Chương 3

Lời giới thiệu Lời mở đầu Chương 1 Chương 2 Chương 3 Chương 4 Chương 5 Chương 6 (Kết)

"Ly nước đầy một nửa hay vơi một nửa là tùy vào thái độ của người quan sát nó."
Khuyết danh

Bước 1: Chú ý tới những điều bạn nói và cách bạn phản ứng với người khác. Kiểm tra và thay đổi chính bạn chứ không phải những người khác.

Bước 2:
Nếu bạn đang có ý nghĩ chỉ trích và phản ứng lại những người khác, hãy thay thế ngay bằng những ý nghĩ, phản ứng hữu ích và tích cực.

Bước 3:
Bất cứ khi nào có những ý nghĩ tiêu cực về chính mình, về người khác hay về hoàn cảnh, bạn hãy tập trung nhìn vào những khía cạnh tốt và tích cực của mình, của người khác và của hoàn cảnh hiện tại.

Bước 4:
Khi đối mặt với những thử thách, hãy chấp nhận những gì bạn không thể thay đổi và tập trung vào việc tìm kiếm những giải pháp có lợi và hiệu quả.

Bước 5:
Ghi lại những điểm tích cực của mọi người xung quanh và tập sống tốt giống như vậy.

Bước 6:
Xác định rằng những sức mạnh, khả năng cùng với mục tiêu của cuộc đời bạn là thực tế, không quan tâm tới những gì có thể khiến bạn nản lòng; sẽ không có tác động nào có thể ảnh hưởng đến bạn trên con đường tự khẳng định hạnh phúc sẵn có của mình.

Bước 7:
Ghi nhớ rằng dù bất kỳ chuyện gì xảy ra, bạn cũng hoàn toàn tự do lựa chọn thái độ của mình và thái độ này sẽ quyết định cách bạn xử lý tình huống như thế nào.

"Chúng ta phải là tấm gương của những điều ta mong nhìn thấy thay đổi ở thế giới này."
Gandhi

Bài tập:
Nếu coi tâm trí của mình như một người bạn tốt nhất, bạn sẽ đối xử với "bạn ấy" như thế nào?

1. Bạn có thể luôn có những suy nghĩ cũng như những hồi đáp tích cực không?

2. Nêu ra 5 phẩm chất tốt đẹp của một người mà bạn đang có những vướng mắc với họ.

3. Hãy luôn ghi nhớ "thủ thuật" SOS!

4. Luôn ý thức bạn là một "diễn viên". Liệt kê những điểm tích cực mà bạn thường áp dụng cho từng "vai diễn" trong cuộc sống của mình.

5. Tạo ra những thói quen tích cực cho bạn. Ví dụ: "chỉ nhìn thấy điều tốt đẹp ở người khác" hay "luôn luôn sử dụng ngôn ngữ tích cực".

Nhớ dành cho bạn một sự lựa chọn! Hãy nhìn vào điều tốt đẹp nhất của mình và của những người khác!

Những công cụ trợ giúp để duy trì trạng thái tích cực
Chuyện gì xảy ra không quan trọng bằng cách chúng ta phản ứng với nó như thế nào."
Thaddeus Golas
1. Sức mạnh Hình dung: Khi thiếu một cái nhìn tích cực, chúng ta thường mường tượng ra các tình huống khó khăn và luôn lo sợ mình sẽ thất bại trong những tình huống ấy.
Vì trong tinh thần luôn tiềm ẩn nỗi sợ hãi và năng lượng tiêu cực nên khi đối mặt với những tình huống khó khăn thật sự, những cảm xúc tiêu cực cùng nỗi sợ hãi đó lại trỗi dậy và thường mang lại thất bại như những gì chúng ta đã mường tượng trước đó.
Tuy nhiên, chúng ta hoàn toàn có thể kiểm soát suy nghĩ của mình và dùng sức mạnh của sự hình dung tích cực để tạo ra một hình ảnh mạnh mẽ rằng mình sẽ vượt qua, sẽ thành công trong bất cứ tình huống khó khăn nào. Đây là cách tập luyện tạo ra những cảm xúc tích cực và tự tin giúp chúng ta thành công khi đối diện với thực tế.
2. Tiếng nói bên trong - Hãy biến nó thành bạn của bạn:
Tất cả chúng ta đều có tiếng nói bên trong: hãy lắng nghe nó. Chẳng hạn khi bạn đang nghĩ đến việc thực hiện một điều gì mới hay đứng trước một thử thách mới, những dạng suy nghĩ nào sẽ xuất hiện trong đầu bạn? "Không làm được đâu! Lần trước mình cũng đã thử sức một chuyện tương tự và đã thất bại" hay "Được thôi. Sao lại không thử và cố gắng hết sức mình?". Tiếng nói trong ta có thể là bạn hoặc là thù. Nó được hình thành qua thời gian và chịu ảnh hưởng rất lớn từ những người có quan hệ mật thiết với chúng ta - bố mẹ, thầy cô và sau này là bạn bè. Những lời nhận xét hay và dở từ những người xung quanh thường xuyên tác động đến chúng ta trong suốt quá trình trưởng thành, vô tình định hình nên nhận thức của chúng ta về bản thân mình. Nhận thức này chính là nền tảng cho cách chúng ta suy nghĩ và nó quyết định mức độ tự tin của chúng ta.
Tôi nhớ đến một người mà tôi đã giúp xử lý stress. Đó là một người đàn ông trung niên, giám đốc một công ty lớn. Dù giàu có và sở hữu nhiều của cải, ông vẫn cảm thấy bất hạnh. Ông uống rượu nhiều và điều đó đang đe dọa hiệu quả công việc của ông. Khi chúng tôi trao đổi về thời thơ ấu, ông kể người cha chỉ thương yêu người anh trai và luôn miệng nói rằng ông là một đứa vô tích sự, sẽ chẳng làm được việc gì nên thân. Giờ đây, dù đã trưởng thành, nhưng mỗi khi nhìn vào gương ông vẫn tự bảo: "Ngươi chẳng làm gì ra hồn cả. Ta ghét ngươi!". Tiếng nói trong ông như một kẻ thù, khiến ông trở nên căm ghét bản thân. Trò chuyện thêm, tôi mới vỡ lẽ rằng bố ông cũng là người sợ và căm ghét chính mình. Hiểu ra như thế, ông đã có thể chuyển hóa tiếng nói trong ông từ thù thành bạn. Mỗi khi giọng nói tiêu cực bắt đầu chê bai chỉ trích, ông lại tự bảo: "Nào, để xem người bạn hữu ích của mình nói gì với mình đây?". Ông biến tiếng nói ấy thành chỗ dựa và dần dần giành lấy lòng tự tin, tình yêu thương bản thân, tự giúp mình vượt qua nỗi bất hạnh.

Nhiều khi, thầy cô là những người có ảnh hưởng rất mạnh mẽ đến lòng tự tin của chúng ta. Tôi còn nhớ hồi bảy tuổi, đứng trong đội đồng ca, tôi đã hát rất to với niềm tự tin, hăng hái, say sưa. Được nửa bài, cô giáo bước đến chỗ tôi và đưa ngón tay lên môi ra hiệu cho tôi. Có hai cách hiểu, một là tôi hát quá to, hai là hàm ý tôi hát không hay. Ngay lập tức, tôi chấp nhận hàm ý thứ hai là thật và suốt trong nhiều năm sau đó, tôi không bao giờ hát trước mọi người. Và nghĩ sao thì ra vậy, giọng hát của tôi như bị nhốt vào một chiếc lồng sắt và không thể nào thoát ra được, nếu có thì cũng chỉ là những âm thanh ư ử được phát ra từ cổ họng yếu ớt!

Cho dù môi trường xung quanh từ thuở thiếu thời khiến chúng ta mạnh mẽ hay yếu đuối thì việc xây dựng một tiếng nói bên trong sẽ khuyến khích và tạo dựng sự tự tin trong mỗi chúng ta.

Bước đầu tiên là lắng nghe. Chúng ta cần lắng nghe "cuộc tự trò chuyện bên trong mình". Nếu nhận ra giọng nói ấy đang chỉ trích hay làm nản chí thì chúng ta cần quyết tâm chuyển nó thành tiếng nói hỗ trợ, khuyến khích.

Sự quyết tâm rất quan trọng vì chúng ta rất hay tạo được vài suy nghĩ truyền sức mạnh cho bản thân nhưng rồi sau đó lại không quan tâm để tiếp tục điều đó. Như thế chẳng khác gì chúng ta để ngỏ cửa cho những suy nghĩ yếu đuối, tiêu cực quay trở lại. Nếu đã quen có những suy nghĩ như "Mình sẽ thất bại" hay "Mình không có hy vọng đâu" thì nay chúng ta cần tạo thói quen suy nghĩ rằng "Mình sẽ thành công" hay "Mình rất xứng đáng".

3. Xem những khó khăn là bài học:

Một chìa khóa quan trọng để duy trì cách nhìn tích cực là khả năng học hỏi từ những khó khăn, không để thất bại che phủ tương lai hoặc bào mòn lòng tự tin của chúng ta. Nếu đã mắc sai lầm, hãy coi đó như một bài học và tự hỏi: "Tôi có thể học được kinh nghiệm gì từ chuyện này cho tương lai?". Một tấm gương điển hình tuyệt vời về khả năng này là Thomas Edison, người đã thử 2.000 chất liệu khác nhau trong quá trình sáng chế bóng đèn tròn. Sau 2.000 lần thất bại, phụ tá của ông ca cẩm: "Tất cả công sức của chúng ta thế là vô vọng! Ta chẳng học hỏi được điều gì cả". Edison đã đáp lại rất tự tin: "Chúng ta học được rất nhiều và đã tiến bộ nhiều. Giờ đây, chúng ta đã biết rằng có 2.000 chất liệu không phù hợp để dùng chế tạo bóng đèn tròn".
"Được khen không mừng, bị chê không khó chịu - một tính cách xuất chúng cần phải tự biết rõ những phẩm chất và thế mạnh của mình."

Các bài tập thư giãn

- Dành vài phút để ngồi yên lặng, thư giãn cơ thể và tâm trí, chúng ta có thể quan sát rõ ràng hơn những dạng suy nghĩ đang được tạo ra trong tâm trí mình. Khi ngồi thư giãn, chúng ta thực hành việc tạo nên những suy nghĩ tích cực như sự bình an, hạnh phúc. Trong trạng thái thư giãn này, số nhịp tim đập, huyết áp, tốc độ tư duy và việc tiêu thụ ôxy đều giảm. Và như vậy, tâm trí ta có cảm giác được "làm tươi mới lại", được tái tạo năng lượng.

Bài tập 1
Tôi ngồi thoải mái trong phòng... Tôi cảm thấy cơ thể mình được thư giãn... Tôi thở chậm và sâu... hít vào, tôi cảm thấy tôi đang mang vào cơ thể và tâm trí mình sự bình an và thư giãn... thở ra, tôi xua tan mọi căng thẳng trong tâm trí và cơ thể tôi... Cơ thể tôi nhẹ nhõm và thư thái... Tâm trí tôi lắng dịu... Tôi thoát khỏi mọi lo âu và cảm thấy bình an... Những ý nghĩ của tôi giờ đây chậm hơn... Sau một lúc thư giãn, tôi nhẹ nhàng đưa tâm trí trở lại với căn phòng và những cảnh vật xung quanh tôi, nhưng tôi vẫn giữ cảm giác bình an ấy....

Bài tập 2
Tôi ngồi thoải mái... Tôi thở sâu và buông trôi mọi căng thẳng trong cơ thể và tâm trí tôi... Tôi nghĩ về đôi bàn chân mình... Tôi buông lỏng các cơ trên đôi bàn chân... Cho phép chúng có được cảm giác nhẹ nhàng và thoải mái... Tôi nghĩ về đôi chân tôi... Tôi xua tan bất cứ căng thẳng nào trên đôi chân tôi... Tôi nghĩ về dạ dày tôi... Tôi cho phép tất cả các cơ trong dạ dày tôi thư giãn và tĩnh lặng... Tôi tập trung vào lồng ngực của tôi...Tôi cảm nhận mình đang thở... Hơi thở tôi trở nên êm ả và dễ dàng... Với mỗi hơi thở, tôi cảm thấy mình bình an và thư thái hơn... Thả lỏng vai và tay... Tôi để tâm trí và cơ thể mình thư giãn hoàn toàn... Cơ thể tôi trở nên nhẹ nhàng không trọng lượng... Tâm trí tôi tĩnh lặng và bình an... Tôi tận hưởng cảm giác thư giãn này...

Bài tập 3
Tôi ngồi thoải mái và thư giãn... Tôi thở sâu và khi thở ra, tôi xua tan mọi lo lắng hay căng thẳng... Tôi hình dung những ngôi sao trên bầu trời đêm... Tôi nhìn thấy những vì sao tỏa sáng lấp lánh và chúng khiến tôi cảm thấy bình yên... Tôi cũng hình dung mình như một ngôi sao bình yên đang chiếu sáng... một ngôi sao nhỏ tỏa sáng... Tôi cảm thấy mình được bao quanh bởi một đám mây mềm mại bình an... Tôi cảm thấy rất an toàn và bình yên... Bất cứ khi nào tôi cảm thấy lo lắng hay sợ hãi... là tôi nghĩ về những ngôi sao bình an trên bầu trời đêm và tôi nhớ rằng tôi cũng là một ngôi sao bình an...

Bài tập 4:
Đây là một bài tập đặc biệt, giúp thay đổi cách cư xử không mong muốn của bản thân.
Ngồi thoải mãi và thư giãn cơ thể... Thở sâu và buông trôi mọi căng thẳng trong tâm trí... Hãy hình dung một tình huống mà bạn thường giận dữ hay khó chịu... Quan sát tình huống ấy và nghĩ xem bạn sẽ phản ứng ra sao... Nghĩ về một phẩm chất mới hay một cách phản ứng khác để thay thế cách cư xử tiêu cực đó... Bây giờ, hãy tái hiện tình huống này và phản ứng theo cách mà bạn có sử dụng phẩm chất mới ấy... Hãy kiên định sử dụng phẩm chất mới và cách phản ứng mới này trong cuộc sống hàng ngày của bạn.

Bài tập giảm Stress

"Sự lo lắng không xua tan nỗi buồn của ngày mai mà đang xua đi hạnh phúc của hôm nay.
Corrie Ten Boom

- Hiện tượng stress ngày nay đã trở nên phổ biến trên thế giới. Do vậy, mỗi người cần tự trang bị và phát triển những kỹ năng để có thể duy trì sự cân bằng đối với cuộc sống của mình và luôn giữ được một trạng thái tâm trí tích cực. Bài tập 1
Tôi ngồi thoải mái trong phòng... Tôi cảm thấy cơ thể mình được thư giãn... Tôi thở chậm và sâu... hít vào, tôi cảm thấy tôi đang mang vào cơ thể và tâm trí mình sự bình an và thư giãn... thở ra, tôi xua tan mọi căng thẳng trong tâm trí và cơ thể tôi... Cơ thể tôi nhẹ nhõm và thư thái... Tâm trí tôi lắng dịu... Tôi thoát khỏi mọi lo âu và cảm thấy bình an... Những ý nghĩ của tôi giờ đây chậm hơn... Sau một lúc thư giãn, tôi nhẹ nhàng đưa tâm trí trở lại với căn phòng và những cảnh vật xung quanh tôi, nhưng tôi vẫn giữ cảm giác bình an ấy....

Bài tập 2
Tôi ngồi thoải mái... Tôi thở sâu và buông trôi mọi căng thẳng trong cơ thể và tâm trí tôi... Tôi nghĩ về đôi bàn chân mình... Tôi buông lỏng các cơ trên đôi bàn chân... Cho phép chúng có được cảm giác nhẹ nhàng và thoải mái... Tôi nghĩ về đôi chân tôi... Tôi xua tan bất cứ căng thẳng nào trên đôi chân tôi... Tôi nghĩ về dạ dày tôi... Tôi cho phép tất cả các cơ trong dạ dày tôi thư giãn và tĩnh lặng... Tôi tập trung vào lồng ngực của tôi...Tôi cảm nhận mình đang thở... Hơi thở tôi trở nên êm ả và dễ dàng... Với mỗi hơi thở, tôi cảm thấy mình bình an và thư thái hơn... Thả lỏng vai và tay... Tôi để tâm trí và cơ thể mình thư giãn hoàn toàn... Cơ thể tôi trở nên nhẹ nhàng không trọng lượng... Tâm trí tôi tĩnh lặng và bình an... Tôi tận hưởng cảm giác thư giãn này...

Bài tập 3
Tôi ngồi thoải mái và thư giãn... Tôi thở sâu và khi thở ra, tôi xua tan mọi lo lắng hay căng thẳng... Tôi hình dung những ngôi sao trên bầu trời đêm... Tôi nhìn thấy những vì sao tỏa sáng lấp lánh và chúng khiến tôi cảm thấy bình yên... Tôi cũng hình dung mình như một ngôi sao bình yên đang chiếu sáng... một ngôi sao nhỏ tỏa sáng... Tôi cảm thấy mình được bao quanh bởi một đám mây mềm mại bình an... Tôi cảm thấy rất an toàn và bình yên... Bất cứ khi nào tôi cảm thấy lo lắng hay sợ hãi... là tôi nghĩ về những ngôi sao bình an trên bầu trời đêm và tôi nhớ rằng tôi cũng là một ngôi sao bình an...

Bài tập 4:
Đây là một bài tập đặc biệt, giúp thay đổi cách cư xử không mong muốn của bản thân.
Ngồi thoải mãi và thư giãn cơ thể... Thở sâu và buông trôi mọi căng thẳng trong tâm trí... Hãy hình dung một tình huống mà bạn thường giận dữ hay khó chịu... Quan sát tình huống ấy và nghĩ xem bạn sẽ phản ứng ra sao... Nghĩ về một phẩm chất mới hay một cách phản ứng khác để thay thế cách cư xử tiêu cực đó... Bây giờ, hãy tái hiện tình huống này và phản ứng theo cách mà bạn có sử dụng phẩm chất mới ấy... Hãy kiên định sử dụng phẩm chất mới và cách phản ứng mới này trong cuộc sống hàng ngày của bạn.

Chu kỳ của tư duy

"Tất cả mọi việc trong đời sống đều bắt đầu bằng suy nghĩ."
Khuyết danh

- Tiến trình "Nhận thức - Giải mã - Hồi đáp" diễn ra nhanh chóng đến nỗi chúng ta hiếm khi dừng lại để phân biệt và đánh giá những gì mình thực sự đang làm, những trải nghiệm trong quá khứ đã ảnh hưởng như thế nào đến cách chúng ta hiểu và đáp lại các tình huống thực tế. Mỗi tình huống là duy nhất và đòi hỏi một sự phản hồi riêng biệt, đồng thời, mỗi tình huống đó không bị những khuôn mẫu hồi đáp cũ và những gì chúng ta nghĩ là mình "biết" điều khiển.
Chúng ta có thể sử dụng bảng gợi ý dưới đây để hiểu thêm về tiến trình này. Đầu tiên hãy nghĩ đến một tình huống khiến bạn khó chịu, buồn phiền hay cáu giận và điền vào bảng.
"Chúng ta vẫn thường quên rằng chỉ có chính chúng ta mới phải chịu trách nhiệm cho những gì mình làm trong cuộc sống, trong vũ trụ và với tất cả mọi điều!
Không ai dạy chúng ta chịu trách nhiệm hoàn toàn và tuyệt đối về khả năng hồi đáp của mình, nghĩa là về suy nghĩ, cảm giác, cảm xúc, thái độ và hành động của mình. Sự trao quyền sức mạnh cho bản thân chỉ có thể bắt đầu khi chúng ta nhận lấy khả năng hồi đáp này."

Sức mạnh và hiệu quả của ý nghĩ

"Tâm trí bình an khi chúng ta lấp đầy nó bằng những suy nghĩ tích cực và lạc quan."
Khuyết danh

- Bạn có trách nhiệm về những ý nghĩ của chính mình. Những ý nghĩ có sức mạnh rất lớn. Bạn tạo nên những cảm xúc và trải nghiệm bởi những ý nghĩ mà bạn chọn để suy nghĩ. Bạn có khả năng chủ động hướng dẫn các ý nghĩ của mình theo hướng tích cực.
Sự lặp đi lặp lại thường xuyên của các ý nghĩ tích cực sẽ tạo cho bạn lòng tin và thái độ lạc quan.
Các ý nghĩ giống như những hạt giống do bạn gieo trồng trong tâm trí. Bạn càng kiên trì với một ý tưởng đặc biệt nào đó thì bạn càng tưới tắm thêm nhiều sức mạnh cho ý tưởng đó.
Các ý nghĩ tích cực cho ta nghị lực và sức mạnh.
Các ý nghĩ tiêu cực khiến ta đánh mất sức mạnh, khiến ta mệt mỏi và kiệt quệ.
Bạn hãy tin tưởng vào điều gì mà bạn cho là đúng đối với mình.
Bạn không thể kiểm soát người khác, cũng như không thể kiểm soát tình huống và hoàn cảnh. Nhưng bạn có thể kiểm soát được những gì đang xảy ra bên trong bản thân mình.
Bản chất thực sự của bạn là tích cực. Tính tiêu cực chỉ là kết quả của tư duy sai lầm. Bạn có thể thay đổi tình trạng tiêu cực nếu bạn chọn cách suy nghĩ đúng.
Phát huy thói quen tự quan sát bản thân. Hãy lắng nghe cuộc trò chuyện bên trong bạn.
Cần rất nhiều thời gian để thay đổi và chuyển hóa các khuôn mẫu tư duy cũ. Vì vậy, hãy kiên nhẫn với chính mình!

Chọn lựa những lời khẳng định
Hạnh phúc đến từ việc tạo ra những suy nghĩ tích cực và mang tính xây dựng về bản thân và về người khác.

Brahma Kumaris.

- Sự khẳng định hiện diện trong một câu nói mà bạn tin, hoặc bạn rất mong đó là sự thật. Có ba nguyên tắc để sử dụng có hiệu quả những lời khẳng định: * Thứ nhất, luôn luôn thể hiện câu nói ở thì hiện tại. Không phải "Tôi sẽ làm..." mà là "Tôi làm...".
* Thứ hai, hãy nói những câu này ở ngôi thứ nhất. Nói cách khác, bắt đầu tất cả các câu khẳng định của mình bằng "Tôi là...", "Tôi có..." hoặc "Tôi có thể...".
* Thứ ba, hãy bảo đảm rằng những lời khẳng định này phải được thể hiện theo cách xác định, chứ không bao giờ theo cách phủ định. Ví dụ: "Tôi tự do với stress" thay vì "Tôi không bị stress".
Những lời khẳng định của bạn sẽ hiệu quả nếu bạn thường đọc to chúng trong ngày. Càng sử dụng nhiều lần, bạn càng tiến bộ nhanh. Viết ra trên một mảnh giấy và luôn mang theo bên mình. Cũng có thể dán những câu nói tích cực ở những nơi mà bạn dễ dàng nhìn thấy mỗi ngày. Sử dụng hiệu quả những lời khẳng định nghĩa là bạn đang ngày một tiến gần hơn với những ước muốn, mục đích của mình.
Chọn lựa các câu khẳng định để củng cố hình tượng của bản thân. Chọn ra trong số đó những điều bạn cảm thấy đúng với bạn rồi sử dụng theo ba nguyên tắc đã nêu trên.
Một cách tốt để rèn luyện thái độ khẳng định là chọn một trong những điều sau đây mỗi buổi sáng và thực hành suốt một ngày (hay vài ngày cho đến khi bạn cảm thấy thấm nhuần).
* Tôi thích bản thân mình.
* Tôi yêu và chấp nhận chính mình.
* Tôi sẵn lòng chia tay với quá khứ và hoàn toàn sống với hiện tại.
* Tôi được an toàn nếu tôi nhận lấy trách nhiệm về cuộc sống của chính mình.
* Tôi sẵn lòng thay đổi và trưởng thành.
* Giờ đây, tôi dễ dàng chia tay với những niềm tin tiêu cực trước kia.
* Tôi tha thứ cho bản thân mình một cách vô điều kiện.
* Tôi đang yêu, đáng yêu và được yêu.
* Mỗi ngày, bằng mọi cách, tôi cố gắng trở nên tốt hơn.
* Tôi thư giãn và để cho tâm trí mình lắng dịu.
* Tôi tập trung vào điều tích cực một cách tự động và vui thích.
* Tôi nhiệt tình với cuộc sống, tràn đầy nghị lực và mục đích.
* Tôi đang làm điều tốt nhất mà tôi có thể làm, tôi đang bình an.
* Tôi chỉ chịu ảnh hưởng bởi những ý kiến tích cực và con người tích cực.
* Suy nghĩ của tôi bình an, lắng dịu và tập trung