Từ sáng tinh mơ, trong khi hai người giáp mặt còn chưa trông thấy nhau thời Ngăn, Péng, Hàm, Chừ, thím Păn và một bọn nam nữ nhổ mạ chiều qua đã có mặt ở ruộng.
Péng bảo Hàm:
- Anh xem phải đẩy mảng chở mạ ra giữa ruộng cho họ cấy đấy. Anh bảo cả máy ông học trò kia nữa nhé, tất cả phải bốn mảng mới đủ được.
Thửa ruộng to nhất làng dành cho ông Bang từ ngà lên chức quan Châu. Nó dài từ phía bắcc cánh đồng giải gần tới phương nam. Người ta bảo rằng đo được chừng hai chục mẫu.
Nó ở vào giữa cánh đồng, hàng năm không cần thả cá giống, tự nhiên cá ở ruộng khác đến ở đây rất nhiều. Phải chăng loài cá cũng biết chọn nơi mát mẻ, rộng lớn ở chăng?
Về cuối tháng sáu, khi tháo khan, nhà ông Bang phải mất rất nhiều công thao thức mấy đêm trường mới tháo cạn nổi. Số cá hàng năm cân được có tới mươi tạ.
Những con cá chép lớn bằng chiếc quạt mo, cá nhỡ, nho nhỏ, cũng tới vài trăm cân và nhỏ nhất bằng bàn tay. Cá béo ngậy mỡ, ăn một con đã thấy chán .
Một cô gái làng gọi Péng:
- Mai kia, thày giáo và mày tha hồ ăn cá ruộng to nhất làng. Thật là mày tốt số vô cùng. Tao chúc cho chúng mày hưởng mãi mãi.
- Cảm ơn! Này gần sáng rồi, mày đã têm giầu xong . có được hai nghìn miếng không? Hoặc mày về nhà tao lấy thêm giầu không ra đây để tao têm vậy.
Cô bạn Péng đứng nhìn đống trầu không to lớn, rồi tần ngần đáp:
- Thôi đủ rồi đấy, tao thấy nhiều lắm rồi.
Bỗng Ngăn gọi Hàm:
- Hàm chổ mảng mạ về phía bắc này. Ở đây chưa có mạ đâu.
Và nàng chợt nghĩ ra, phía bắc hay cạn nước phải trồng lúa nếp "quả vải" nên nàng lại gọi thêm mổt lần nữa:
- Anh Hàm đem quả vải lên đây.
Trong khi ấy Péng cũng gọi Hàm:
- Anh đem mảng mạ "lúa gà gáy" thật tốt xuống xưới này. Ổ đây cần nhiều mạ tốt lắm, ít nhất cao một thước.
Hàm bảo mấy người bạn chở mạ quả vải lên cho Ngăn và chính chàng chổ đến cho Péng.
Péng thấy Hàm, nàng âu yếm bảo:
- Chóng quá anh ạ, mới ngày nào chúng ta còn e thẹn, ôm nay đã gần…
- ...Ngày cưới rồi chứ gì? Sao lúc nào Péng cũng bắt anh cùng nghĩ tối việc ấy hay sao?
Bây giờ em hãy tạm gác nó đã. Trời gần sáng, các cô, các bà ấy ra cấy mà thiếu mạ thì các cô cứ bị mắng như tát nước vào mặt.
Péng nhìn chàng lườm yêu, ngúyt chiều lòng:
- Xong cả rồi anh ạ. Em muốn gọi anh đem lên chỉ là đùa thôi, hoặc đề phòng khi thiếu! Ở đây nhiều lắm rồi.
- Thật là cô mình lăm chuyện.
- À! Ngăn nó gọi anh đem mạ lên trên ấy, anh đã mang chưa?
- Chưa, những anh đã bảo mấy người khác chuyền lên trên ấy rồi. Thôi, em cứ chia mạ nhiều đi, anh lên trên ấy một chút.
- Vâng.
Chàng đẩy chiếc mảng đầy mạ lên phía trên, đồng thời Péng nhìn theo không chớp.
***
Các cô, các bà ăn mặc rất gọn ghẽ đã tới ruộng cấy. Khi gần tới ruộng lớn, họ gọi cô dâu chú rể:
- Péng đâu, thầy giáo đâu? Đã chia mạ và đầy mảng chuối xong chưa? Năm nay lúa tốt bằng đầu người là ít, xem mạ cũng thấy rồi.
Phải, mùa cưới năm nay của thầy cô, trời phải phù hộ cho lúa tốt để làm cưới to tát chứ!
Một bà già khác nhai trầu xong khề khà tiếp nhời:
- Thầy giáo ơi! Bao giờ cưới vợ nhớ đến mời già nhé! Năm nay già sẽ cấy mạ thật mau để thóc chặt bồ
Quay lại bà ta hỏi Péng:
- Cháu ơi! Mẹ đâu rồi bảo xuống cấy lấy may đi để cho chị em còn cấy chứ! Già chỉ lo hôm nay nắng to quá, cấy không xong thì các cháu tha hồ mà khó nhọc. Bây giờ mỗi người đến cấy giúp chỉ làm hộ vài phút, sau cũng bằng các cháu làm hằng buổi.
Péng vâng lời vừa dứt, bà Bang cũng vừa đến, Péng bảo bà cụ:
- Mẹ cháu tới đây rồi.
Sau lúc bà Bang bước chân xuống ruộng cấy lấy may tất cả đều cấy theo.
Hàng mấy trăm người lố nhố cúi lòm khòm ra tay cấy chẳng mấy lúc thửa ruộng nhỏ dần đi, lúa mỗi lúc một kín ruộng.
Bà Bang mời họ lên bờ ăn giầu, uống nước. Một lát nghỉ ngơi xong , họ lại tiếp tục cấy nốt thửa ruộng lớn và các khu ruộng lân cận.
Trong khi các bà các cô cấy, những chàng thanh niên tung mạ sẵn trên thửa ruộng trống.
Hàm bảo mấy người bạn:
- Hôm nay người đến cấy giúp đông đảo không thể đểm được. Chắc năm nào cũng vui nhỉ.
Một bạn đáp:
- Vụ cấy năm nay vui nhất đấy thày ạ. Có lẽ ai nấy đều mến thầy nên mới đến đông như vậy. Lúc nãy bà Bang bảo rằng có nhiều người chưa kịp mồi họ cũng đến cấy giúp.
Bỗng Péng ở đâu lại, nàng bảo chàng:
- Anh Hàm ơi! Lắm cá quá anh ạ. Ruộng to ấy mà, cá chạy ở chỗ nước sâu lúa vừa cấy nằm dạt xuống với nhau.
Thôi anh về nhà với em đi, chúng mình còn xem họ sửa soạn tiệc tùng chứ!
Chẳng biết thằng Chừ, thím Păn đã mổ xong lợn, gà chưa?
- Em về đi! Anh ở lại đây để xem chứ!
- Không, anh về với Péng đi.
Nể người yêu, Hàm chào mấy người bạn ở lại, rồi cả hai về nhà.
Khi thấy hai người, Chừ gọi:
- Xong rồi thày ạ, bà Bang bảo pha lộn cho vào chão luộc.
- Chừ làm đi. Bảo Péng đi gọt khoai vàng nấu canh nhé.
Tất cả nhà ai nấy đều cuống quýt việc làm, mấy người chuyên ngồi chẻ tăm cho khách ăn.
Péng nấu canh khoai và hôm nay Hàm phải đóng vai chủ bếp.
Ông bà Bang giao cho chàng nấu vài món lạ để dân làng lạ miệng thưởng thức.
Hàng yến miên được đưa ra ngâm nước đợi cuốn lấy những thớ thịt chân giò lợn chiếc xanh lớn.
Péng nói đùa:
- Hôm nay thế nào cũng có nhiều người không biết gắp miến ăn đâu. Họ phải kêu như nó đấy, rồi anh xem. Anh bảo cắt nhỏ ra.
- Ừ. Nếu họ không gắp được, thìa sẽ giúp họ ăn miến một cách dễ dàng. Hôm nay còn lắm món ăn khó gắp đấy. Chẳng hạn món khoai vang hầm với thịt vịt. Anh đố em dùng đũa gắp được?
- Đúng rồi, anh tinh ý nhỉ? Em với anh đi ăn cơm trước đã đói lắm rồi Hàm ạ.
Nàng nói xong, quay lại lấy "cóong" cơm xôi và múc canh, thái thịt sắp ra mâm.
Hàm gọi Chừ, thím Pắn cùng ăn. Chừ bảo Hàm:
- Thày ạ, dạo này thày khỏe lắm rồi. Hôm nào con đưa thày về làng con xem mò tôm. Ở đấy có nhiều tôm lắm thà ạ.
Péng tán đồng:
- Phải đấy, anh ạ! Làng Đỗng ấy mà! Nhất là về mùa cạn, tôm ở đấy lên đẻ rất nhiều. Đêm đêm dân làng vẫn soi đóm đến nơi vợt. Có người được hàng tạ trở lên vào lúc nó lên đẻ nhiều. Dạo này thằng Chừ mến thày giáo nó lắm.
Nó cười và nói:
- Thày giáo người ta mà lại không quý à! Chẳng hạn chồng mày đấy, mày có quý không?
Péng nhìn Hàm và khen Chừ:
- Thằng ấy dạo này dốc tính ra sao ấy? Nói câu nào cũng cứng rắn và sâu sắc mới chết chứ!
Hàm gật đầu, chàng nhớ lại hôm vừa qua, nó được nghe câu chuyện ông Bang hứa sẽ cưới vợ, chia ruộng cho nó nên sự chăm chỉ, làm việc hoặc tinh nhanh càng tăng gấp bội phần.
Nó ăn vội vàng đứng lên rồi quay lại bảo hai người:
- Con đi giải chiếu sắp sửa mâm bát đây. thày nhìn xem họ cấy gần xong hết cả rồi.
***
Hơn năm chục chiếc chiếu cạp đều giả trên sàn nhà đón mấy trăm khach đến cấy lúa giúp ăn uống.
Trong một lúc, Chừ đã giải xong chiếu, dọn gần trăm cỗ. Nó chạy ra bảo Péng:
- Tao làm xong ngay. Mày xem có nhanh không?
- Giỏi lắm, bao giờ mày cưới vợ thì lại càng nhanh nữa.
Nó quay lại nhìn Péng rồi đáp:
- Bao giờ bữa cưới của mày cũng trước tao rồi. Mày phải bảo rằng: hôm nào tiệc cưới tao, mày phải làm nhanh hơn thế mới đúng.
Dứt lời nó cười hóm hỉnh. Péng bảo:
- Mày lắm trò hay đấy! Thày giáo đi đâu rồi?
- Thày ra ruộng với Ngăn rồi. Lúc nãy thày dặn tao bảo mày trông nhà và cơm nước. Thày ra đồng vì mẹ mày gọi.
- Thày có bảo bao giờ về không? Hay mày trông nhà, tao ra ngoài ấy một lát thôi.
Nó vùng vằng và trêu tức Péng:
- Mày nhớ chồng thế cơ à. Chồng mày vừa ra ngoài đồng đã phải chạy theo ra rồi. Ở nhà lát nữa chồng mày về.
Péng thẹn biết mình nhỡ nhời nên cũng không nhắc lại nữa. Nàng không muốn nó đứng đấy nên sa:
- Chừ ơi! Maỳ ra cho xôi vào cóong đi, không nguội hết rồi. Bảo thím Păn khiêng mấy cóong rượu buộc vào cột nhà đi.
Péng đứng bên lề cửa sổ nhìn xuống ruộng đang cấy dở dang và tự nhủ:
"Chẳng biết bao giờ cho hết mùa hè để lúa trổ bông, cho mùa cưới tới"
Ngày cưới, đối với các cô con gái đã qua thời kỳ lễ ăn hỏi rất lâu. Họ chỉ mong mỏi ngay tháng lứơt qua rất chóng vánh, nhanh như bay để rồi họ cùng với người yêu chung hưởng cụôc đời mà từ khi biết yêu vẫn hằng mong mỏi, ước ao.
Trong óc nàng lúc ấy, chất bao nhiêu hình ảnh đẹp nhỏm dậy.
Nàng nhìn cái nhà mới của vợ chồng nàng bên kia suối rồi nói một mình:
"Trông đẹp đấy, hai vơ chồng ở vừa vặn lắm."
Đã lâu nay ông bà Bang đã sắp sẵn cho hai người ra ở riêng.
Ông bà mua dụng cụ rồi nhờ dân làn dựng hộ ngôi nhà bảy gian, hai trái, cột gỗ thọ, lợp ván thông rất xinh xắn
Xung quanh nhà rào cánh xẻ rất chắc chắn. Phía trước giồng hoa và đằng sau nhà có ba gian nhà phụ để buộc trâu bò và để thóc lúa. Bên cạnh hai trái nhà có hai cây hồng cẩm, hoa mầu đỏ sậm thường nở về mùa xuân, hoa thơm phức.
Nàng nhớ lại hôm nọ vợ chồng nàng đến thăm rồi Hàn bảo nàng:
- Nhà đẹp, người đẹp, cùng nhau chung sống bên dòng suối mơ. Thật là một ước vọng có thể thực hiện được trên miền núi rừng này.
Peng hy vọng rằng mai đây vợ chồng nàng sẽ vui sướng ăn ở với nhau qua một thời trẻ trung tươi đẹp.
Nhìn thấy bọn thợ cấy lên bờ rửâ chân tay, nàng quay vào nhà.