Khi Cedric de Saxon thấy con trai mình ngã ngựa trên trường đấu Ashby, phản xạ đầu tiên của ông là lệnh cho gia nhân chạy ra cấp cứu con; nhưng lệnh đó vội tắt trên môi ông. Ông không thể thừa nhận công khai người con đã bị đuổi ra khỏi nhà. Tuy nhiên ông căn dặn Oswald phải để mắt tới Ivanhoé, phải chở anh đi ngay Ashby một khi đám đông đã giải tán. Nhưng Oswald không thực hiện được lệnh của chủ. Một lúc sau, đám đông có giải tán đi thật; nhưng đã có những bàn tay khác khiêng chàng hiệp sĩ bị thương đi nơi khác: Oswald mất công tìm mãi Ivanhoé trong các lều nhưng chỉ thấy những vết máu, anh không thể biết giờ đây Ivan-hoé tình trạng ra sao: hình như có những nàng tiên đến bế anh đi. Oswald dễ tin nhảm như những người Saxons khác có lẽ sẽ giải thích Ivanhoé biến đi bằng cách như vậy nếu anh không chợt nhìn thấy một người ăn mặc kiểu giám mã mà anh nhận ra là bạn anh, anh chăn lợn Gurth. Anh chàng này lo lắng cho số phận của thân chủ mình, tuyệt vọng vì bỗng nhiên chẳng thấy ông đâu, liền bổ đi tìm khắp nơi mà không hề lo lắng cho thân phận mình. Oswald thấy bổn phận mình phải bắt Gurth là một nông nô bỏ trốn; Gurth ắt sẽ bị ông Cedric trị tội. Tuy nhiên Oswald vẫn ra sức thăm dò tin tức về số phận của Ivanhoé, nhưng chỉ được mỗi một tin là chàng đã được các kẻ hầu ăn mặc tử tế khiêng lên chiếc kiệu của một bà đến xem rồi khiêng ra khỏi trường đấu. Nhưng họ đã đi theo lối nào thì không ai trả lời anh được. Vậy là anh về báo tin ấy cho chủ và làm cách cho Gurth đi theo, người anh coi như kẻ đào ngũ. Cedric rất lo lắng về số phận của con trai cho đến khi Oswald trở về báo tin trên nhưng ông không biết là Isaac và cô con gái Rebecca là những người đã săn sóc, giúp đỡ con trai mình. Cả hai đều đội ơn chàng hiệp sĩ đã giúp đỡ họ. Với Isaac, chàng đã ngăn không cho Brian de Bois-Guilbert bắt giữ, với cô gái Rebecca, chàng đã giữ lại cho cô một người cha mà cô rất đỗi yêu thương. Còn rất nhiều năm sau nữa, Cedric.và Ivanhoé hai cha con không biết đã sống gần nhau. Cedric, Athelstane và lady Rowena cùng với một số gia nhân lên đường trở về nhà. Trong khi nhà quý tộc Athelstane chỉ nhớ tới bữa ăn đầy những thức ăn ngon ở lâu đài Asyby thì Ce-dric de Saxon sảng khoái khi nghĩ đến trận đấu mà một người Saxon đánh bại hoàn toàn năm hiệp sĩ Normanrd. ôi! Đương nhiên ông càng cảm thấy tự hào khi người đó chính là con trai ông, tuy nhiên, ông vẫn chưa tha thứ cho con ông đã yêu Rowena cũng như chưa tha thứ cho anh đã theo chân một ông vua đi phiêu lưu trận mạc, một ông vua anh dũng kiên cường có lẽ, nhưng là một kẻ tiếm quyền. Còn lady Rowena, nàng tư lự. Nỗi vui mừng được gặp lại người yêu giờ không bằng sự lo lắng về vết thương trầm trọng của anh. Anh không vượt qua được mối hiểm nghèo đó thì sao? ông dòng templier hằn học không tìm cách trả thù hèn nhát trong lúc anh đang suy yếu vì vết thương sao? Wamba và Gurth đi giữa đoàn tùy tùng. Gurth tay bị trói nhưng không vì thế mà không cười đùa với anh bạn Wamba. Hai gã rất vui thích khi nghĩ cậu chủ đã được tuyên dương vô địch. Hình phạt Gurth phải chịu không làm anh lo lắng lắm. Wamba còn nhiều lần rút con dao găm rất sắc ra khỏi thắt lưng. Anh đưa mắt trông chừng những gia nhân cùng đi và ra hiệu cho Gurth biết anh đang chờ thời cơ cắt dây trói cho anh. Các lữ khách của chúng ta vừa đi qua một cánh đồng lớn và họ sắp đi vào những cánh rừng có tiếng là nguy hiểm vì có nhiều tên outlaws mà họ sẽ là mục tiêu để chúng tấn công. Cedric và Athelstane không chút sợ hãi những tên ăn cắp vườn này dù họ phải đi một phần đêm trong rừng; số đông trong bọn họ là nông dân và là những yeoman gốc Saxon: thường người ta tin rằng chúng không cướp của và giết hại đồng bào chúng. Bỗng nhiên các lữ khách nghe thấy những tiếng kêu rên rỉ không cách xa họ mấy làm họ chú ý. Họ đến nơi có tiếng kêu thì thấy một cái kiệu che kín, người ta mới tháo ngựa và dắt đi; một cô gái ăn mặc sang trọng kiểu áo Do Thái ngồi khóc bên cạnh kiệu và một ông già đội cái mũ không vành màu vàng hẳn cũng là một ông.già Do Thái. ông đi đi lại lại vẻ tuyệt vọng, tay xoắn lại như đang chịu những nỗi đau khổ dằn vặt to lớn nhất. Athelstane và Cedric hỏi làm sao ông lại ở nơi này với cô con gái mà không có ngựa và gia nhân đi cùng; Isaac d’York - vì chính là ông ta - nói cho hai ông Saxons biết là ông có thuê ở Ashby sáu người vũ trang đi theo; họ sẽ đưa ông đến tận Doncaster, kiếm ngựa cho ông và cô con gái, mua la để thồ cái kiệu trong có người bị thương nhưng sáu tên khốn nạn đã bỏ rơi ông và cô con gái ở chỗ này. Chúng tháo ngựa đi vì sợ những tên outlaws mà một người đốn gỗ trước đó cho ông biết đã gặp một toán đông cách đây không xa. Ông già Do Thái nói, vẻ khúm núm sợ sệt: - Nếu các quan cho phép chúng tôi được núp dưới bóng các quan, đi cùng đường thì ơn ấy chúng tôi không bao giờ quên. - Tên Do Thái chó má kia! - Athelstane nói. - Nếu những tên outlaws chỉ ăn cướp của các người như nhà ngươi thôi thì ta cho họ là những người rất tử tế đấy vì ngươi còn ăn cướp của tất cả mọi người kia mà. Câu mắng trên của Athelstane không làm vừa ý ông Cedric. ông nói: - Tốt nhất là cho họ vài con ngựa để họ có thể tiếp tục lên đường và cử hai người đi với họ đến làng nào gặp đầu tiên thì thôi. Điều ấy làm lực lượng của ta bị giảm đi một chút; nhưng không sao, gặp trường hợp chúng ta bị tấn công, lưỡi kiếm của anh, của tôi, của tám người còn lại của chúng ta sẽ đủ đẩy lùi hai chục tên ăn cướp. Lady Rowena nghe nói có một toán cướp outlaws đã thấy sợ nên tán thành mạnh mẽ ý kiến của cha đỡ đầu. Rebecca bỗng nhiên đứng dậy, chạy đến lady Rowena, quỳ một chân xuống đất, nâng vạt áo nàng lên hôn một cách kính cẩn. Vẻ quý phái và trang nhã của cô gái Do Thái làm cô gái Saxons đẹp đẽ cảm động. Cô nói với cha đỡ đầu: - ông già này tứ cố vô thân, lại thêm một người đau ốm trong kiệu nữa; mặc dầu họ là người Do Thái nhưng nếu chúng ta bỏ mặc họ trong cơn hoạn nạn này thì chúng ta không phải là những con chiên ngoan đạo. Tại sao chúng ta không cho phép họ cùng đi với chúng ta được?.Cedric tán thành ý kiến đó ngay; Athelstane chỉ nêu thêm một điều kiện là người Do Thái phải đi sau đám gia nhân. Lady Rowena mời Rebecca lên cùng đi với mình. - Việc đó không được. - Rebecca hạ mình trả lời, không phải không pha chút kiêu hãnh. -Là m như vậy cô nương làm ơn hóa ra bị mang tiếng đấy. Trong khi họ nói chuyện, Gurth kêu cổ tay bị trói chặt quá nên rất đau. Wamba ra nới lỏng cho; nhưng không biết vô tình hay hữu ý anh buộc lại hết sức sơ sài khíên chẳng mấy chốc Gurth đã tìm cách cởi được trói. Trước khi mọi người tiếp tục đi, anh đã lẩn sâu vào trong rừng. Con ngựa của Gurth vẫn cưỡi được trao cho ông già Do Thái; nếu đi tiếp, anh sẽ ngồi đằng sau một gia nhân nên ai cũng tưởng anh bị che lấp nên không để ý khi anh vắng mặt. Một việc khác làm mọi người bận tâm hơn là không biết lúc nào những tên ăn cướp xuất hiện. Lối đi rất hẹp nên hai người không thể đi song song. Mặt đất dốc thoải. Đó là một khoảng bùn lầy có một con suối chảy qua; những cây liễu già mọc hai bên bờ suối. Cedric và Athelstane đi đầu đoàn nhận thấy rằng nơi này rất thuận lợi cho bọn cướp tấn công. Lội qua dòng suối nhỏ, họ mới đến bờ bên kia đã thấy chỗ nào cũng có người cầm vũ khí bao vây khiến họ khó lòng chống đỡ. Bọn cướp hô to: "Rồng bạch! Thánh George và nước Anh đây!" để tỏ rõ chúng là những dân outlaws Saxons chính cống. Những tên khác chạy đến đông thêm như để tăng cường lực lượng. Hai người đi đầu đoàn lữ khách bị bắt ngay nhưng mỗi người bị bắt trong những tình huống khác nhau phù hợp với tính cách của từng người. Cedric phóng một cây lao vào tên cướp xuất hiện trước tiên, trúng đích một cách tuyệt vời. Vì tên cướp đứng trước một cây sồi, cây lao xuyên thủng qua người cắm phập y vào đó. ông cầm kiếm xông vào tên thứ hai, chém một nhát thật mạnh khiến lưỡi kiếm, gặp một cành cây lớn, gãy đôi. Hai, ba tên khác lao ngay tới, xô ông ngã ngựa và trói nghiến. Về phần Athelstane thì khác. Trong khi anh đang suy nghĩ không biết nên đánh địch trước mặt hay ở hai bên sườn thì đã bị tóm dây cương, thế là anh đành chia sẻ số.phận tù binh với ông Cedric vì không đủ thì giờ đứng ra nghênh chiến dù chỉ một phút tẻo teo chăng nữa. Những gia nhân của hai ông vừa lúng túng giữa đám lừa và ngựa lủng củng các đồ, hàng trên lưng vừa ngạc nhiên và lo lắng cho số phận của hai thân chủ mình đã bị tước vũ khí một cách dễ dàng. Quân cướp bắt cả lady Rowena đứng giữa đám người và ngựa lộn xộn, bắt cả Isaac và cô con gái đi đằng sau. Không người nào thoát khỏi tay bọn cướp, trừ mỗi anh rồ Wamba trong tình huống này lại tỏ ra can đảm hơn những người tự coi mình có đầu óc hoàn toàn bình thường hay minh mẫn. Anh giật lấy thanh kiếm của một gia nhân, anh này hình như không còn nghĩ đến cách sử dụng nó nữa; Wamba đi những đường kiếm rất kín, rất hiểm khiến quân địch trông thấy phải nể; song nhận thấy quân cướp quá mạnh, quá đông và người nhà mình đều bị trói lại cả rồi, nên anh từ từ tụt xuống ngựa, lợi dụng đêm tối và người đang nhốn nháo, lẩn vào rừng mà không ai biết. Tuy nhiên, anh rồ dũng cảm đi thoát bọn cướp không được mấy chốc đã tự hỏi không biết có nên quay về chia sẻ số phận với ông chủ xưa nay anh vẫn thật gắn bó hay không. - Wamba! - Có tiếng gọi khe khẽ, thận trọng của người nào cách xa anh vài bước. - Gurth, - Wamba hỏi bằng một giọng cũng rất khẽ, - có phải cậu đấy không? - Đúng rồi, - Gurth tiến lại gần, trả lời, -nhưng có chuyện gì xảy ra thế? Có tiếng gươm, đao va chạm là thế nào? - Một chuyện phiêu lưu như hàng ngày vẫn xảy ra ấy mà: cả nhà bị bắt rồi! - Bị bắt? Những ai bị bắt? - ông chủ này, lady Rowena này, Athelstane, Hundibert, Oswald và tất cả những người khác. - Trời ơi! Ai bắt giam họ? Chuyện xảy ra làm sao? - ông chủ chúng ta vội vàng chiến đấu quá, còn Athelstane không đánh mấy tí, những người khác chẳng đánh chút nào. Những kẻ bắt họ đều đội mũ màu xanh, đeo mặt nạ. Tất cả cánh nhà ta bị trói gô trên cỏ như những quả táo đằng ấy ném cho lợn của đằng ấy ăn đấy mà. Ta không biết ta nên cười hay nên khóc. - Nói rồi, Wamba khóc thành thật..Khuôn mặt của Gurth bốc lửa: - Wamba! - Anh kêu lên. - Cậu có vũ khí và lúc này cậu phải có tấm lòng hơn lý trí chứ! Chúng ta chỉ có hai đứa nhưng một cuộc tấn công bất thần có thể thành công. Cậu hãy theo tớ, chúng ta phải cứu ông Cedric. - Nhưng Gurth ơi! Cậu đã quên cách đây một tiếng, cậu thề không bao giờ cậu tha thứ cho ông ấy đó sao? - Đấy là lúc ông ấy không cần tớ cứu giúp. Đi thôi, theo tớ. Hai anh bạn sắp sửa chạy đi bỗng nhiên có một người xuất hiện và bảo đứng lại. Cứ theo cách ăn mặc và đeo vũ khí thì Wamba cho người ấy là một trong những người outlaws vừa bắt thân chủ của anh, vì họ chỉ khác người này ở chỗ họ đeo mặt nạ; nhưng nhìn cái dây đeo gươm sang trọng và chiếc tù-và cài ở đấy, nghe giọng nói bình tĩnh và oai nghiêm của người ấy thì Wamba trong đêm tối cũng nhận ra đó là Lock-sley, một yeoman đã thắng vẻ vang trong cuộc thi bắn cung. - Thế nghĩa là thế nào? - Người lạ hỏi hai anh. - Ai ngang nhiên đi bắt người giam trong rừng này? - ông cứ nhìn mũ họ đội thì biết, xem có phải đó là các con cháu của ông hay không. -Wamba trả lời. - Vì một hạt đậu xanh vẫn là một hạt đậu xanh, không thể lẫn lộn. - Một lát nữa, ta sẽ biết ngay, - Locksley nói, - nhưng các anh cứ chờ ta ở đây; ta cấm các anh không được động đậy trước khi ta trở lại, nếu không ta lấy đầu các ngươi. Hãy nghe theo ta, hai anh và chủ của các anh sẽ có lợi. Tuy nhiên ta cũng phải đề phòng. Người đó cởi cái dây đeo gươm ra, rút cái lông chim trên mũ rồi trao cho Wamba nhờ anh giữ hộ: Lấy trong túi cái mặt nạ đeo lên mặt, người ấy từ biệt Gurth và anh hề để đi thám thính, sau khi không quên dặn lại lần nữa là hai anh phải đợi. - Này Gurth, - Wamba nói, - có phải đợi không hay chúng ta cần tỏ ra chúng ta có hai cẳng để chuồn? Nếu tôi thiển nghĩ mà đúng thì cái ông này vớ ở đâu cái áo của thằng ăn trộm mặc vội vào nên trông ông ta không là một con người tử tế. - Nếu là quỷ sứ, - Gurth trả lời, - thì ta đứng đợi hỏi có sợ gì? Nhưng nếu là người trong nhóm cướp thì ông ta đã báo cho đồng bọn rồi, chúng ta sẽ không thể nào thoát thân nổi. Một vài phút sau Locksley trở lại. - Hai anh bạn, - ông nói, - tôi đã thấy họ, tôi đã nói chuyện với họ. Tôi biết họ là ai và họ đi đâu. Nhưng chúng đông người quá, mà chúng ta chỉ có ba, đánh họ thì thật điên rồ; chúng còn đặt người gác khắp nơi, ai đến gần ắt có báo động. Vậy phải có một lực lượng lớn hơn, tôi biết chỗ tìm ra lực lượng ấy. Hình như hai anh là đày tớ trung thành của ông Cedric de Saxon; vậy hai anh hãy theo tôi: không thể nói người bạn của nước Anh và của những người dân Anh lại không kiếm đâu ra những người giúp đỡ ông Cedric trong cơn hoạn nạn được. Nhưng chúng ta phải nhanh lên vì bọn chúng sắp lên đường rồi. Nói xong, ông vẫy tay ra hiệu, ba người đi sâu vào rừng. Wamba không thích thú đi lâu mà không trò chuyện gì. Anh nhìn cái dây đeo kiếm và cái tù-và anh còn giữ hộ và nói nhỏ với Gurth: - Anh Gurth này, tôi thấy cái giải này hình như có người chiếm được cách đây không lâu lắm đâu. - Còn tớ, - Gurth nói giọng còn nhỏ hơn, - tớ lấy cả đàn lợn của ông chủ tớ đánh cược là tớ đã nghe được giọng nói của người chiếm giải ấy. Mặc dầu hai anh bạn cẩn thận nói rất khẽ, Locksley vẫn nghe thấy, ông nói: - Này hai anh bạn, lúc này không phải lúc cần biết tôi là ai, tôi như thế nào, điều đó không quan trọng. Nếu tôi giải thoát được chủ các anh, các anh sẽ có dịp coi tôi như người bạn thân thiện nhất của các anh. Tôi có mang họ này hay họ kia, tôi có bắn cung giỏi hay bắn cung kém thì đó là những việc không liên quan đến các anh, tôi yêu cầu các anh không phải bận tâm về những chuyện đó nữa. - Chúng ta đã cưỡi lên lưng hổ rồi, - Wamba thì thầm vào tai Gurth, - không biết trời có cho chúng ta xuống được không. - Câm đi, - Gurth nói, - đừng làm cho ông ta bực mình vì điều gì điên rồ của cậu nhé; về phần tớ, tớ có nhiều lý do để hy vọng mọi việc sẽ kết thúc tốt đẹp..