Sáng chủ nhật, ngày 4 tháng 4 năm 1936, tôi dậy sớm với sự mong đợi háo hức. Tôi có mặt ở quảng trường Augustus vào 9 giờ và di chuyển bằng xe bus đến nơi nào đó vùng Bavaria, nơi tôi phục vụ 6 tháng cho Reich Labor Service.
Tôi ăn sáng với gia đình. Cậu em trai 14 tuổi, Fritz, lấy làm thích thù về chuyến đi của tôi. Chị tôi, Ingeborg, cao, ốm, tóc vàng và điềm đạm - đã cố thuyết phục tôi là tôi gây ra một sai lầm lớn vì không vào thẳng đại học thay vì tham gia phục vụ lao động hay quân đội. Mẹ tôi quanh quẩn bên tôi, thỉnh thoảng lại lau mắt. Khi chúng tôi ăn sáng, bà lại gắt gỏng với chị tôi khi nói tôi sai lầm. Inge bĩu môi và im lặng. Mọi người cảm thấy ngượng nghịu cho đến khi tôi đứng lên.
"Ba nghĩ đã đến giờ đi rồi" Cha tôi nói, không nhìn thẳng vào tôi.
"Vâng," Tôi trả lời, cảm thấy sự khó chịu của ông nên không tìm ra lời. Cổ họng khô rang, tôi nuốt nước bọt, hy vọng tìm ra hành động thích hợp. Không biết làm gì, tôi chìa tay ra; ông chậm rãi đưa tay và cầm chặt. Rôi ông cầm tay tôi bằng hai tay. Phía sau, mẹ tôi thút thít. Rồi bà choàng vào người tôi. Nói năng một vài lời. Vài lời cần thiết. Tôi nhìn quanh tìm chị tôi, nhưng chị không còn trong phòng. Fritz đấm vào vai tôi. Tôi nhấc túi xách và bước ra cửa. Ra đến đường, tôi bước thật mau, tiếng gia đình nói tạm biệt.
Ở quảng trường Augustus, tôi nhìn quanh trong đám đông, những thanh niên trẻ vào tuổi tôi, hy vọng tìm thấy một khuôn mặt quen, nhưng không tìm ra ai. Tôi thấy một người trong đồng phục phục vụ lao động đưng gần 3 chiếc xe buýt đang đậu. Trước 9 giờ 1 chút, ông ta gầm lên với một giọng lớn không thể tin được: "Được rồi! Chúng ta sẽ lên 3 chiếc xe này từ trước ra sau. Tôi muốn mỗi ghế trên chiếc đầu đầy trước khi có ai bước lên chiếc thứ 2. Khi tôi gọi tên, bước lên xe, 2 người một".
Khi rời Leipzig, chiếc xe chạy qua những con đường mà tôi biết suốt cuộc đời. Tôi cảm thấy chúng tôi lăn qua tuổi thơ và đi vào một cuộc sống người lớn mới. Tôi xa nhà vài lần trong các kỳ nghỉ, nhưng chưa bao giờ 6 tháng dài. Tôi đang chờ đón những kinh nghiệm mới của cuộc sống người lớn.
Đến nơi vào lúc 7 giờ, trời sập tối. Chúng tôi ở làng Burglengenfeld, gần biên giới Tiệp. Trại Phục vụ Lao động có vài toà nhà. Toà nhà chính là một biệt thự cũ được sửa lại làm nhà cho 160 người. Mấy chiếc xe buýt dừng lại trước toà nhà chính.
Một nhân viên phục vụ lao động ra lệnh chúng tôi tập trung ở hành lang trước toà nhà. Chiếc xe buýt bỏ đi, tôi cảm thấy cô độc trong 160 cậu bé lạ mặt. Khi chúng tôi im lặng, nhân viên kia thông báo, cũng bằng cái giọng to lớn như ông ta đã dùng ở quảng trường, "Thưa quý vị, đây là sĩ quan chỉ huy của trại phục vụ lao động Buglengenfeld, Abteilungsfuhrer Werner." Ông ta đứng nghiêm chào một người đúng tuổi trong bộ đồng phục bước ra.
Vị chỉ huy tác phong nghiêm chỉnh và rất nhà binh khi ông ta nhìn bao quát chúng tôi trong bộ đồng phục được đặt may vừa vặn và thẳng nếp, tôi có cảm giác ông nhìn vào tận mắt từng người. "Chúc mừng các bạn đến Bruglengenfeld," ông nói bằng giọng nói cũng rất ấn tượng như người phụ tá của ông. "Giờ đây các bạn tự hào là một thành viên của lực lượng phục vụ lao động" Ông ta tiếp tục bài nói, cho chúng tôi biết rằng 4 tuần đầu sẽ là việc tập quân sự, sau đó thì chúng tôi được phép làm việc cho đất nước. Ông kết thúc bằng lời nói "Tôi giao các bạn lại cho người chỉ huy trực tiếp của các bạn, Gruppenfuhrer Brandt." Rôi ông ta quay lưng và bước vào toà nhà.
Sau khi được phân chia số phòng, chúng tôi xếp hàng đi vào toà nhà. Tôi ở phòng số 7, có 4 cái giường, 4 tủ, 1 cái bàn lớn và 4 cái ghế. Những người cùng phòng một anh chàng béo tên Dietl, một cậu nông dân tên Fischer, và một cậu nhỏ con tóc hung tên Zimmermann.
Sáng sớm hôm sau, chúng tôi bị đánh thức một cách thô bạo lúc 5:30 sáng bởi "CÁI GIỌNG", la lớn bằng một to khủng khiếp "dậy, đứng lên!" Ông ta đứng trước phòng của ông ta, ngay bên cạnh phòng chúng tôi, giọng của ông đánh thức cả toà nhà. Chúng tôi vừa tập trung, vừa ngái ngủ, ngơ ngác nhìn nhau. Brandt xuất hiện trước cửa. Dù lùn và bè, hình dáng ông trông rất lớn ở lối ra vào.
"Mỗi phòng một người đi đến phòng ăn lấy đồ ăn sáng về cho phòng mình." Ông ra lệnh.
Đúng 6:30, "CÁI GIỌNG" ra lệnh chúng tôi tập trung ở sân trước toà nhà. Chúng tôi được chia ra làm 4 đội và được giới thiệu người đội trưởng. Đội trưởng của chúng tôi tên Krupp, khoảng 21 tuổi, cao, ngực vạm vỡ, với mái tóc vàng và nét mặt vui vẻ.
Mỗi đội đến một góc sân bóng đá, đủ xa để lệnh của mỗi đội không ảnh hưởng đến đội khác. Krupp hình như dễ dãi và đằm tính trong cương vị của mình, dễ chịu hơn nhiều so với Brandt lúc nào cũng la hét. Anh ta nhẫn nại dạy chúng tôi đứng nghiêm, nghỉ, giữ khoảng cách trong hàng. Sau đó là tập đi, đứng, rồi quay trái, quay phải, quay đàng sau.
Cuối cùng, chúng tôi đi đều đến nhà kho và nhận đồng phục. Chúng tôi nhận được đồng phục khác nhau: làm việc, diễn hành, tập luyện, thể thao. Sau đó thì đi đều đến phòng ăn để ăn trưa. Trong nửa giờ nghỉ, chúng tôi thử đồng phục vào trao đổi với nhau. Zimmermann đem cách đi đứng ra đùa giỡn, cách làm hề của anh ta làm mọi người thoải mái hơn.
Buổi chiều, chúng tôi học một giờ, chủ yếu là về "Đế Chế Đức mới vĩ đại" Những lời cảnh cáo của Herr Hoffer cứ trỗi dậy trong suy nghĩ của tôi trong giờ học, nhưng tôi gạt sang 1 bên. Sau đó chúng tôi học về kỷ luật, mệnh lệnh, thi hành lệnh. Tất cả đều bổ ích, và tôi cảm thấy thích thú về chúng.
Buổi tập đến, chúng tôi đi đến nhà kho và mỗi người nhận một cái thuổng sáng loáng (xẻng, xuổng ? không biết từ nào cho đúng. NV: spade). Krupp cho chúng tôi đi đều về sân bóng đá. Tôi cảm thấy tôi gần giống 1 người lính hơn, bây giờ tôi có cái gì đó trên vai khi diễn hành. Krupp hô nghiêm và bắt đầu nói về chiếc thuổng.
"Đây là phục vụ lao động, và chiếc thuổng này là biểu tượng cho công việc và sự miệt mài. Cái thuổng này các bạn sẽ mang và không bao giờ được chạm đất; nó chỉ được dùng cho diễn hành và thao diễn. Trong mọi tình huống, cái thuổng phải sáng loáng như chúng làm bằng chrome. Nhưng nó làm bằng thép chứ không phải chrome, nên bị gỉ dễ dàng. Chắc chắn sẽ có những cuộc kiểm tra bất ngờ." Tiếp đó, Krupp bày cách giữ sạch và đánh bóng cây thuổng bằng cát ướt, và anh ta đề nghị là đánh bóng hàng ngày thay vì chờ cho đến khi thép có vết gỉ.
Sau 1 giờ tập luyện với cách diễn hành với cái thuổng trên vai, chúng tôi về phòng và có 1 giờ để tắm rửa và làm quen với nhau.
Trong bữa ăn tối, chúng tôi được thông báo phải có mặt ở hội trường lúc 7 rưỡi. Buổi họp thông bao thời khoá biểu ngày mai và những việc phải làm. Sau đó, các đội trưởng tập hát. Sau đó, chúng tôi có 1 giờ nghỉ ngơi trước khi đèn tắt lúc 10 giờ.
Chúng tôi trải qua 4 tuần để tập quân sự và các nề nếp. Chức năng quan trọng của việc phục vụ lao động là để quân đội khỏi mất thời gian huấn luyện quân sự căn bản. Bất cứ ai qua khỏi thời gian phục vụ lao động đều có thể bị kêu gọi nhập ngủ, và họ sẽ nhập ngủ với 1 phần huấn luyện.
Chúng tôi không được phép ra khỏi trại trong 4 tuần đầu. Tuy nhiên, chúng tôi có thư viện, phòng sinh hoạt với bàn bóng bàn, cờ, và bài. 4 tuần huấn luyện trôi qua nhanh với tập dượt, thao diễn, và lớp học. Chúng tôi bắt đầu quen với cuộc sống nhà binh. Cuối phần huấn luyện, chúng tôi được kiểm tra bởi chỉ huy trại, sau đó bắt đầu công việc.
Ngày đầu tiên sau thời gian huấn luyện, chúng tôi đi bộ 40 phút đến mỏ than với "thuổng diễn hành" trên vai. Chúng tôi để dựng nhứng cái thuổng với nhau, như súng trường, 4 "khẩu" theo hình kim tự tháp. Tôi hơi lo lắng về cái thuổng của tôi, vì tôi giữ nó hoàn toàn bóng loáng. Tôi ghét phải để chung nó với những người khác trong đội vì sợ có ai đó lấy cái của tôi và để cái của họ lại cho tôi chùi. Sau đó thì chúng tôi được phát 1 cái thuổng làm việc.
Công việc của cúng tôi là đào những lớp đất sát lớp than đá và đổ đất vào những toa (loại toa xe lửa nhỏ ở hầm mỏ) và chúng được kéo đi bởi một đầu máy nhỏ. Brandt không theo đến chỗ làm việc, nhưng chúng tôi được cảnh cáo là ông ta có thể xuất hiện bất cứ lúc nào để kiểm tra. Chúng tôi có 45 phút nghỉ trưa, Chiều đến, chúng tôi bi bộ về trại, đến nơi lúc 5 giờ. Sau đó tăm rửa, ăn tối, đến hội trường tập hát hay học lịch sử. Chúng tôi thay phiên nhau trực, làm bếp và gác, như trong quân đội.
Những ngày làm việc đầu tiên rất mệt nhọc, vì thời tiết nóng và ẩm. Cái thuổng làm tay tôi phồng rộp lên, và mồ hôi chảy đầy người, trở thành mục tiêu cho muỗi, ruồi, bọ. Tồi tệ hơn nữa, Brandt xuất hiện trên chiếc xe đạp khi chúng tôi đang ăn trưa. Ông ta bước xuống xe đạp và đi thẳng đến nơi dựng thuổng diễn hành.
"Các anh goi thế này là sạch à?" Ông ta gào lên, đá đổ những cái kim tự tháp-thuổng. Chúng nằm lẫn lộn trong bùn.
Tôi thở gấp, biết rằng cái của tôi được giữ sạch, và tôi cố ý làm dấu vị trí để biết cái nào của tôi. Nhưng bây giờ tất cả như những que diêm giống nhau lẫn trong đống bùn.
"Tối nay, tất cả chúng ta sẽ chùi sáng mấy cái thuổng từ 10 giờ đến nửa đêm. Và chúng ta sẽ làm như vậy hàng đêm cho đến khi chúng sáng lên." Ông ta nói.
Nhiều tiếng thở dài, chúng tôi mệt nhọc nhìn nhau vì biết rằng chúng tôi còn nửa ngày làm việc trong nóng và ẩm.
Đúng mười giờ, như đã hứa, chúng tôi được lệnh chùi thuổng. Bắp thịt đau nhừ, bàn tay phồng rộp và đau, và tôi đang cầm cái thuổng cáu bẩn của ai đó. Cặm cụi chùi bằng cát ướt, khuôn mặt của Inge hiện ra trước mặt tôi, cười lớn theo kiểu "nói rồi mà không chịu nghe". Tôi "đuổi" chị ta đi, rồi thì khuôn mặt của Friedrich cũng hiện lên y như vậy. Chỉ duy nhất một điều "tốt" trong 2 giờ lê thê đó là tôi không thấy mặt Brandt.
Trong tháng 6, chúng tôi được 5 ngày nghỉ phép. Chúng tôi đi xe buýt từ Burglengenfend về Leipzig. Không ai trông chừng chúng tôi ngoài người tài xế, và chuyến đi này thì chúng tôi đều biết nhau. Chúng tôi đùa giỡn ầm ĩ trong xe cho đến khi đến Leipzig. Đến ngoại ô, chúng tôi bắt đầu thấy những chiếc xe điện quen thuộc, với màu xanh-cà phê sữa rất đặc trưng của Leipzig. Tôi không cảm thấy nhớ nhà suốt 3 tháng qua ở trại, nhưng hình ảnh đầu tiên chiếc xe điện làm cổ họng tôi bất ngờ nghẹn lại. Và lần đầu tiên tôi nhận ra tôi nhớ nhà đến dường nào.
Xe buýt đổ chúng tôi xuống ở quảng trường Augutus, và tôi đón xe điện về nhà, đến nhà lúc chập choạng tối. Tôi không thể diễn tả cảm giác ấm cúng và an toàn ào đến khi tôi lại ở giữa gia đình. Mặt mẹ tôi tươi cười đến mang tai và bà tiếp đồ ăn cho tôi cho đến khi bụng tôi muốn vỡ ra. Fritz liên lục hỏi làm tôi không có cơ hội trả lời chúng, và đồng phục của tôi làm cho cậu bé chộn rộn chờ đủ lớn để tham gia. Dù có thành kiến, Inge cũng ngạc nhiên về tôi. Chị làm tôi thoáng nhớ đến lúc lau chùi thuổng. Ba tôi thì cười vui vẻ và mãn nguyện.
Sau 3 ngày ở nhà, chúng tôi lại đi xe buýt từ quảng trường Augustus. Chuyến đi Burglengenfeld không còn hăng hái như trước. Tôi không biết làm sao chỉ vài ngày lại khác nhau đến thế, nhưng tôi cảm giác rằng tôi lớn và chững chạc hơn.
Chúng tôi mau chóng trở lại đời sống thường nhật, tập thể dục, chạy bộ sau buổi ăn sáng, đi bộ 40 phút đến mỏ than, vừa đi vừa hát, làm việc suốt ngày, đi về trại, tắm rửa, ăn tối, đến hội trường, đi ngủ.
Cuối tuần, chúng tôi được nghỉ từ 4 giờ chiều thứ bảy đến 10 giờ tối chủ nhật. Ba bốn đứa chúng tôi đi xe lửa đến những thành phố quanh đó mà chúng tôi thích. Chúng tôi tham quan nhà thờ hoặc viện bảo tàng hoặc một số kiến trúc tiêu biểu. Sau đó đi ăn ở một nhà hàng rồi đi xem phim hay đi nhảy đầm và gặp gỡ các thiếu nữ. Với tiền ba mẹ cho, chúng tôi có thể tiêu dùng trong những việc đó. Lương của chúng tôi được trả nửa mark một ngày, chỉ đủ để ăn vặt. Chúng tôi được trả mỗi tuần 1 lần.
Lực lượng Phục Vụ Lao Động tuyển một số thành viên tham gia một cuộc diễn hành ở một cuộc biểu dương chính trị lớn được chính phủ tổ chức ở Nuremberg ngày 8 tháng 9 năm 1936. Quân Đội, SA, SS, Phục Vụ Lao Động, Thanh Niên Hitler đều tham gia diễn hành trong cuộc biểu dương chính. Hàng chục nghìn người sẽ tham gia vào cuộc diễn hành. Mục đích của cuộc biểu dương chính trị, gọi là Reichsparteitag, là đoàn kết nhân dân Đức và gây ấn tượng với các nước Châu Âu với sức mạnh quân sự và tinh thần thượng võ của nước Đức.
Chỉ những ai hăng say lao động và có kỹ năng tập luyện mới được chọn. Tôi và Fischer được chọn trong số 10 phần trăm của phân khu (Abteilung). Những người được chọn đi Nuremberg làm việc ít lại để tập dược cho ngày biểu dương. Chúng tôi tập luyện trong 2 tuần, sau đó đi Amberg tập luyện với các nhóm được tuyển chọn từ các phân khu khác - số người tương đương với một đại đội.
Chúng tôi đi Nuremberg, cách đó không xa, bằng xe buýt. Chúng tôi đến nơi một ngày trước ngày diễn hành. Xuống xe, chúng tôi đi đều 2 dặm từ Nuremberg đến "thành phố" lều được dựng sẵn cho những người tham gia, qua những con đường được đánh dấu bằng cờ hiệu, hai bên đầy những người cười nói vui vẻ và các ban nhạc được bố trí ở các góc đường chính đều đánh những bản nhạc quân hành cho chúng tôi đi qua.
Hơn 15 nghìn căn lều, mỗi lều cho 6 người, được dựng lên thành những hàng thẳng tắp, với con đường cỏ giữa những hàng lều. Hàng chục nghìn người sẽ tham gia diễn hành, dài suốt 5 ngày. Mỗi người chúng tôi đều được chỉ định số lều, ngay cả vị trí trong căn lều. Chúng tôi đến nơi vào lúc chiều tối, đến khi vào lều, bóng đêm bắt đầu phủ xuống. Chúng tôi đi dến một căn lều rộng lớn làm nhà ăn để ăn tôi. Sau đó đi về lều, và được tự do.
Fisher và tôi rủ nhau đi vòng vòng trong thành phố lều. Không khí như là một ngày hội. Mọi người đều phấn khởi khi được tham gia như một cơ hội tốt lành. Mọi người đều biết rằng Hitler, Goring, Goebbels, và tất cả những nhân vật quan trọng đều có mặt trên khán đài coi chúng tôi diễn hành. Sự phấn khởi được nhìn thấy họ làm tôi cảm thấy hãnh diện.
Lồng đèn được thắp lên ở các lều. Một số người chơi bài trong lều. Nhiều nhóm thanh niên hào hứng hát những bài hát quân hành.
Mùi Kerosense (1 loại sáp - làm chất đốt) bay trong không khí từ những ngọn nến trên những cột cao chừng 3 mét cách khoảng 15-20 mét khắp cả khu trại. Những thanh niên trẻ nói, cười, tập luyện diễn hành. Ai cũng hăng hái và háo hức. Chưa chưa bao giờ thấy đông người như vậy tập trung ở một nơi. Chúng tôi đi ngủ với sự nôn nóng và hồi hộp nghĩ đến ngày hôm sau.
Mười giờ sáng, chúng tôi bước đều nghiêm chỉnh vào sân vận động. Chúng tôi đứng trong hàng ngũ và xem cuộc trình diễn của các vận động viên thể thao vừa đi vừa biểu diễn những động tác phức tạp ngang qua khán đài. Sau trưa, sự căng thẳng dâng dần trong chúng tôi vì sắp đến lượt chúng tôi. Chúng tôi vẫn đứng trong tư thế nghỉ, nhìn về khán đài, nơi có một chữ vạn bằng đá hoa cương khổng lồ bên dưới con ó.
"Achtung!" Tiếng gọi lớn vang lên trong loa, và chúng tôi lập tức đứng nghiêm. Lệnh kế tiếp, hàng nghìn chiếc thuổng được đưa lên cao, với ánh nắng phản chiếu sáng rực. Những chiếc thuổng được xoay theo mỗi động tác, và ánh phản chiếu di chuyển theo. Theo mệnh lệnh, chúng tôi tạo một hình chữ nhật rộng lớn, rồi biểu diễn một màn với những cái thuổng (xoay, chuyển, đưa lên, rút xuống...) Chúng tôi phải thật cẩn thận để cái thuổng không đụng người phía trước; nó khá nặng, chiếc thuổng khó cầm và thao diễn hơn khẩu súng trường. Đó phải là một cuộc biểu diễn vĩ đại, và những báo cáo sau đó, cuộc biểu diễn của lực lượng phục vụ lao động là cuộc biểu diễn ấn tượng nhất năm đó.
Chúng tôi trở lại đội hình, sau một bản nhạc là một bài nói của ai đó. Từ chỗ tôi đứng, tôi khó khăn lắm mới nhìn rõ khán đài, nhưng tất cả chúng tôi đều biết là có Quốc Trưởng Hitler, Thống Chế Goring, và tất cả những viên chức quan trọng của chính phủ đang nhìn xuống chúng tôi. Điều đó đem lại một cảm giác háo hức kỳ lạ trong chúng tôi. Chúng tôi cảm thấy to lớn và bất diệt! Đó là sự phô trương cao độ nhất, và là sự kiêu hãnh lớn lao về tinh thần quốc gia của chúng tôi. Đó là một cuộc biểu dương với một thông điệp rõ ràng là nước Đức đang hồi sinh. Tôi cảm thấy hết sức tự hào.
Về khu lều, chúng tôi không thể ngôi yên một chỗ. Chúng tôi muốn khuấy động những cảm xúc nóng bỏng này bằng cách làm lan rộng những sự việc xảy ra trong buổi lễ. Tuy nhiên, chúng tôi không được phép rời khỏi trại, vì cấp trên chúng tôi không muốn cho hàng nghìn thanh niên lang thang trên đường phố Nuremberg. Chúng tôi sắp hàng đi đến nơi đậu xe và quay về.
Sau cuộc biểu dương tại Nuremberg, chúng tôi quay về Burglengenfeld và kết thúc nghĩa vụ với Phục Vụ Lao Động. Những ngày tháng sau này không có gì đáng kể sau những ngày huy hoàng ở Nuremberg.
Cuối cùng, ngày 24 tháng 9 năm 1936, chúng tôi làm lễ kết thúc, và Abteilungsfuhrer Werner cảm ơn chúng tôi về sự phục vụ. Chúng ta trả lại đồng phục, thay quần áo dân sự, nhận tiền lương và giải tán. Tôi về nhà bằng xe lửa thay vì xe buýt của trại.