Bệnh quên, giảm trí nhớ (Alzheimer)

Đây là một chứng bệnh về não bị trục trặc trong hoạt động hằng ngày bắt đầu là trí nhớ dần dần cộng thêm những trục trặc về hoạt động đơn giản khác, về khả năng suy nghĩ và về khả năng phán đoán. Có nhiều gia đình có thân nhân bị chứng này. Trung bình khoảng 1.7% dân số bị chứng này.

Triệu chứng:
Có những dấu hiệu mà người chung quanh nhận thấy thay đổi về suy nghĩ và về trí nhớ. Có những lúc bệnh nhân không thể nhớ những điều mới xảy ra nhưng lại nhớ những điều xảy ra từ lâu. Có lúc nhầm lẫn hiện tại và quá khứ. Thí dụ như có thân nhân hay bạn bè đã qua đời từ lâu mà bệnh nhân vẫn cứ hỏi người đó bây giờ đang làm gi? Có lúc bệnh nhân chuẩn bị đi làm dù đã nghỉ làm từ lâu. Có khi bệnh nhân lập đi lập lại câu chuyện đã kể cho người chung quanh nghe vài lần. Có người rời khỏi nhà đi mãi mà không biết đường về. Có người quên cả tên của con mình.
Sau đây là tóm lược của nhiều triệu chứng:
---- Gặp khó khăn khi tìm lời (word finding) để diễn tả. Thường xảy ra hơn là đôi lúc.
---- Khó khăn trong nhận thức hiện tại quanh mình. Như đôi lúc cứ tưởng đây không phải là nhà mình mà nghĩ đến nhà đã dọn khỏi từ lâu.
---- Không thể giải thích và phán quyết.
---- Mất nhiều giờ hơn để làm xong về việc đã từng làm hàng ngày.
---- Lập lại câu hỏi đã từng hỏi nhiều lần.
---- Khó khăn trong quản lý tiền bạc và trả tiền hàng tháng.
---- Ra đi không biết đường về.
---- Không nhớ nơi đã cất những món đồ hay để lộn chổ.
---- Tánh tình thay đổi
---- Trở nên khó khăn hòa đồng với người chung quanh và hay lo lắng, hay gây hơn. Người chung quanh có thể nhận thấy được sự thay đổi.

Những mức đo lường của bệnh quên:
---- Mức ban đầu (early stage) khi bệnh nhân bắt đầu có triệu chứng quên, triệu chứng khó khăn học hỏi, phán đoán.
---- Mức trung cấp: ở mức này khả năng về ngôn ngữ, lý luận (reasoning), phân tích phản ứng về cảm giác (sensory processing), suy nghĩ có ý thức (conscious thought) bị nặng hơn, người chung quanh nhận thấy thường xuyên.
---- Mức sau cùng (late stage). Ở mức này bệnh nhân hoàn toàn lệ thuộc vào người chung quanh để lo cho mình. Bệnh nhân nằm trên giường và cơ thể dần dà ngừng hoạt động (shut down).

Định bệnh:
Bác sĩ sẽ hỏi câu hỏi về sức khỏe, cho thi về sự nhận thức ( cognitive test) và cho thử nghiệm về những chứng bệnh. Khi nhận thấy bệnh nhân bị chứng giảm trí nhớ bác sĩ sẽ cho đổi qua bác sĩ thần kinh. Bác sĩ thần kinh sẽ cho thử về Biomarkers (sinh học điểm chỉ) đề đo lường những dấu hiệu về những xảy ra trong cơ thể. Những thử nghiệm như:
---- Tau PET scans đo sự tích tụ bất thường của chất đạm tau. Chất đạm tau trộn lẫn ( tangle) với tế bào não trong não của bệnh nhân (bệnh quên và bệnh não suy thoái ( dementia)).
---- Fluorodeoxyglucose (FDG) PET scans: đo nơi não sử dụng năng lượng nhiều hay ít. Bác sĩ nhận thấy não của bệnh nhân sử dụng chất đường glucoze để tạo năng lượng ít hơn ở vài nơi trong não so với người bình thường.
---- Cerebrospinal fluid biomarkers (CSF). CSF là chất nước chung quanh não và cột dây thần kinh trong xương sống. Bác sĩ dùng kim để hút chất nước này để đo amyloid- 42, chất đạm tau và phospho-tau là những chất gây hại cho não .
---- Thử máu. Trong máu có những chất đạm khi có sự thay đổi cơ thể ảnh hưởng tới chứng bệnh quên, chứng đột quỵ (strokes) hay những chứng bệnh về nảo.
---- Genetic testing. Có những thay đổi trong gene (mutation) cũng đưa đến bệnh quên.

Chữa trị: chưa có chữa trị để làm người bệnh trở lại bình thường. Chỉ có thuốc để làm chậm sự tiến triển của bệnh. Có một số thuốc nhắm vào nguyên nhân gây bệnh quên.

Có một số thuốc có thể mua không cần toa giúp cho não hoạt động khỏe mạnh lâu hơn như B12, quế, dầu cá (omega 3) có thể dùng hàng ngày. Xin đọc thêm những bài viết về những thuốc này.