Nửa đêm trời bỗng đỗ cơn mưa lớn. Gió thổi ào ào qua các vòm cây và làm căn nhà rung lên từng hồi. Thẩm thức dậy đóng cửa sổ cho mưa đừng tạt vào phòng. Anh nghe tiếng sóng sông Tiền quật vào bờ đá thật dữ dội. Rất may, buổi chiều bà mua cóc đã vào hái cóc chín trên cây, chở cả một xe ba gác mang ra chợ. Nếu không, gặp mưa gió như thế này, cóc sẽ rụng vàng mặt đất.
Thẩm biết không thể ngủ lại được nên bật đèn ôn bài. Mưa lớn quá, tiếng nước chảy ào ào, và những giọt mưa nặng đánh lốp bốp trên mái tôn. Căn gác nhỏ ban ngày nóng bức là thế mà bây giờ tràn ngập hơi lạnh.
Dưới nhà, Thoi Tơ cũng đã thức giấc từ lúc cơn mưa ập xuống. Mưa đêm bao giờ cũng buồn. Thoi Tơ nằm trong mùng, kéo mền trùm kín và lắng nghe tiếng sóng đánh ì ầm vào bờ đá bên hông nhà. Tiếng sóng nghe dữ dội và đầy đe dọa. Thỉnh thoảng ngôi nhà rung lên vì gió lớn thổi qua. Thoi Tơ sợ một trận bão đi qua đây và nghĩ tới ba má cô đang giữ đáy ngoài cửa sông.
Thấy đèn trên gác bật sáng, Thoi Tơ chồm dậy, cô ra cầu hỏi vọng lên:
- Anh Thẩm cũng thức dậy rồi à?
- Mưa gió thế này mà làm sao ngủ được, anh thức học bài.
- Em lên chơi được không?
- Em ngủ đi, còn sớm lắm, mai còn phải ra chợ.
- Em không ngủ được đâu, nằm dưới nhà buồn quá, em muốn lên gác nói chuyện với anh cho vui.
Thẩm cười:
- Nếu dưới nhà em sợ ma thì lên đây.
Thoi Tơ đặt bước chân của mình lên những bậc cầu thang. Cô nghe những bậc thang gỗ rung lên mà bình thường Thoi Tơ không bao giờ để ý.
- Eo ơi, căn gác của anh sao lạnh ghê gớm thế?
Thoi Tơ kêu lên khi bắt gặp hơi lạnh tràn đầy trên căn gác nhỏ. Thẩm cười:
- Mai mốt anh sẽ đặt trên này cái lò sưởi để khi em khỏi phải kêu.
- Sao căn gác ban ngày nóng mà ban đêm thì lạnh?
- Tại thời tiết thay đổi đấy cô bé ơi.
- Người ở trên căn gác này chắc cũng thay đổi bất thường lắm.
- Anh thường bị chập điện đấy, hãy cảnh giác đi nhỏ.
Thoi Tơ ngồi xuống bên cạnh đống sách vở bừa bải, lưng cô dựa vào tường, hai tay ôm lấy ngực vì lạnh.
- Em lo quá.
- Lo gì?
- Giờ này không biết ba má ngoài cửa biển ra sao, đã gần hết con nước rồi.
- Chắc là.... không sao đâu.
- Em mong ba má về ghê nơi. Ngày mai không thấy ba má về, chắc em phải đi nhờ ghe của người quen ra cửa biển quá.
- Nếu hết con nước thế nào hai bác cũng về, em ra ngoài đó làm gì cho.... nguy hiểm.
Thoi Tơ cười:
- Em ra ngoài cửa biển y như đi chợ hàng ngày. Có anh chưa biết cửa biển bao giờ nên mới sợ.
- Con gái không nên liều lĩnh.
- Em lại thích như thế, em ghét con gái lúc nào cũng nhỏ nhẹ, đụng tới cái gì cũng sợ.
- Nếu em đi chắc anh phải ra ngoài quán ăn cơm, hay phải tới nhà thằng bạn ăn chực quá.
Thoi Tơ nhăn mặt:
- Thôi, như vậy là không được đâu, anh phải tập nấu cơm, để sau này còn phục vụ cho vợ nữa chứ.
- Anh không.... lấy vợ.
- Xì, anh nói chuyện vui ghê nơi.
- Bộ em không tin à?
- Ai mà tin anh cho nổi.
Thẩm gấp sách lại, anh vẽ ngón tay trên mặt bàn học thành những vòng tròn vô nghĩa. Thoi Tơ ngồi đó, co ro như một con mèo sợ rét. Dưới ánh đèn, đôi mắt của cô bé trông thật to, nhìn Thẩm như trách móc, giận dỗi và thật buồn.
Thoi Tơ nói:
- Vậy thì chắc em không đi đâu.
- Ơ, thế nào hai bác cũng về. Chuyến này chắc được nhiều cá.
- Em cũng rất mong như vậy.
Ba má của Thoi Tơ sống với nghề đáy đã mấy chục năm, đó là cái nghề truyền thống của xóm Ðáy này. Có người làm nghề đáy đã phất lên và giàu có, chỉ mình ba má Thoi Tơ còn nghèo. Một vài chuyến đáy trúng, bán được nhiều tiền cũng để trang trải bớt nợ nần rồi đâu cũng lại vào đó. Thoi Tơ là một cô bé học giỏi, chịu khó, thông minh, những năm còn đi học Thẩm đã kèm cho Thoi Tơ và anh nhận thấy điều đó. Tuy nhiên do hoàn cảnh, Thoi Tơ không thể tiếp tục học nữa mà phải ra chợ phụ với ba má lo kinh tế gia đình. Ngày nghỉ học Thoi Tơ rất buồn, nhưng cô chấp nhận đó như một số phận.
Nhiều lúc Thẩm nghĩ rồi cuộc đời sẽ đưa Thoi Tơ đi đến đâu. Một cô gái xinh đẹp, thông minh và đơn độc trong ngôi nhà vắng lặng bên cạnh dòng sông lúc nào cũng có những âm thanh sôi động của sóng gió.
- Anh đang nghĩ gì vậy?
- Nghĩ về em.
- Anh chỉ xạo thôi, có bao giờ anh nghĩ về em đâu?
- Sao em có vẻ.... mất lòng tin với anh như vậy, hả Thoi Tơ? Thẩm hỏi.
- Anh nên hỏi anh, chứ sao lại hỏi em.
- Anh có cảm tưởng hình như em giận anh điều gì mà không chịu nói ra, đúng không?
Thoi Tơ lắc đầu:
- Em chẳng giận anh điều gì cả.
- Nếu giận anh mà không nói thì anh.... cho giận luôn.
Thoi Tơ cắn môi, cô quay mặt đi. Thẩm nhìn thấy mái tóc mềm của Thoi Tơ thả trên lưng áo như một dòng suối đen huyền, óng ả. Cơn mưa đã đằm thắm trở lại, gió cũng hết cái thời cuồng bạo của nó, tiếng sóng ngoài sông chỉ còn nghe một âm điệu thì thầm vang nhẹ như một tiếng thở dài.
- Mấy cô bạn của anh sao lúc này không thấy tới chơi?
- Họ bận học thi cả rồi.
- Anh có buồn không?
- Mọi chuyện với anh đều bình thường nhưng sao em lại hỏi anh như vậy? Thẩm ngạc nhiên.
- Em vui miệng hỏi thế thôi. Sống không có bạn thì cũng buồn, như em vậy.
- Chứ mấy người bạn trai của em đâu rồi, sao lâu nay không thấy tới hái cóc?
- Bạn hồi nào đâu, mấy thằng nhóc đó đâu phải là bạn của em.
Thẩm cười thầm, đó là anh nói mỉa Thoi Tơ. Bởi vì trong xóm, Thoi Tơ chơi thân với mấy đứa con trai học tiểu học. Những chú nhóc này thường kéo qua leo hái cóc chín và đùa nghịch như quỷ sứ. Hái cóc chín đã đời, những chú nhóc còn tắm sông, đuổi bắt nhau, la hét đến nhức lỗ tai làm Thẩm ôn bài không được nên anh rất hầm.
Thẩm nheo mắt, chọc Thoi Tơ:
- Kể ra chơi với con nít cũng vui.
Thoi Tơ nổi sùng:
- Bộ hồi nhỏ anh không như tụi nhóc à, sợ anh còn nghịch hơn mấy đứa đó nữa chứ.
- Thôi bỏ qua đi, không lẽ nửa đêm thức dậy, anh và em gây lộn. Thẩm cười.
- Nói chuyện với anh tức quá trời.
- Ai biểu lên đây làm chi.
Thoi Tơ đứng bật dậy, không thèm nhìn Thẩm, cô xuống cầu thang. Bao giờ cũng thế, chấm dứt câu chuyện giữa Thẩm và Thoi Tơ là một cuộc giận hờn, có khi kéo dài cả tuần lễ mà nguyên nhân là do Thẩm. Thế rồi anh tìm cách làm hòa, chọc cho Thoi Tơ cười và quên giận. Không hiểu sao Thẩm lại thích chọc cho Thoi Tơ giận như thế không biết, có lẽ anh sợ nhìn thấy Thoi Tơ ngồi trầm lặng một mình với đôi mắt buồn nhìn ra con sông dâng nước. Ở đó Thoi Tơ đang theo dõi những cánh hoa lưu ly màu tím biết của mình, nó trôi dật dờ trên sóng và không biết đi về đâu. Hoa lưu ly là gì, đến bây giờ Thẩm cũng không biết hoa lưu ly ra làm sao.
Thoi Tơ chui vào mùng nằm, nhưng cô không tài nào ngủ được nữa. Cô kéo mền trùm kín từ đầu đến chân, một lúc ngộp thở, Thoi Tơ tung mền ra và bắt gặp hơi lạnh đang còn đầy trong căn phòng nhỏ. Ðêm khuya lắm, cơn mưa hứa hẹn sẽ kéo dài tới sáng. Thoi Tơ giận Thẩm ghê gớm và muốn khóc quá chừng.
Thẩm đứng trên đầu cầu thang gọi vọng xuống:
- Sao lại bỏ xuống dưới vậy nhỏ?
Thoi Tơ làm thinh. Thẩm cười:
- Bộ giận anh thật à?
Thoi Tơ không thèm trả lời. Cô nhắm mắt lại và bịt luôn cả hai lỗ tai để đừng nghe tiếng của Thẩm nói. Có lẽ Thẩm cũng bỏ đi, anh trở lại bàn học của mình và ôn bài nên Thoi Tơ thấy cả một khoảng không gian im lặng bao trùm lấy cô. Thoi Tơ nhắm mắt, nhưng lạ chưa, cô không khóc, mà nước mắt cứ lăn ra hai dòng rơi trên gò má.
Cơn mưa đã dứt từ lúc nào Thẩm không hay biết, khi anh giựt mình thức dậy thì còn mười lăm phút nữa là tới giờ vào học. Thẩm chỉ còn kịp quơ vài cuốn tập sau khi đánh răng rửa mặt rồi phóng nhanh xuống nhà. Thoi Tơ đã ra chợ từ sớm, Thẩm thấy trên bàn ăn có một đĩa cơm chiên trứng và chén nước mắm tỏi ớt. Cạnh đó là mảnh giấy học trò viết vội, chữ của Thoi Tơ:
- "Anh Thẩm ơi, em phải ra chợ sớm, thấy anh ngủ ngon nên không kêu anh dậy.
Hôm nay không còn đồ ăn gì ăn ngoài cơm nguội em chiên với trứng, anh thức dậy ăn sáng rồi đi học. Trưa em về sớm sẽ nấu cơm cho anh ăn, anh nhớ đừng đi ăn tiệm hay đi.... ăn chực nhà bạn bè nhé!" Thẩm viết vội mấy dòng phía dưới bức thư:
"Nhỏ ơi, anh bị nhỏ giận hồi đêm qua, tức quá không học bài được, lại ngủ quên nên sáng dậy trễ. Không kịp ăn đĩa cơm chiên của nhỏ đâu, dù biết rằng rất ngon. Anh chỉ còn mười lăm phút đạp xe tới trường. Vậy nhỏ về nhớ ăn.... chén cơm chiên giùm anh." Thẩm dẫn chiếc xe đạp cũ của mình ra, khóa cửa nhà rồi vội vã phóng xe đi. Cơn mưa đêm còn để lại một không khí ẩm ướt cho buổi sáng. Hàng cây trên đường đi được cơn mưa tắm gội sạch sẽ và hình như có rất nhiều lá non mới thay cho những chiếc già cổi mới rụng. Thẩm đạp xe qua cầu Quay, mấy cuốn sách và tập kẹp bên tay trái, dòng sông chảy dưới chân cầu một màu nước ngần đục và dập dềnh những đáp lục bình xanh mướt. Dòng sông buổi sáng thật hiền hoà, những con sóng lượn lờ như chưa bao giờ biết giận dữ. Hai bên bờ san sát ghe thuyền và những chiếc đò máy chờ chuyến đi. Vẫn những quang cảnh quen thuộc ấy đập vào mắt Thẩm và những cơn gió thổi đùa qua mặt sông mang theo cái mùi ahương đặc biệt của tỉnh lỵ mà Thẩm không phân tích nổi. Có thể đó là mùi phù sa, mùi cá biển, mùi xào nấu của những ngôi nhà ven sông, mùi cây lá ẩm đục bốc lên từ chân cầu, mùi chợ búa, phố xá....
Bất ngờ Thẩm gặp một dáng người quen thuộc, mái tóc dài thả xuống lưng áo.
Chiếc áo dài trắng, quần trắng như bay múa trong không gian. Thẩm đạp xe nhanh theo, gần tới Thẳm gọi lớn:
- Huyền, Huyền....
Cô gái quay lại, ngạc nhiên:
- Anh Thẳm đi học trễ thế?
- Thế em đi học thì sớm chắc? - Thẩm cười.
- Người ta có lý do.
- Con gái thì chuyện gì cũng có lý do được. Anh biết chắc hồi đêm em gạo bài khuya nên sáng dậy muộn, đúng không?
- Rất tiếc anh đoán sai ngàn dặm rồi. Ðêm qua mưa khuya, mát trời quá em ngủ quên tới sáng.
Huyền cười khúc khích. Bây giờ hai người đạp xe song song nhau. Huyền hỏi:
- Anh đi học trễ chắc cũng có lý do phải không?
- Dĩ nhiên, đêm qua anh gạo bài khuya.
- Hèn chi thấy mắt anh thâm quầng.
Thẩm giật mình, không biết đôi mắt anh có "thâm quầng" đúng như lời Huyền nói hay không. Có khi cô bé hù anh chăng? Huyền học dưới Thẳm một lớp, anh quen Huyền trong một buổi đi "dã ngoại" qua bên kia sông, lúc ấy Huyền mới từ Lê Ngọc Hân chuyển qua, sát nhập với trường Nguyễn Ðình Chiểu thành trường nam lẫn nữ. Huyền có chiếc răng khểnh và hay cười, hình như là để khoe chiếc răng khểnh duyên dáng của mình.
Hôm ấy Huyền rất thích một chùm mận sọc trên cao mà không cách nào hái được.
Huyền nhảy nhảy như con chim, ý chừng để với tay hái chùm mận, nhưng làm sao được, chùm mận vẫn còn cách hai bàn tay chới với của Huyền cả thước. Thế là trong nhóm bạn trai Thẩm là người đầu tiên có sáng kiến leo lên vai Tân để làm một cái móc nhân tạo, móc được chùm mận sọc chín cho Huyền. Cô bé cầm chùm mận cảm động chớp đôi mắt to đen như mắt chim vành khuyên. Sau hôm ấy Thẩm và Huyền thân nhau. Như vậy đến hôm nay là đã ba năm đằng đẳng.
Thẩm nhìn Huyền hỏi:
- Sao mấy hôm nay em không ghé nhà chơi?
- Nhà nào? - Huyền cười.
- Nhà trọ của anh chứ nhà nào.
- Thôi, em sợ lắm.
- Sợ gì?
- Ðôi mắt con bé chủ nhà, nó nhìn em sao mà dễ sợ thế không biết.
- Người ta hiền khô, còn nhìn em là tự nhiên thôi. Xinh xắn như em ai mà không muốn nhìn, đến anh còn phải nhìn em không biết chán nữa kia.
Huyền dài môi:
- Thôi, không dám đâu, anh đừng có xạo.
- Cả tuần nay để dành mấy trái cóc chín cho em.... trên cây, em không tới, bà bán cóc ngoài chợ hôm qua vô mua hết rồi. Bây giờ trên cây chỉ còn trái xanh thôi.
- Cám ơn lòng tốt của anh.
- Chiều nay em tới chơi nhé?
- Không biết có bận gì không nữa, em hay bận bất tử lắm. A, chiều nay còn một thau đồ phải giặt, em cứ ngâm quần áo trong thau hoài bà già la chết.
- Giặt mười lăm phút là xong, có gì đâu mà bận.
- Em còn học bài nữa chứ bộ.
- Bộ anh không học sao.
- Anh khác, em khác. Anh thông minh học ít biết nhiều, em khờ khạo, học nhiều biết ít nên em phải lo thân em. Hồn ai nấy giữ bạn ơi.
Thẩm cười:
- Yếu môn nào anh sẽ tới nhà.... kèm cho.
Huyền thè lưỡi:
- Thà dốt ráng chịu chớ không dám nhờ anh tới nhà kèm đâu. Bà già khó lắm.
- Hay là em tới nhà anh học vậy.
- Lại càng không được, em ra khỏi nhà là có "ăng ten" của bà già theo ngay.
- Vậy thì làm sao.
- Em đâu có biết làm sao.
- Hồi hôm qua mưa buồn quá, không biết trong cơn mưa em làm gì?
- Ðã nói là em ngủ.
- Sao lại ngủ?
- Chứ em làm gì, anh hỏi kỳ cục chưa - Huyền cười tủm tỉm.
- Như vậy là em vô tư quá - Thẩm than.
- Ừa, bà già vẫn bảo em là con bé chẳng biết lo xa, chẳng biết quan tâm một chuyện gì. Bây giờ anh nói nữa, như vậy chắc là đúng.
- Hồi hôm anh thức dậy giữa cơn mưa.
- Bộ anh thức hứng nước mưa hả?
- Thôi, không nói chuyện với em nữa - Thẩm chán ngán.
- Ừa, gần tới trường rồi, anh đạp xe trước đi, không mấy con nhỏ cùng lớp em thấy đấy.
- Nói tóm lại là chiều nay em không tới sao?
- Không biết, để xem có rảnh không đã.
Thẩm đạp xe nhanh tới trước, bỏ xa Huyền một cái ngã tư. Con đường ở đoạn này thật đẹp. Cơn mưa như phủ một màu xanh toươi mới cho hai hàng me chạy dài. Hai hàng me cổ thụ này không biết có từ đời nào, nhưng khi Thẩm lên tỉnh học thì đã thấy chúng cao ngất ngưởng và thay lá mỗi mùa mưa tới. Vào mùa hè, gió từ hướng sông thổi lên cuốn những chiếc lá me khô vàng mỏng manh bay tung trong gió, rơi lả tả trên hè đường tạo cho tỉnh lỵ một vẻ nên thơ riêng biệt. Thẩm yêu tất cả những hàng me mọc trên đường, chúng làm xanh ngát bầu trời và làm đẹp thêm cho những tà áo trắng học trò.
Hôm nay Huyền sao nhỉ? Con gái thường có những thay đổi bất thường. Không lẽ Huyền cũng giống như thời tiết đêm qua, giống như cơn mưa bay trên mặt sông. Thẩm nhận thấy Huyền thay đổi và có vẻ dửng dưng.
Tới trường Thẩm chưa kịp đưa xe vào bãi, từ một góc sân Tân đã chạy tới nói:
- Khỏi gởi xe Thẩm ơi, hôm nay lớp mình nghỉ đột xuất vì thầy đau.
- Ðừng có xạo.
- Xạo gì, tao đang chờ mày tới để xem có chương trình gì hay không, tao chẳng biết đi đâu cả.
Thẩm nhìn ra cổng trường, lắc đầu:
- Tao cũng chẳng có chương trình gì cả, cũng chẳng biết đi đâu.
- Hay là ra phố uống cà phê? - Tân đề nghị.
- Ðói bụng gần chết mà uống cà phê.
- Vậy thì đi ăn sáng rồi uống cà phê - Tân cười - Mày khó tánh bỏ xừ, không hiểu sao con Huyền nó thương mày, cũng lạ.
Thẩm nhét mấy cuốn sách vào bụng, thụi cho Tân mấy cái và cười nói:
- Tình yêu mà, ai biết đâu mà lường. Thôi đi ông tướng.
- Ði đâu?
- Theo cái chương trình đột xuất của mày, lên xe.
Thế là Tân nhảy lên xe cho Thẩm chở. Hai đứa trở ra cổng trường thì bất ngờ gặp Huyền đang đạp xe vào. Thẩm giả vờ không thấy, mặc cho Tân cấu vào sau lưng Thẩm đau điếng.
- Chàng không thấy nàng hả? - Tân hỏi.
- Nàng nào?
- Mắt mày cận thị mấy độ? Nhỏ Huyền vừa mới chạy xe vào đó.
- Tao không thấy.... thiệt mà.
- Tại sao con gái mỗi ngày nhìn thấy nó đổi khác ghê gớm. Nhỏ Huyền hôm nay đẹp ghê mày thấy không?
- Không.
Và Thẩm đạp xe như một cua rơ đang chạy nước rút làm Tân cũng ngạc nhiên không hiểu gì cả.