Thư Gửi Bà Giáo Thụ

Bà Chúa mắc lỡm Ăn trộm mèo Nhặt bã trầu Dòm nhà quan Bảng Dê đực chửa Trả ơn chúa Liễu Câu đố Trả nợ anh lái đò Vay tiền chúa Ðầu to bằng cái bồ Lệnh Vua Ban Quả Ðào Trường Thọ Hũ Tương Ðại Phong Làm Thơ Xin Ăn Ông Nọ, Bà Kia Quyển Sách Quý Chọi Gà Sống Thiến Vụ Kiện Chôn Sách Bức Tranh Ngũ Quả Thư Gửi Bà Giáo Thụ Ðơn Xin Chôn Trâu Phơi Sách Tượng Bà Banh Ngọa Sơn Quan Thị và Quan Võ Hỗn Chiến Chửi Cha Thằng Bảo Thái Ðón Sứ Tàu Thi Vẽ Cấy rẽ ruộng chúa Liễu Ăn trộm mèo Lỡm quan thị Cây nhà lá vườn Trạng chết Chúa cũng băng hà

Quỳnh có người bạn làm giáo thụ xứ Bắc Ninh. Vợ sống ở quê thuộc làng Nam Ngạn, tỉnh Thanh Hoá. Người vợ xa chồng, thỉnh thoảng ngứa nghề, tằng tịu với mấy tay chức dịch trong làng. Ðã thế, nghe ai nhắc đến phu quân, lại còn giả vờ ghen bóng ghen gió.
Ông giáo thụ ở xa, quanh năm cặm cụi dậy dỗ mấy đứa học trò nhỏ. Lương bổng của ông chẳng được bao nhiêu, bởi thế ông tiêu xài tằn tiện, chẳng dám ăn uống gì. Khổ như thế mà ba, bốn năm ông mới dám về thăm quê một lần.
Không may năm ấy thiên tai mùa màng thất bát, kiếm cái ăn đã khó thì đám học trò lấy đâu ra tiền trả tiền học. Năm ấy cũng là kỳ hẹn ông giáo về thăm nhà, ông giáo thụ không đủ lộ phí nên đành thất hứa với vợ, nằm lì ở tỉnh Bắc. Bà giáo thụ suốt ruột, phần lại mong tiền, nhờ người nhà đi tìm. Tên người nhà đi tìm đến nơi, kể ông nghe vài thứ, ông bảo nó đưa về cho bà hộ lá thư, chứ còn việc về thì không thành. Trong thư, ông than vắn ,thở dài, hẹn với vợ sang năm thì may ra có thể về được.
Tên người nhà mang thư trở về. Trên đường đi, tình cờ lại cùng đường với Quỳnh. Hai người trò chuyện vui vẻ nhân đấy hắn khoe lá thư nọ với Quỳnh. Xem thư, Quỳnh biết việc thầy giáo thụ, ngẫm thấy tình cảnh thật vừa đáng thương, vừa đáng trách. Quỳnh lựa lúc đánh tráo lá thư, thay vào đó một bài thơ do mình đặt ra.
Thơ rằng:
Này lời giáo thụ gởi về quê
Nhắn nhủ bà bay chớ nghứa nghề
Cõi Bắc anh mang thằng củ lẳng
Miền Nam em giữ cái trai he
Hãy còn vương vít như hang thỏ
Hay đã tò ho quá lỗ trê
Dù có thế nào đành chịu vậy
Hai ba năm nữa đợi anh về.