9.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

Hương về đơn vị, quyết định sẽ kể hết với Mạnh chuyện của mình với Dũng bằng một lá thư. Cô thức trắng đêm, cứ viết nửa chừng rồi lại xé bỏ. Lá thư còn dở dang, Hương lại được huy động vào một công tác đột xuất.
Ngày 23-3-1978, thành phố mở đợt cải tạo tư sản thương nghiệp quy mô lớn nhất từ sau giải phóng. Cùng lúc, hàng vạn hộ thuộc diện này được kiểm kê hàng hóa, trưng mua những mặt hàng đã được liệt vào diện Nhà nước thống nhất quản lý, sau đó đăng ký chuyển sang sản xuất. Công việc này đòi hỏi một số lượng lớn cán bộ nhân viên tham gia, trong đó có lực lượng đảng viên và đoàn viên thanh niên cộng sản là nòng cốt. Lực lượng Thanh niên xung phong cũng được huy động vào chiến dịch, với hai tổng đội 4 và 7 đang ở gần thành phố. Các đoàn viên được chọn ra, bí mật đưa về tập trung tại trường Lý Tự Trọng, nghe tập huấn công tác rồi đồng loạt ra quân với toàn thành. Cuộc hành quân được giữ bí mật cho đến giờ chót, nên sáng hôm ấy, khi đội công tác được đổ xuống và đến trấn từng nhà, những đối tượng được kiểm kê đều ngạc nhiên, không kịp trở tay.
Hương nằm trong một tổ ba người với Mai là tổ trưởng, đến chốt tại một căn hộ ở quận 5, hoạt động chính thức đã đăng ký là kinh doanh vật tư cơ giới nông nghiệp. Thật khá lạ. Căn nhà này, ngoài mặt tiền trông lụp xụp, cũ kỹ, tối tăm, vậy mà chỉ bước qua hai căn phòng ngoài là một bộ mặt khác hẳn đã mở ra: ba tầng lầu được xây nghiêng mất về một phía khác, đứng ngoài đường nhìn vào, người không biết sẽ không thể nghĩ đây là một căn nhà.
Sau khi gặp chủ hộ, một Hoa kiều khoảng sáu chục tuổi, to béo, để đưa lệnh công tác, Mai đứng đọc cho ông ta nghe thông cáo của Ủy ban nhân dân thành phố về việc xóa bỏ kinh doanh thương nghiệp của các nhà tư sản và chuyển các nhà tư sản thương nghiệp sang sản xuất, sau đó triển khai cho ông ta nắm những biện pháp cụ thể để làm theo thông cáo này, mà chủ yếu vẫn dựa vào sự tự giác của các chủ hộ trong việc kê khai tài sản của mình. Trong khi đó, Hiều và Hương đi một vòng khắp nhà, an tâm thấy không có cửa sau. Cả ba tầng lầu cũng vậy. Toàn căn nhà chỉ có một lối ra duy nhất: hai lớp cửa sắt ở mặt tiền.
Khoảng 8 giờ sáng, một thanh niên chạy “Sprint” hộc tốc dừng trước nhà. Anh ta nói:
- Tôi ở nhà này, mới đi uống cà phê đằng kia. Tôi về để giúp ba tôi kê khai cho nhanh. Lúc sau này, việc buôn bán ổng giao cho tôi hết.
Hương sửng sốt nhận ra gã người Hoa cô đã mấy lần gặp tại nhà Dũng trước đây dù không nhớ tên. Nhìn thấy Hương, gã mừng rỡ bước tới:
- Ủa, cô Hương! Mạnh giỏi hả? Lâu quá mới gặp lại cô.
Hương cố làm mặt tỉnh:
- Chào anh. Anh ở đây à?
Gã thanh niên cười toét miệng:
- Dạ, tôi tên Tân. Chắc cô Hương quên rồi. Đây là tiệm buôn của ba tôi, tên Huê Tân, ghép tên tôi và chị tôi. Mấy năm nay có buôn bán gì đâu. Toàn đồ cũ còn lại. Từ lâu chúng tôi cũng đã muốn nghỉ để chuyển sang sản xuất, nhưng kẹt mớ đồ cũ phải đợi bán cho hết, lấy vốn, nay nếu nhà nước trưng mua giùm thì cũng đỡ.
Sau khi hỏi qua thủ tục, Tân sốt sắng nói:
- Bây giờ về hàng trong kho thì tôi đã có sẵn phiếu tồn kho đây, mới cập nhật chiều qua. Hàng hóa tôi xếp rất thứ tự trong hai cái kho để dưới nhà. Để đỡ mất công, sáng nay, trong khi ông già đi kê khai các tài sản khác trong nhà, hai cô cứ đi theo tôi kiểm kê hết hàng trong kho. Sau đó, tôi sẽ chép lại cả phiếu kho ấy vào bản kiểm kê là xong phần hàng hóa kinh doanh.
Mai đồng ý. Cô cử Hiếu ngồi canh cửa, rồi cùng Hương đi theo Tân. Gã nói toàn đồ cũ nhưng mãi đến trưa, Mai và Hương mới chỉ kiểm kê xong một phòng dùng làm kho ấy. Chứng kiến niêm phong cửa phòng xong, Tân xoa xoa hai bàn tay:
- Sẵn các bạn đến đây công tác và tôi cũng đã quen Hương trước, ba má tôi xin mời Hương và hai bạn trưa nay dùng bữa cơm gia đình với chúng tôi cho vui.
Các tổ công tác đều nhận được chỉ thị tuyệt đối không được nhận bất cứ cái gì của các hộ được kiểm kê, kể cả một món ăn thức uống. Mai sợ bạn khó xử, tế nhị nói:
- Cảm ơn anh, chúng tôi đã có phần ăn mang theo. Còn chị Hương, nếu đây là nhà quen thì... tùy chị.
Mai là tổ trưởng. Cô nói như thế là để cho Hương tự quyết định. Nhưng Hương dứt khoát không nhận lời. Tổ công tác bắc ghế ra ngồi trước cửa gặm bánh mì qua bữa. Đường phố có vẻ vắng hơn mọi ngày. Lực lượng công an và thanh niên xung kích thỉnh thoảng tới lui từng tốp trên đường phố.
Hiếu có tật nói năng rất chậm dãi, lại bằng một cái giọng nhừa nhựa nghe phát chán. Anh ta tiết lộ một cái tin đáng chú ý trong bữa ăn:
- Khi nãy, lúc hai đồng chí bận lo kiểm kê, bà già xuống dẫn theo cô con gái, xin cho cổ được đem đi trả một bộ máy cát-xét mượn của người ta. Ngày mai bên nhà đó có đám cưới, họ đã nhắn đem trả mấy hôm nay.
Mai hốt hoảng:
- Rồi ông có cho họ đem đi không?
Giọng Hiếu vẫn nhừa nhựa, đều đều:
- Tôi nói không được. Họ nói có gì đâu, đồ mượn thì phải trả, lại là tư liệu sinh hoạt thôi. Tôi nói không được là không được, muốn gì đợi chị ra làm biên bản...
Mai hỏi tới:
- Rồi sao?
Hiếu nhướng mắt:
- Rồi thôi, chớ sao!
Hương và Mai phải phì cười. Bữa ăn qua loa của họ chấm dứt rất nhanh. Rảnh rang, họ nói với nhau đủ thứ chuyện ở chỗ cánh cửa sắt. Cả ba đều đã được học và hiểu vì sao có những người quá giàu và những kẻ quá nghèo trong cái xã hội trước đây. Nhưng vì đây là lần đầu tiên Mai và Hiếu được vào tận bên trong một căn nhà giàu cỡ này, nên cả hai cùng bỡ ngỡ đến tội nghiệp. Nhà Hiếu ở trong một khu ổ chuột ở quận 4, dựng bằng các thứ vật liệu phế thải góp nhặt được, từ một tấm tôn rỉ, một miếng các-tông thùng hàng cho đến những vỉ thiếc đồ hộp Mỹ, mấy tàu dừa nước, vài tấm ván mỏng... mùa nắng thì sợ cháy mà mùa mưa thì không sao tránh được dột. Mai thì mồ côi cha mẹ, ở dưới quên lên trọ nhà người dì, theo bà buôn gánh bán bưng kiếm sống qua ngày. Sau ngày giải phóng, dượng Mai đi tập kết trở về. Ông dượng cách mạng này đã khuyên Mai đi Thanh niên xung phong ngay từ đợt vận động đầu tiên ở phường.
Những tấm hoành phi đại tự bằng gỗ quí sơn son thếp vàng, bức bình phong bằng gỗ giáng hương cẩn xà cừ mai lan cúc trúc, tấm thảm len đỏ rực kiêu kỳ, bộ xa-lông bọc da ngồi lún ngập người, những chiếc giường nệm mút trải “ra” trắng tinh rộng thênh thang trong những căn phòng ngủ có đủ các hệ thống đèn thích nghi, tivi, tủ lạnh... phòng nào cũng thấy có những tủ quần áo đồ sộ với hàng trăm bộ đủ kiểu đủ màu... Mỗi thứ đều làm Mai và Hiếu ngẩn ngơ. Giờ thì cả hai mới hình dung được phần nào cái khoảng cách quá xa giữa đời sống cực nhục của họ và cảnh sống phủ phê ngập mặt của những kẻ giàu sang trước đây. Một khoảng cách không thể lý giải, hay đúng hơn, mọi cách giải thích đều có gì đó khó hiểu. Giờ đây, cùng với bao người trẻ khác, họ đang đi làm công việc xóa cái khoảng cách biệt vô lý ấy.
Tân xuống nhà, lại cười, lại xoa tay, nói:
- Xin phép các bạn cho tôi đến nhà một ông anh bà con chút xíu. Má tôi nói hồi nãy anh gì đây không cho em gái tôi đi trả bộ cát-xét nhà tôi mượn của một người bà con. Anh gì đây nói là trong lúc này thì không được đem đồ gì ra khỏi nhà, đó là tư liệu sinh hoạt thì cứ việc giữ mà xài, không sao đâu. Cứ đợi qua đợt rồi trả. Kẹt cái là người ba con đang cần gấp bộ máy để chạy nhạc cho đám cưới trong gia đình ngày mai. Tôi xin đi rước anh ấy lại đây, mang theo phắc-tuya(1) có số máy và tên chủ hẳn hoi để các bạn thông cảm trả cho người ta.
Sau khi bàn bạc, Mai quyết định cho Tân đi. Gã dắt chiếc Sprint ra, đi ngang còn kín đáo liếc Hương một cái.
Hơn một tiếng sau, Tân mới trở lại, lần này đi xe hơi. “Người bà con” đi theo anh ta, không ai khác hơn là Dũng! Hương choáng váng cả mặt mày khi thấy Dũng bước xuống xe, nhếch mép cười với cô. Lúc này hắn để ria mép, người ốm hơn, da mặt tái xanh, mặc áo pull nâu và quần jean bạc phếch, trông “bụi” hơn trước. Rõ ràng Tân đã âm mưu gì đó khi đi chở Dũng tới. Hơn ai hết, Hương biết rất rõ Dũng chẳng có bà con gì với Tân cả. Vậy hắn đến đây với ý định gì? Lần đó, chẳng lẽ hắn không đi mà chỉ dàn cảnh như vậy để hại Hương sao? Đầu óc Hương rối bời, cô lúng túng gần như thất thần khi Dũng tiến đến trước mặt, rất chủ động nói trước bằng một giọng vẫn trầm ấm:
- Chào Hương. Em vẫn khỏe? Anh nhớ em lắm, tìm em mấy lần mà cứ bị nhà em xua đuổi. Sao thù ghét anh quá vậy? Kỳ đó, ông già mua bãi rồi mà giờ chót còn bị phản phé, chạy thuốc muốn sạt nghiệp mới ra được. Hương không thương gì anh sao?
Lúc đó chỉ có mình Hương đang giữ cửa. Nghỉ trưa xong, Mai quyết định cùng Hiếu vào kiểm kê kho thứ hai theo chỉ dẫn của chủ nhà. Hương cố trấn tĩnh, lạnh lùng:
- Giữa tôi và anh không còn gì nữa đâu, tìm mà làm gì?
Dũng vẫn tỉnh bơ, giọng đầy vẻ đểu cáng:
- Ơ kìa, sao lại không còn gì? Còn nhiều thứ lắm chứ, mà nếu cần thì em sẽ biết. Lúc này em làm đến cán bộ đánh tư sản nên gặp bạn cũ làm lơ sao? Đâu có được!
Và hắn lại đổi giọng:
- Chắc đâu phải vậy hả em? “Hương hiền như ma xơ” mà, anh đâu quên bạn bè ngày trước vấn gọi em như vậy. Nè sẵn có mình em đây thì dễ quá. Bộ cát-xét trong nhà này là của anh gởi, anh có đem theo phắc-tuya đây. Em cho anh lấy liền đi, để giấy tờ lại cũng được. Em sẽ không bị việc gì đâu mà sợ.
Hương lắc đầu:
- Chị tổ trưởng đã biết và có dặn là việc lấy máy đi phải được đích thân chị ấy kiểm tra kỹ và xin ý kiến cấp trên xem có cho phép hay không...
Dũng liếc nhìn Tân, ngần ngừ một chút rồi hạ giọng:
- Thôi, anh nói thẳng luôn với em. Tụi anh đã đoán trước việc này rồi, nhưng không ngờ nó xảy ra nhanh vậy. Tụi anh còn biết trước nhà nước sẽ tịch thu một số nhà cửa, sẽ đưa đi lao động cải tạo, sẽ trưng mua hàng hóa, sẽ... ăn cướp bao nhiêu mồ hôi nước mắt mà bọn anh làm lụng từ bao nhiều đời mới có được. Giờ coi như “thua” rồi thì gỡ được cái gì hay cái đó. Có bộ cát-xét ông già sáng giờ lò mò cất được trong đó mấy miếng vàng. Của không có là bao, tội nghiệp, cả đời chỉ còn lại chút đó để dưỡng già. Tân và anh vừa chạy được mấy tờ phắc-tuya này. Anh để giấy lại, em cứ làm lơ cho anh với nó chở đi rồi báo lại sau, chẳng ai nói gì đâu mà sợ. Cùng lắm, em chịu phê bình chút thôi. Cứ việc ghi lại địa chỉ của anh, phòng trường hợp có ai thắc mắc, cần kiểm tra lại thì cứ việc đến. Muốn tịch thu lại cũng được nữa...
Hương nhìn Dũng. Thì ra những người này đang toan tính tẩu tán tài sản. Vài miếng vàng? Hương không tin chỉ đơn giản có vậy. Cô đã biết kích thước cặp loa Pioneer. Riêng cái amply, nếu khéo thì cũng nhét được vào đó không ít. Dũng nhìn Hương lom lom. Hắn ra giá:
- Nếu em đồng ý, mà anh tin là em phải đồng ý, Tân sẽ gửi về nhà em ba cây vàng ngay trong chiều nay. Theo anh biết thì nhà em cũng đang kẹt lắm, phải không? Một cây để chạy thuốc cho anh Thành được ra sớm, hai cây để có vốn làm ăn qui mô hơn, có lý lắm chớ. Em quyết định nhanh đi! Tụi nó còn kẹt trong kho, không ra kịp đâu.
Hương mím chặt môi. Không, cô phải trả lời ngay là không. Phút thử thách ập đến. Các cán bộ chiến dịch đã báo trước là mọi thành viên tổ công tác phải cảnh giác tuyệt đối, vì kẻ thù giai cấp chắc chắn sẽ có những âm mưu xảo quyệt nhất. Lời tiên đoán đúng ngay trong ngày đầu với Hương. Cô không dám do dự:
- Nếu tôi trả lời không?
Dũng vẫn mỉm cười:
- Khi nãy anh đã nói là giữa em và anh còn rất nhiều thứ mà nếu cần thì em sẽ biết. Giờ anh buộc phải nói vậy. Em có nhớ cái đêm mình “động phòng hoa chúc”, cái giường mình nằm gọn trong một vùng ánh sáng rực rỡ như thế nào không? Dĩ nhiên anh để đèn là vì muốn thưởng thức em cho thật đầy đủ, nhưng thằng Hoàng Râu nó lại có nhã ý chụp cho anh vài tấm hình kỷ niệm. Mọi thứ đều đã được chuẩn bị trước nên hình đẹp lắm, rõ đến không ngờ, thậm chí thấy đến từng cái nhíu mày, nhăn mặt của em. Em coi không?
Dũng rút chiếc ví lớn vẫn nhét sau lưng, lấy đưa Hương mấy tấm ảnh. Hương liếc mắt nhìn. Cô điếng người, lảo đảo. Cảnh vật quay cuồng chung quanh cô, trong khi Dũng vẫn cất giọng đều đều:
- Hương đừng tưởng anh không biết gì về Hương trong thời gian qua. Trên một tờ báo anh đã đọc thấy tên em trong số những đứa được kết nạp Đoàn trên tuyến kinh gì đó. Em lầm to. Người như em làm sao đi theo cộng sản được, mà có đi theo thì cả đời cũng không ngóc đầu lên nổi. Nhưng anh biết em đang mụ mẫm, bây giờ có nói em cũng chẳng nghe đầu. Tự em sẽ có ngày sáng mắt ra thôi!
Dũng ngừng nói, đốt một điếu 555, lim dim mắt một cách khoái trá:
- Anh còn biết em đã có người yêu khác, làm đến liên đội trưởng Thanh niên xung phong. Hừ, vì sao em lại đi yêu bọn ngốc đó, anh không cần biết. Điều anh muốn biết là cái thằng bần cố nông đó nó sẽ thấy sướng mắt như thế nào khi nhận được bộ hình đủ kiểu này.
Giọng Dũng đầy vẻ miệt thị, căm thù, trong khi Hương thấy mình đứng không vững nữa, phải ngồi xuống. Dũng hất hàm:
- Sao, em thấy thế nào? Có còn nói là giữa em và anh không còn gì nữa hay không?
Và hắn lại chuyển ngay sang giọng vỗ về:
- Nào, đồng ý ngay đi! Ngay tối nay, ngoài ba cây vàng, Tân sẽ còn đem cho em cả cuộn phim vô giá này và tất cả những tấm ảnh đã rửa. Vậy nhé! Anh bảo đảm với em. Và từ mai thì đúng là giữa anh và em đã thực sự không còn gì.
Hương thẫn thờ như người mất hồn. Cô thấy sụp đổ tất cả trước mắt mình mọi cố gắng trong mấy năm qua. Không còn gì nữa rồi. Mất Mạnh hay còn Mạnh? Mà có giữ được Mạnh hay không, với hành động này? Sẽ không ai biết? Mà cho dù không ai biết đi nữa thì cô cũng đã thua trong trận đánh này, một bàn thua không thể cứu vãn.
Dũng nháy mắt cười với Tân. Hắn hất hàm:
- Lẹ lên mày, thấy có gì gọn gọn muốn đẩy đi nữa thì cứ đưa xuống.
Tân vừa dợm bước lên lầu thì một chiếc honda từ đâu đã ngừng lại trước cửa. Anh cán bộ phụ trách kiểm kê của cả khu vực và một thanh niên khác nhanh nhẹn bước xuống đi vào vui vẻ chào Hương. Họ đã nhận ra người của mình nhờ bộ đồng phục Thanh niên xung phong và chiếc huy hiệu Đoàn lấp lánh trên ngực áo Hương. Dũng vội ra dấu cho Tân dừng lại, cả hai cùng phớt tỉnh đi lên lầu. Anh cán bộ hỏi Hương:
- Sao, tổ của đồng chí có gặp khó khăn gì không?
Hương cố bình tĩnh trả lời:
- Thưa không. Có hai đồng chí đang kiểm kê kho hàng trong kia. Sáng giờ đã làm được một kho, còn một kho nữa là hết.
- Đồng chí là tổ trưởng à?
- Thưa không, chị Mai đang ở trong ấy.
- Đồng chí vui lòng vào gọi giúp đồng chí Mai ra cho tôi gặp gấp.
Anh cán bộ cho người thanh niên ở lại và rủ Mai với Hương ra đường. Họ băng qua phía lề đường đối diện, đi thêm vài chục mét và khi tin chắc là sẽ không ai có thể nghe được, anh cán bộ dừng lại nói:
- Chúng tôi vừa nhận được tin của một cơ sở. Theo nguồn tin trước giờ rất đáng tin cậy, căn nhà mà các đồng chí đang kiểm kê hiện đang hoạt động buôn bán trao đổi quý kim, đô-la rất mạnh. Kinh doanh vật tư cơ giới nông nghiệp chỉ là bề nổi. Vì bị kiểm kê bất ngờ, có khả năng họ chưa tẩu tán kịp đô-la, kim cương, vàng bạc. Vì thế, chúng tôi cho tăng cường đồng chí Huyên, công an kinh tế, vào tổ các đồng chí. Riêng các đồng chí, cần phải cảnh giác hơn nữa. Tiến hành kiểm tra mọi sự ra vào cho chặt chẽ, cụ thể hơn.
Hương rợn người khi nghĩ đến nguyên bộ âm thanh suýt nữa là đã được đưa ra khỏi nhà, nếu anh cán bộ này không đến kịp. Vậy là tất cả còn nguyên trong cặp loa thôi. Tất cả những gì quý báu nhất mà họ muốn giấu đều đang ở trong đó? Nếu bị phát hiện, bọn chúng sẽ nghĩ ngay là Hương tố giác. Còn nếu Hương yên lặng? Đó chỉ là những tư liệu sinh hoạt không nằm trong diện đã được kiểm kê. Rồi từ từ những món đó sẽ được chuyển đi bằng cách này hay cách khác. Còn nếu Hương báo cho bọn chúng biết tình hình này, liệu Dũng có trả lại cho Hương cuộn phim ác nghiệt ấy?
Đầu óc Hương đặc cứng, không còn nghĩ ngợi gì được nữa. Cô phờ phạc đến nỗi Mai cũng nhận ra:
- Chị sao vậy? Có bị trúng gió không? Mặt chị tái nhợt kìa!
Mai tin Hương, nhưng cô vẫn đặt dấu hỏi về sự chóng mặt ấy. Tình cờ Hương đến công tác nhằm ngay nhà một người quen cũ. Mai tin Hương vững vàng, nhưng không nên tạo cho bạn những tình thế khó xử chắc chắn sẽ xảy ra. Buổi chiều, đi họp giao ban với ban chỉ huy khu vực, Mai đã đề nghị riêng với đồng chí phụ trách ra quyết định điều Hương đi sang tổ khác.
Về số phận của cặp loa Pioneer? Sáng hôm sau, trong khi kiểm tra các tài sản trong nhà, bằng đôi mắt nhà nghề, Huyên đã phát hiện những dấu vết ở mặt sau hai thùng loa, cho thấy chúng vừa được tháo gỡ và gắn lại. Anh quan tâm đến cặp loa này cũng là điều dễ hiểu. Mai và Hiếu đã báo cáo với anh về một sự việc đáng chú ý trong ngày hôm qua: người ta đã xin chuyển chúng đi một cách khá gấp rút. Huyên yêu cầu chủ hộ cho mở ra để kiểm tra và nhận ra ngay vẻ lúng túng của họ. Anh tin chắc mình đã phát hiện đúng. Cả một tài sản khổng lổ được lôi ra. Nhát kiếm đã đâm trúng tử huyệt của con bò mộng! Những người trong gia đình ấy gần như quị ngã. Người đàn bà mất hẳn vẻ mặt hôm qua: thơn thớt trên đầu môi mà không thèm giấu giếm cái khinh bạc của mình đối với tổ công tác. Bà ta sụm xuống thiếu điều muốn lạy Huyên khi anh kiên quyết cho làm biên bản, dứt khoát không chấp nhận đề nghị công khai của chồng bà: chia đều số tài sản ấy cho những người đang có mặt trong phòng. Những bộ mặt mếu máo kèm theo những tiếng van lơn, nài nỉ. Mai đứng nhìn cảnh đó bằng đôi mắt lạ lùng, ngạc nhiên. Lần đầu tiên cô thấy những người giàu có thể hạ thấp nhân cách của mình đến mức đó chỉ vì đồng tiền.
Buổi chiều, sau khi họp xong, Mai đi tìm Hương và kể lại cho cô nghe sự việc ấy. Hương lặng người. Chắc chắn Dũng và Tân sẽ trả thù cô về việc này. Cô chờ đợi bản án như một tử tù chờ giờ ra pháp trường.
Đợt công tác kéo dài hơn chục ngày. Trong suốt thời gian đó, Mạnh không gửi thư cho Hương, còn cô thì bị ngập đầu trong bao nhiêu thứ công việc. Trong khi đó, Lực lượng Thanh niên xung phong bắt đầu gấp rút triển khai việc thành lập một tổng đội mới thứ 8 ở Gò Quao – Vĩnh Thuận, Kiên Giang để xây dựng khu kinh tế mới Bình Minh, đón một số hộ tư sản chuyển sang sản xuất về lập nghiệp. Mạnh lẳng lặng lên phòng tổ chức, thuyết phục được đồng chí trưởng phòng cho anh về đó làm liên đội trưởng một liên đội mới toanh. Khi Hương xong công tác về lại đơn vị thì Mạnh đã đi rồi! Không một bữa tiệc nhỏ chia tay với bất cứ ai ở Liên đội, anh đi gần như là lén lút. Phượng kể lại là trong buổi chiều cuối cùng, Mạnh ở thành phố về, đã uống rượu say mèm, cứ thế vào giường ngủ, không nói chuyện với ai cả. Sáng sớm, thấy anh xách cái ba lô nhẹ hẫng ra đi, ai cũng tưởng anh lại đi công tác vài ngày như mọi lần. Ai ngờ sau đó, Sáng, liên đội phó, đã họp một số cán bộ lại, thông báo vắn tắt:
- Anh Mạnh gởi lời chào tất cả các đồng chí, chúc các đồng chí tiếp tục công tác tốt. Ảnh đã có quyết định chuyển về Tổng đội 8 ở Kiên Giang. Mai mốt sẽ có đồng chí khác về thay làm liên đội trưởng.
Mai kéo Hương đi tìm Sáng, trách:
- Sao anh để anh Mạnh đi không kèn không trống như vậy? Tổng đội 8 chưa đủ quân, mới triển khai tiền trạm, có gì gấp đâu? Đợi ít ngày nữa tụi tôi về, chia tay cho đàng hoàng. Dù gì anh Mạnh cũng làm liên đội trưởng liên đội này từ ngày thành lập tới giờ, ai cũng thương...
Sáng nhăn mặt:
- Trời ơi, sao tôi không biết như vậy! Nhưng anh Mạnh đã quyết ý, tôi không cãi được. Ảnh còn nói ảnh có chuyện khổ tâm riêng, hãy để ảnh đi nếu thương ảnh, đừng thắc mắc gì cả.
Hương buồn rũ người, như tàu lá chuối bị gãy. Cả đơn vị chỉ có mình cô biết rõ nguyên nhân hành động của Mạnh, nhưng làm sao cô nói được cùng ai? Hương đau xé lòng cho Mạnh, khi nghĩ tới nỗi đau của anh trong những ngày đó. Anh can đảm chịu đựng một mình, lẳng lặng bỏ đi, không một lời một chữ để lại cho Hương.
Mai cứ thắc mắc:
- Anh Mạnh sao kỳ cục vậy chị Hương? Em hoàn toàn không đồng ý với ảnh. Sao tự dưng ảnh lại bỏ chị mà đi như vậy? Hết sức vô trách nhiệm! Em sẽ viết thư chửi ảnh một trận. Nếu ảnh không giải thích, em sẽ không nhìn mặt ảnh nữa.
Hương ngậm ngùi:
- Thôi, Mai đừng làm vậy. Mình hiểu tất cả, nhưng bây giờ chưa thể nói với Mai được. Mai thông cảm cho bọn mình. Anh Mạnh làm như vậy là đúng!
“Anh Mạnh làm như vậy là đúng!”. Hương nghe lòng nhói lên nỗi xót xa. Bài học này sẽ không bao giờ lập lại vì đời Hương mong gì tìm được một người như Mạnh! Anh đã biến mất trong khoảng không gian bên Hương, nhưng trái tim cô sẽ không bao giờ xóa được hình bóng của anh.
Chỉ trong một tuần mà Hương đã sụt mất mấy cân, hai mắt trũng sâu, người cứ như mất hồn, lặng lẽ như một cái bóng. Mai thương bạn quá, ra vô cứ lầm bầm chửi Mạnh. Tuyến kinh Ba Gia sắp hoàn thành, trạm bơm điện An Nhơn Tây đang xây dựng, còn đường dây điện 15 kilôvôn đã kéo xong. Công việc ào ạt đổ tới. Bao khó khăn cũng ồ ạt đổ tới. Hạt gạo không có mà ăn. Bữa ăn trăm phần trăm là mì hạt, có bữa lại phải ăn với nước trà pha muối, nhiều anh em nuốt không trôi. Tháng Tư, trời Củ Chi như đổ lửa. Tiến độ thi công thì cứ thúc giục, như có ai cầm cây gậy nhọn mà thọc sau lưng. Số đào ngũ tăng cao hơn bao giờ hết. Những người còn lại cắn răng đi tới, đi tới. Họ vẫn tin có một cuộc sống tốt đẹp ở phía trước. Sự việc Mạnh bỏ đi một cách bí ẩn cũng dần bị quên lãng.
*
Số phận đất nước dường như không ngừng được thử thách qua bao dầu sôi lửa bỏng. Mặt trận Tây Nam bùng nổ vì sự phản bội đê hèn của bọn Pôn Pốt. Giết chóc đầy ải, hàng triệu người Campuchia vào một địa ngục mới chưa thỏa mãn, bọn mất hết tính người này còn dám ngông cuồng tưởng sẽ mở rộng được biên giới đến tận nơi nào có cây thốt nốt trên đất Việt. Chúng liều lĩnh tung quân tấn công trên nhiều mặt trận suốt tuyến biên giới: Đắc Lắc, Sông Bé, Tây Ninh, Long An, An Giang, Kiên Giang... và đã gây hàng nghìn tội ác man rợ với nhân dân Việt Nam trên mỗi bước lần chiếm.
Thai nhi bị đạp ra khỏi bụng mẹ, trẻ em bị xé xác, tung hứng bằng lưỡi lê, chôn sống, ném vào lửa; phụ nữ bị hãm hiếp, xẻo vú, đâm cọc nhọn vào cửa mình; đàn ông bị chặt đầu, mổ bụng, moi mật, cắt dương vật; đầu người bị bêu cọc cắm dọc hai bên đường, nhà cửa làng mạc bị đốt phá, cướp bóc tan hoang... Tin tức và hình ảnh về những tội ác đẫm máu do bọn Pôn Pốt gây nên tới tấp bay về dấy lên một làn sóng phẫn nộ, căm thù trong trái tim mọi người nhất là lớp trẻ. Hàng vạn thanh niên đã làm đơn xin được lên đường cầm súng chiến đấu, trong đó có những lá đơn được viết bằng máu. Người ta khai tăng tuổi, giấu giếm bệnh tật, tìm cách làm cho trọng lượng cơ thể tăng thêm... thậm chí trốn theo đoàn xe đưa quân mới về trường huấn luyện. Không khí nô nức nhập ngũ lên cao chưa từng thấy.
Từ cuối năm 1977 đã có một số liên đội Thanh niên xung phong được điều động đi phục vụ mặt trận, làm các công tác tải thương, tải đạn, làm đường, chống lầy, kéo pháo... Nhưng đầu tháng 6-1978, một nguồn tin chính thức từ Lực lượng đưa ra đã làm nôn nao hàng vạn cán bộ đội viên: Lực lượng Thanh niên xung phong sẽ thành lập một tiểu đoàn bộ đội tuyển từ Thanh niên xung phong và một Tổng đội biên giới chính thức làm nhiệm vụ trực tiếp hỗ trợ tại mặt trận cho bộ đội đánh giặc.
Lên đường! Tiếng gọi cấp bách vang lên trong toàn Lực lượng, như một hồi kèn xung trận. Một trăm phần trăm cán bộ đội viên đều làm đơn xin nhập ngũ, và nguyện vọng thứ hai của họ, khi không được chọn vào bộ đội là được về Tổng đội 3, tức Tổng đội biên giới. Cuối cùng, ban chỉ huy Lực lượng và Bộ tư lệnh thành phố thống nhất quyết định chỉ chọn 60% quân số của Tổng đội 8 ở Kiên Giang, chưa bị lún sâu vào công tác sản xuất, vào một tiểu đoàn bộ đội, đưa về huấn luyện ở căn cứ Sóng Thần, Thủ Đức. Mạnh quyết liệt đòi được lên đường. Anh được kết nạp Đảng trước giờ giao quân.
Hương nhận được tin đó lúc cô đã về Tổng đội 3. Nơi đây hội ngộ hàng nghìn đội viên thuộc 9 tổng đội, trở về từ rừng thông bạt ngàn của Lâm Đồng, qua đồng mì xanh ngát ở Xuyên Mộc, ruộng mía bát ngát ở vùng chiến khu cũ Dương Minh Châu, đến những đồng lúa chín vàng trên đất phèn Bình Chánh, Nhị Xuân... từ những liếp thơm trải dài vô tận ở vùng Lê Minh Xuân hoang hóa, những cánh đồng cao lương chín trắng Phạm Văn Cội, qua những dòng kinh xanh biếc ở Tam Tân, Ba Gia, đến những con đề bờ đập ở Bưng sáu xã, Vàm nước đục, Chợ Đệm và trở về miền Tây Nam Bộ với nông trường đào kinh Ninh Thạnh Lợi, lâm trường khai thác cây bồ đề ở Phó Sinh và các xã kinh tế mới ở U Minh, An Biên, Gò Quao, Đông Hưng... Bỏ lại bao vùng đất đã thấm đẫm mồ hôi của mình, tạm xa đồng đội ở lại tiếp tục những công trình dở dang, họ đã lên đường ra biên giới. Người đi thì cười mà kẻ ở lại thì lại rơi nước mắt. Hầu như không ai vừa lòng khi phải ở lại. Những lá đơn khiếu nại được gởi đến lần thứ hai, lần thứ ba. Họ coi ở lại là điều sỉ nhục. Mà có ai lại muốn được sống yên ổn ở phía sau trong những ngày đó.
Hương gặp một cô bạn y tá ở Tổng đội 8 cũng được chọn về Tổng đội 3. Biết Mạnh đã vào bộ đội, Hương ngẩn ngơ một lúc lâu. “Vậy đó, anh lại tiếp tục lao vào những chỗ ác liệt nhất, gian khổ nhất và xa xôi nhất, để quên em sao? Mạnh ơi, làm sao nói cho anh hiểu em đã yêu anh như thế nào, đã đau như thế nào, và tất cả những chuyện đó chỉ là một lỡ lầm vụng dại của em. Bao giờ em chuộc được lỗi này với anh?”
Hương có một an ủi lớn: Oanh cũng được chọn về Tổng đội 3, tuy khác liên đội với Hương. Chỉ gặp nhau có một đêm, nhưng thời gian ngắn ngủi đó cũng đủ để hai đứa hàn huyên mọi chuyện rồi chia tay nhau, mỗi người đi về một hướng.
Do yêu cầu cấp bách ở chiến trường, các đơn vị của Tổng đội 3 vừa hình thành biên chế xong là đã băng ngay ra các chốt, từ những ngày còn chân ướt chân ráo ở biên giới: Kà Tum, Lò Gò, Xa Mát, Bến Cầu, Bến Sỏi, Ngã ba xác chết, Ngã ba xe cháy, Trảng ba chân, Vác Xa, Tà Xia, Chà Rì, Tầm Phô... và nhiều địa danh lạ lùng khác đã nhanh chóng trở nên quen thuộc với họ. Hàng chục nghìn tấn đạn lớn nhỏ đã được chuyển đến tận tay từng chiến sĩ, qua biết bao cây số đường rừng và mưa pháo của địch. Hàng nghìn cây rừng đã được hạ xuống để chống lầy, làm đường cho xe qua. Cả nghìn cột điện đã được dựng lên để nối liền mạch máu chiến trường. Hàng nghìn chuyến tải thương kịp thời cứu sống những thương binh giữa mặt trận. Khi cần thì sẵn sàng cầm súng chiến đấu ngoan cường như một người lính thực thụ, Thanh niên xung phong và bộ đội, giữa chiến trường đã hòa với nhau thành một lực lượng.
Hương được đưa về phục vụ ở một trạm xá dã chiến tiền phương, làm hộ lý chăm sóc sức khỏe cho thương binh. Trạm xá thường xuyên di chuyển theo bước tiến của bộ đội. Cùng ra mặt trận với Hương còn có nhiều đồng đội ở cùng Liên đội cơ động 7, trong đó có cả Đạo. Gần như Hương đã quên đi chuyện cũ, cho rằng có phần vì anh mà xảy ra cơ sự. Còn Đạo, lúc nào với Hương, anh cũng cảm thấy mình như đang có lỗi. Như mọi người khác, Đạo cũng biết chuyện tình giữa Mạnh và Hương tan vỡ một cách đầy bí ẩn. Anh âm thầm thương xót cho Hương, luôn cảm thấy rất muốn làm một cái gì đó cho Hương được vui, và đôi khi cứ bắt gặp mình đang nghĩ về cô với những cảm giác ngọt ngào, khó tả.
Lúc này, đội của Đạo được làm nhiệm vụ tải thương nên thường ngày anh vẫn được gặp Hương mỗi khi cáng thương về tới phẫu. Chỉ là những giây phút ngắn ngủi nhưng Đạo rất sung sướng. Anh được Hương khuấy nước đường cho uống, được Hương giành lấy giặt cho bộ quần áo đã quá bẩn, được trao đổi, thường chỉ là những câu vô nghĩa với Hương... Hương làm điều đó với tất cả mọi anh em vừa công tác về tới phẫu, Đạo biết thế nhưng vẫn cảm thấy quá hạnh phúc khi được hưởng mỗi chăm sóc của cô. Những khi rảnh rang, anh đi hái hàng bó hoa rừng sặc sỡ, tìm cho được giò lan lạ, hoặc ngồi vót cho Hương đôi đũa mun, tỉ mẩn khắc cho cô những hoa văn li ti trên mấy chiếc vòng nhôm đeo tay cắt từ vỏ đạn chiếu sáng. Đạo tặng và Hương nhận. Ở giữa chiến trường, ai nỡ từ chối những món quà cho nhau. Và những lúc đó, Đạo mở lòng nhận những nụ cười hiếm hoi của Hương, dù sâu xa, anh biết Hương chỉ coi anh như một người bạn. Với anh, những phút giây ngắn ngủi bên Hương lúc ấy đã là quá đủ. Mặt trận ngày càng ác liệt. Bộ đội thương vong rất nhiều. Thanh niên xung phong cũng đã chịu một số hi sinh mất mát, đặc biệt khi kẻ thù đã phát hiện một lực lượng áo xanh ở phía sau các đơn vị bộ đội, làm nhiệm vụ tiếp tế rất dũng cảm nhưng lại được trang bị vũ khí không nhiều. Chúng không bao giờ bỏ lỡ dịp nếu có cơ hội tập kích vào lực lượng phía sau mặt trận này. Giữa biên giới của sống và chết, giữa ầm ì súng đạn và bao ác liệt khác của chiến trường, với Đạo, được sống gần Hương, đã là một hạnh phúc.

---
1) Hoá đơn mua bán, chứng nhận quyền sở hữu