Chiếc quan tài, đang được khiêng từ trên chiếc xe nhà binh xuống. Hai bên đường bao nhiêu con mắt đổ xô nhìn vào lá cờ phủ trên. Một vòng hoa dại, đem theo phần quà cho người vắn số, chỉ có ngần ấy: “Chỉ có ngần ấy thôi Hoàng. Chúng ta bắt đầu từ giã nhau một cách thực sự. Sau ngày hôm qua, ngày hôm nay anh nằm yên và sự chết “.
Lúc buổi chiều nào còn với Thảo, với tôi, với ngày hôm qua, quãng sống thật gần mà không biết được sự hôm nay, nhưng anh cũng như bao nhiêu người trong cuộc đều hình dung rõ rệt từ lâu, bây giờ anh là kẻ đã gặp. Những khi đó chúng ta thấy cuộc chiến chưa đưa đến cho mọi người điều gì lành.
Nhìn những người đến đón chiếc quan tài, tôi chết lặng theo sự xúc cảm, đối với thành phố này xúc cảm như một thói quen, khi trận chiến tràn lan trên quê hương đau khổ, những con mắt thường nhìn quan tài nặng vì hiếu kỳ, tôi tự cúi xuống bước đi lặng lẽ. Tiếng khóc và đám người theo sau vào ngõ hẻm, tôi bước sang đường để xa hẳn dấu vết vừa qua, tôi tự nghĩ đến phận mình ngày nào rồi cũng phải nằm trong hòm gỗ với thân thể không trọn vẹn từng khúc từng phần phá lìa. Những ý nghĩ hỗn tạp ấy theo tôi suốt buổi chiều, dọc con phố đến tìm Lan, đi với nhau như kẻ mất hồn, Lan biết tính tôi thường thế, nhưng với tôi hôm nay bỗng dửng dưng ngay cả với Lan, với cuộc đi chơi bên cạnh nàng, phải chăng ám ảnh ngày hôm nay rõ rệt khi Hoàng nằm xuống.
Tôi đưa Lan vào quán, vì bận, nàng kiếu từ, để lại một mình tôi với chiếc bàn phía sông, gió thổi lành lạnh. Tôi kêu rượu mạnh uống một mình. Tự trong góc hồn: ”Hoàng , mày chết lúc này được ích gì?”. Chỉ một sự thiêng liêng nào đó mới thay đổi được cục diện mà thôi. Hoàng thường nói với nhau ngoài bờ tuyến. Những khoanh kẽm gai đan với nhau và lặng lẽ một mầu đỏ rỉ sét. Hoàng thường bi quan một điều thực: "Gia đình mình vào nam không ai họ hàng, khéo cũng đến anh em mình giết nhau”.
Quá rõ rệt phải không Hoàng, phải không, khi mày nằm xuống trên một con đường gần một khu chiến sâu thẳm, vùng biên giới có vết chân thú tương tàn, tao hình dung, những đứa em con chú mày kể, nó cũng đã lớn, nếu tính ra đã hai mươi năm ở lại đất bắc, trong lúc mày cũng miệt mài với kiếp thú rừng xanh chập chùng để tìm, để giết, để gây ai oán trong khi lương tâm mày không muốn vậy, khi cuộc sống của miền mày hiện hữu, nhiều lần tao cũng không thể chấp nhận cho chính tao điều đó. Nhưng đó là điều đau đớn mà mày đã ra đi. "Lòng con người còn tha thiết gì nữa không hở Hoàng ?”.
Tôi lảo đảo đứng dậy, đi không thật bước, sự rã rời thể chất làm tôi thèm một chỗ ngủ yên nào để quên lãng bớt chuyện đã qua. Ngày nào tôi còn dửng dưng với những chuyến xe, chiếc tầu mang dấu thập hồng đi vội vã về bệnh viện để làm một việc mâu thuẫn, tìm kiếm để giết, và vội vã hớt hải để dành giựt từng giây với tử thần để cứu sống. Bây giờ đứa bạn thân nối tiếp sự chết để tôi thấy rõ hình hài của chiến tranh đã tới gần sát mình, bộ mặt thực của nó hung dữ tinh quái, đem loài người xa nhau, đem dân tộc tương tranh khốn cùng .
Tôi lặng thinh nghe cồn cào với chất men nồng. Hoàng, ngày nào như tiên tri, tiên đoán cho ngày này: "Một ngày nào ta đem phiền muộn nhỏ nhoi về bên kia và những cơ hàn nhược tiểu”. Cuộc đời chỉ là một vùng sương mù mông lung. Tôi nghĩ đến Hoàng và bao phiền toái khác. Tôi nghĩ đến Thảo . Không biết Thảo đã biết Hoàng...
Buổi sớm sau. Tôi với Hoàng ra phần mộ. Cuộc sống vẫn hời hợt với những bình thường như mọi ngày trong thành phố. Tôi tự thấy bất hoà huynh đệ, của dân tộc, của đắm chìm và cái chết. Có thể trở về trước để nhìn lại. Hàng nghìn năm nằm sát với chiến tranh, kế đến cái đói của Thân Dậu, bây giờ hàng ngàn căn nhà bị sụp đổ với bom đạn tân kỳ, những mồ chôn tập thể lạnh mình sởn gáy.
Thế là Hoàng đã đi qua. Một ụ đất mới được đắp lên trong hàng ngũ mộ bia xa hẳn chỗ loài người. Ngày tháng lạt phai dần tên tuổi. Người còn lại quên đi như chiếc áo rách.
Mọi người đã lũ lượt kéo nhau về. Những người thân ở lại đắp cho xong mộ đất. Cuối cùng vẫn chưa thấy Thảo, có lẽ Thảo không biết chăng.
Tôi nghĩ: "Hoàng chỉ còn lại Thảo, người tình duy nhất. Tôi cúi xuống thắp mấy nén hương, lặng lẽ nhìn ngôi mộ một lần cuối rồi bước đi.”
" Hoàng, chiến tranh đưa mày xa loài người , mày mất đi trong ngộ nhận, mày có thấy những đứa em mày đi bộ đội, không nhìn thấy mày trên chiến trường khi đối mặt, đã ngộ nhận nhau trong kiếp thú, kiếp đó đã đánh mất nhân tính, bằng những danh từ hoa mỹ, bằng những hàng ngũ, bằng những tư tưởng của kẻ cầm đầu, Hoàng ạ, mày sẽ được gặp những đứa trẻ vô tư, những tập thể đông đảo, với nỗi oan ức ngậm câm trong nấm mồ chung”.
Nắng đã đổ xuống nóng bỏng. Tôi nghĩ đến Thảo “ một lần yêu một lần đò lỡ chuyến, một lần yêu một lần khóc tiễn đưa”. Thảo nghe tin này như sét đánh. Hoàng, Thảo và tôi, cả ba gần nhau nhất, nay Hoàng đã bước vào vô tư thinh lặng.
Buổi sáng tiễn đưa không còn để lại dấu vết gì trên đường, khu phố như không hề có chuyện gì xảy ra. Tôi chậm chân nhìn cảnh hai bên đường. Trăm ngàn thứ đồ Mỹ cũ bầy bán ngay vỉa đường cho tôi biết điều dửng dưng với cái chết cho bất cứ ai lúc này.
Sáng lần nào đi với Hoàng trên con đường về phía quãng vắng lặng, nơi có rừng cây thường xảy ra nhiều chiến trận. Một chuyến xe vô tình do người đàn bà lái. Tôi và Hoàng quá giang để về cho sớm như dự định. Người thiếu phụ mau miệng hơn cả lơ xe. Chiếc đèn xe mù mờ như những ngọn đèn cầy trên quan tài gỗ. Chiếc xe chao đi chao lại theo cánh tay thon gầy mạo hiểm như không vững lắm. Nhiều lúc tôi rùng mình khi chiếc xe bò cọc cạch đi phiá trước không đèn. Người thiếu phụ giảm bớt tốc lực lẩm bẩm những gì không rõ tiếng, Hoàng cũng chẳng nói với tôi một câu. Gió lạnh lùa vào đến gai người . Sự im lặng thoáng đến u ám trong khoảng đường rừng trùng điệp.
Hoàng xốc lại thế ngồi như sẵn sàng chờ bất trắc xảy đến. Chiếc xe vẫn chạy chậm như trước. Hoàng cũng như tôi muốn nhẩy lại để giành tay lái vì không mấy hài lòng với tốc độ, tuy vậy cả hai vẫn ngồi yên, nhìn sâu vào đầu những con đường mòn đi qua, từng gốc cây từng mô đất, đến những đoạn đường hai bên ruộng thì dịu hẳn hồi hộp, rồi lại tới rừng. Chừng như Hoàng muốn hút thuốc, quay lại hỏi tôi, tôi không nghe rõ tiếng, Hoàng cũng chẳng nói thêm một câu nào, đốm lửa xòe lên, làn khói cuốn thật nhanh theo gió thì trên đường giăng ngang hai bóng người. Hoàng chao về phiá trước, một loạt đạn xé tan màn đêm, át tiếng xe nổ, khói súng làm cay mắt. Tim tôi muốn vọt ra khỏi lồng ngực. Người thiếu phụ ré lên buông tay lái. Tôi lao thẳng chộp lấy vô lăng, đẩy thiếu phụ sát cửa, ngồi chênh vênh khoảng trống giữa hai ghế nhấn ga thật mạnh. Hàng trăm tiếng nổ kêu rít chát chúa găm đầy từ phía ngang xe bên phải, rồi phía sau, qua đầu qua cổ, kề sát lạnh người, trời như sập xuống, tiếng người hú lên những tiếng man dại thê lương chờ chết và chiếc xe vụt đi nhu con thú lao giữa rừng trống, không bình tĩnh chao đảo qua lại dễ sợ. Tôi vẫn không hở tí chân ga, trong khoảng đường tối đen, qua hẳn khúc quanh. Tiếng súng vẫn đuổi theo, tầm đạn lùi hẳn về phía sau, tôi mới quay qua để ý đến Hoàng. Hoàng gục trên thành cửa xe, điếu thuốc đã buông xuống đùi.
Tôi dừng xe xuống mở cửa. Người thiếu phụ cũng lịm đi, mặc người thiếu phụ. Tôi đóng cửa lại lái xe đến một nơi an toàn đợi sáng. Trời chớm sáng. Những tia nắng đỏ rọi lên tôi mới nhìn rõ làn máu ứa ra từ miệng Hoàng. Người thiếu phụ đã tỉnh lại không hề bị một vết thương. Tôi lặng người đi muốn ứa nước mắt nhìn mặc người thiếu phụ buộc vết thương cho Hoàng, một vết thương thật to nơi ngực. Tôi lắc đầu ngầm khóc cho đến khi xe tới một tiểu khu xa lạ.
oOo
Nhà Thảo nằm chênh vênh trên gò đất.
Chung quanh không có vườn hoa, nhưng có tường vây kín. Con chó quen thuộc phe phẩy đuôi trong hàng cổng sắt.
Một căn nhà đúc rộng đẹp, chỉ có một mình nàng. Lấy chồng rồi chồng chết, Ngôi nhà thừa hưởng hiện ra. Tôi nghĩ đến thân phận người con gái, tôi tiếc thương hoàn cảnh rơi vỡ hạnh phúc của Thảo, nhưng cũng an lòng khi thấy Hoàng thân mật và hy vọng Thảo mau thành gia thất. Giờ phút này tôi mang tin đau lòng đến, lại một sự tan vỡ, không biết Thảo đau đớn đến bực nào . Tôi im lặng nhận chuông, tôi nghe rõ cả tiếng chuông vang lên trong nhà, lâu không thấy người ra, chờ thêm một chút rồi bước đi trong cơn buồn nhớ Hoàng.
Rời chiếc cổng trên đường tráng nhựa về nhà. Con ngõ u buồn tăm tối. Con ngõ đưa người vào vũng tối lầy lội trong xóm lao động nghèo nàn. Tôi thấy trong đầu ấm ức những gì về Hoàng với Thảo. Cho đến lúc này không thấy hình dáng nàng, Thảo đi đâu? Biết được tin gì về Hoàng chưa?.
Tôi bước vào nhà, tìm một giấc ngủ yên lành cho đầu óc lắng dịu rồi mệt thiếp đi một chút nhưng không ngủ được. Tôi băn khoăn bồn chồn lạ lùng, không biết được điều gì mình muốn, phải điều trăn trối chăng? phải sự bâng khuâng cảm giác sau cái buồn vắng Hoàng? Không thực sự như vậy, tôi bồn chồn đến độ quên cả sự mê thiếp đi sau cuộc vận động mệt mỏi của cơ thể. Tôi đứng bật dậy đến nhà Hoàng, tìm lại một hơi hám quen thuộc, tìm lại nếp sống cô quạnh trong căn nhà cũng có dáng người bạn.
Tôi lắm lúc trách mình, vì Hoàng chưa vĩnh biệt ra đi, tôi cũng chẳng thường năng lui tới, tôi cũng chẳng biết được điều gì khác hơn là Hoàng không còn mẹ, và hình như người em gái đã lấy chồng. Hoàng cũng đôi lần kể cho tôi nghe vài mẩu chuyện về sự nổi trôi của ba Hoàng, về người em rể vui tính, khôi hài, tuyệt nhiên không một lần Hoàng nhắc đến người kế mẫu đã có ba mặt con với ba Hoàng, chuyện của Hoàng là chuyện trời trăng mây nước chuyện thở dài của tuổi thanh niên của thời dầu sôi lửa bỏng trên đất nước, chuyện phản kháng văn nghệ, nghe phê bình một vài tờ báo, vài bài thơ, nhưng thường chỉ thấy Hoàng ngồi trầm tư với điếu thuốc trong đôi kính mầu mờ. Bây giờ Hoàng qua đi nhưng nét đó tự dưng nổi hẳn lên trong hồn tôi không thể một sớm một chiều phai nhạt.
Những tiếng reo hò phía trước rộn lên. Tôi ngước nhìn. Một chiếc nồi bún của bà hàng đổ chan hòa trên mặt đất. Dăm ba đứa trẻ xúm lại hớt chỗ bún chưa chạm đất, ngồi xổm cạnh đấy húp xì xụp. Tiếng bà hàng giọng trách móc xui xẻo. Tôi tự dâng lên niềm thương xót, nhớ đến điều răn jê-su đã dạy.
Tôi nghĩ đến cảnh nghèo, có một lũ con nheo nhóc trông chờ tiền của gánh bún.
Đi sâu vào ngõ hẻm. Trời cũng khuya lắm. Còn khoảng độ gần trăm thước nữa mới đến nhà Hoàng. Gió và hơi nước tanh tưởi của con lạch thổi vào muốn lợm giọng. Một tiếng rên như muốn đứt hơi quanh đâu đây nghe thật rợn. Tiếng người con gái. Dừng lại định thần. Tôi nhìn thẳng vào bóng tối bước tới gan dạ.
Một bóng trắng nằm phía trong đống củi mục. Giọng thều thào: “Cứu tôi “.
Tôi đoán ra một điều gì đã xảy đến. Không kể sự bẩn thỉu của rác rưởi, của những lon rỉ sét, của bao thứ tạp uế. Tôi cúi xuống xốc người con gái ra đường trở lại chỗ sáng. Chiếc áo trắng bị xé dọc hàng nút, máu me khắp người. Mái tóc quen thuộc ngày nào. Mái tóc đã vắng bóng trong những ngày qua mà tôi đang đi tìm, báo một điều chẳng lành.
Ngày mà Hoàng đã nằm yên trong quan tài đi tới tha ma mộ địa.
Sáng hôm sau Thảo mất.
Chim khuyên đã đủ đôi trong mùa đông lạnh lẽo xa vùng thế tục.