- Nếu có thể được tôi sẽ làm ngay.
- Em không nghi ngờ gì điều đó. Thầy hình dung xem, em ký hợp đồng với một hiệu sách mà không có gì giao cho họ cả.
- Lạ nhỉ.
- Em đến nhờ thầy cho em cái gì đó.
- Tôi ư?
- Vâng, thầy đã kể cho chúng em năm mươi lần về cuộc hành trình của thầy ở nước Nga.
- Được rồi, nói xem cụ thể em cần gì?
- Thầy ở bên ấy vào thời kỳ nào?
- Trong những năm 1824, 1825, 1826.
- Đúng những năm quan trọng nhất: kết thúc triều đại Hoàng đế Alexandre và Hoàng đế Nicholas đăng quang.
- Tôi đã thấy chôn người này và đưa người kia lên ngôi người kia. Nhưng này, anh nghĩ xem…
- Em mong được biết rõ…
- Đây là câu chuyện tuyệt vời.
- Đấy là điều em đang cần.
- Anh hình dung…Nhưng mà này, anh có đủ tính kiên nhẫn không?
- Điều này thì thầy khỏi phải bận tâm.
- Thế thì anh chờ đấy.
Ông ta lại một chiếc tủ rút ra tập giấy đồ sộ.
- Anh cầm lấy, việc của anh đây.
- Một bản thảo, lạy Chúa!
- Ghi chép của một ông bạn ở Saint-Peterbourg cùng thời kỳ với tôi, người đã thấy tất cả những gì tôi thấy và anh có thể tin tưởng vào ông ấy như đã tin tôi.
- Thầy cho em tập bản thảo này à?
- Anh được toàn quyền sở hữu.
- Đây là cả một kho báu.
- Trong đó đồng nhiều hơn bạc và bạc nhiều hơn vàng. Nhưng từ đấy anh rút ra phần tốt nhất.
- Thưa thầy, ngay đêm nay em sẽ bắt đầu làm việc và chỉ trong hai tháng…
- Hai tháng?
- Ông bạn của thầy thức dậy buổi sáng sẽ thấy sách vừa in xong.
- Chắc chắn chứ?
- Thầy có thể hoàn toàn yên tâm.
- Điều này sẽ làm ông ấy rất vui, lời nói danh dự đấy.
- À mà bản thảo còn thiếu một thứ, thưa thầy.
- Thiếu gì?
- Tên sách.
- Thế nào, tôi còn phải cho anh một tiêu đề nữa sao?
- Đúng vậy, thầy đừng giúp nửa chừng.
- Anh xem chưa kỹ, có rồi đấy.
- Ở đâu vậy?
- Trên trang này, anh thấy chứ. Người thầy dậy đánh kiếm.
- À vâng, đã có rồi, chúng ta cứ lấy cái tên này nhé.
- Tốt chứ?
- Vâng.
Qua đoạn hội thoại này bạn đọc sẽ hiểu rằng những gì bạn đọc không phải của tôi viết kể cả tên sách.