Nguyễn Hoàng có ý lo sợ Trịnh Kiểm tìm cách ám hại, ngoài những cách
phòng thân giữ thế Hoàng còn cho người ra tận Bạch Vân am lạy Trình Quốc
Công mà xin kế sách. Được Quốc Công cho vỏn vẹn tám chữ:
Hoành sơn nhất đái, vạn đại dung thân "
- Có nghĩa rằng: "Một dãy Hoành Sơn kia có thể dung thân được muôn đời".
Nguyễn Hoàng mới tìm đến chị ruột của mình là bà chúa Ngọc Bảo đang là ái
thiếp của Trịnh Kiểm xin Trịnh Kiểm cho được vào trấn phía Nam.
Năm Mậu Ngọ (1558) Trịnh Kiểm vào tâu vua Lê Anh Tông cho Nguyễn
Hoàng vào trấn đất Thuận Hóa. Lời khuyên của Trình Quốc Công đã thành lời tiên
tri Trong 180 năm truyền từ đời kẻ đầu tiên bôn ba lánh nạn tru diệt của họ Trịnh,
Nguyễn Hoàng ẩn thân từ Quảng Bình (Hoành Sơn) rồi đến Quảng Trị, Quảng
Nam. . . thu dùng hào kiệt, mua chuộc lòng dân nên đi đến đâu người người cũng
một lòng một dạ mến phục.
Trong 180 năm Sáu đời làm chúa. Từ Nguyễn Hoàng, Nguyễn Phúc Nguyên
(đến chữ Phúc lót đệm thì . . . ) Nguyễn Phúc Loan, Tần, Chu, Khoát Nguyễn Phúc
Khoát là kết quả của sáu đời chúa. . . Đánh bảy trận lớn nhỏ với họ Trịnh ở đất
Bắc. . .
Chiến tranh trong nước đã thế . . . Bên ngoài thì đánh với Xiêm La và Chân
Lạp . . . Đến năm 1 765 Vũ Vương Nguyễn Phúc Khoát mới dám xưng Vương hiệu
đổi lại chế độ, định ra triều nghi lập cung điện ở đất Phú Xuân (Huế) ổn định và
mở mang ở phía Nam. . . Năm 1765 Vũ Vương mất. Con trưởng Vũ Vương không
còn (chết còn trẻ). Tờ di chiếu bị Trương Phúc Loan đổi tráo để lập người con thứ
16 của Vũ Vương là Định Vương mới có 12 tuổi lên nối nghiệp Chúa. . .
Từ đấy quyền hành nằm trong tay quyền thần Trương Phúc Loan Một kẻ
chuyên quyền, tham lam, làm nhiều điều tàn ác, nên trong nước nhân dân oán hờn,
giặc giã nổi dậy. . . Trong Nam thì có Tây Sơn dấy binh đánh phá. Ngoài Bắc quân
Trịnh lăm le lấn chiếm Phú Xuân. . .
Người dân lương thiện khổ cực trăm bề Chống chọi với chiến tranh thì ít mà
đối chọi với cường hào ác bá thì không sao kể xiết. . .
Chưa kể đến việc di chuyển qua lại giữa Quảng Bình và Quảng Trị . . . Hai nơi
ấy muốn qua lại phải qua Truông nhà Hồ là một nơi sào huyệt của bọn lưu đảng,
cướp bóc giết người không gớm tay.
Còn muốn đi từ Quảng Trị vào Phú Xuân thì lại phải vượt Bào ngược cư (tại
hai xãV~nh Xương và Kế Môn), còn gọi là Phá Tam Giang một nơi nước sâu và có
trũng xoáy mạnh đánh chìm cả ghe thuyền thương buôn. . . trong những ngày bão
tố
Thiên nhiên tàn bạo hỗ trợ cho con người bạo ngược thời ấy, nên dân thương
buôn thường đi từng đoàn để có bạn chống đỡ, che chở nhau. . . Còn bọn cùng đinh
nếu không cam chịu kiếp lưu đày, nhục nhã cho cường hào thì chỉ còn con đường
theo quân khởi loạn. . .
Lời tiên tri ấy của Trạng Trình ứng hiệu cho chúa Nguyễn mà không linh
ngiệm cho một nhà sư trụ trì trên Hoành Sơn . . . từ những năm Nguyễn Phúc Trăn
mới đặt chân lên đất Quảng Bình được vài năm.
Hoành Sơn là một nhánh chẻ ra của dãy Vạn lý Trường sơn tại tỉnh Quảng
Bình. Núi cao không vượt mây trời, nhưng vẫn có nhiều mây trắng la đà bám đỉnh,
những ngày trời quang thì núi đươc thấy rõ một màu xanh lam do nhiều cây sanh
đôi từ chân lên đến đỉnh. Chen lẫn với đá thạch anh quý từ màu trắng long lanh
như cẩm thạch. Núi khoanh một vòng như con thanh xà khổng lồ co lại và bao bọc
một vùng hồ gọi là Cửu Long khúc. Hồ này chia ra chín ngọn như chín đầu rồng,
còn đuôi lại chạy xuất phát từ Hoành Sơn bao quanh . . .
Hoành Sơn có lẽ là sự tích từ ấy. Núi vòng và Cửu Long khúc tạo nên một
cảnh thần tiên, huyền ảo như đã tách ra với cảnh tàn phá, giặc giã chiến tranh dưới
vùng Hạ du và kinh thành bên dưới của con người còn nhiều bon chen, cầu ước
danh lợi . . .
Minh Quang chàng thư sinh sơn dã tuổi vừa tròn mười tám. Từ một khúc đuôi
của vùng nước xanh gồm chân Hoành Sơn Khúc đuôi thứ chín của Cửu Long khúc
chàng nhảy lên gộp đá, khoác tấm vải thô lên người, dùng tay rũ mái tóc còn ướt
sũng những nước hồ rồi cúi xuống nhấc chiếc giỏ mây lên vai. Con người như một
thư sinh nho sĩ, có đôi mắt trong sáng long lanh yêu đời ấy nhìn lên chóp núi cao
rồi cất tiếng hát một bài nhân gian để tỏ nỗi hứng tâm hồn của mình với thiên
nhiên hùng vĩ. . . Tiếng hát ấm áp, trầm trầm nhưng sao mà man mác buồn thảm.
Chim rừng ngẩn ngơ, vài chú nai, mển đang uống nước bên bờ Cửu Long khúc
cũng ngẩng cổ lên thắc mắc.
Nhưng Minh Quang vẫn vô tư nhảy qua từng tảng đá để theo con đường quen
thuộc chạy lên núi . . .
Núi cao . . . ờ, núi cao chen mây!
Rừng xanh . . . ơ. . . rừng xanh lẫn màu trời!
Ch im bay . . . ch im bay qua, bay qua để về đâu ?
Còn ta . . . Con người . . . Sao mãi ở chốn nầy ? . . .
Núi cao, núi cao chen mây
Ta ngày hai buổi ngắm trời
Ta ngày hai lần ngắm cây
Ch im bay . . . mây bay . . . cây và trời cùng xanh
Còn ta vẫn đứng chốn này ? . . . "
Tiếng hát dân gian cứ bay lan dần, ngút ngàn vào trùng trùng đá núi và cây
rừng . . . Chim rừng và muông thú không còn ngơ ngác để tìm hiểu giọng réo rắt
trầm trầm của con người bé nhỏ giữa thiên nhiên rộng lớn. . . Chim rừng cũng có
tiếng hót của mình với thiên nhiên, muông thú cũng có tiếng kêu réo bạn trong
ngàn cây, thảo nguyên bao la kia mà. . .
Minh Quang vác giỏ đan bằng mây chạy lên đến lưng chừng núi. Chàng chống
tay còn lại vào ngay hông vừa nhìn trở xuống dòng Cửu Long khúc chạy quanh co
vượt ra cánh đồng hạ lưu của huyện Bố Trạch. . . Người thanh niên yêu đời và đầy
thắc mắc trước thiên nhiên hùng vĩ ấy bỗng thốt lên một câu:
- "Ta đang đứng trên cao hết? Ta đang đứng nhìn trọn vẹn cả một diệu kỳ? Ta
làm chủ của Hoành Sơn của Cửu Long khúc ? Vùng Cửu Long khúc ? . . . Hà ?
Hà ? . . . " Minh Quang quay mình, hít một hơi thanh khí vào đầy lồng ngực rồi nảy
lên các gộp đá cao để về cốc động . . .
Chàng đứng nhìn cảnh vắng lặng trước một lều tranh cất tựa vào vách núi đá.
Lều tranh mở toan hai cánh liếp . . . mà lúc Minh Quang đã đóng kín. Còn sư phụ
Chiêu Phước thì đã xuống phía núi bên sau để hái thuốc . . .
Sao bây giờ cửa lều tranh lại mở toang hoang? Minh Quang đặt giỏ thuốc lá
xuống tảng đá bên ngoài cốc rồi nhẹ nhàng hé thêm cánh cửa liếp mà lách mình đi
vào Chàng giật mìn nhìn lên giường tre, sư phụ đang thoi thóp nằm ngửa. Đầu tóc
rối bù đã lệch ra khỏi gối bông lau. Minh Quang nhẹ nhàn bước tới nâng đầu sư
phụ lên. Chàng đặt lại trên gối rồi đặt tay lên trán, lên phía tim để thăm dò.
Bỗng sư phụ mở mắt, ngài thều thào hỏi:
- Minh Quang? Có phải con đó không?
Minh Quang mừng rỡ đáp :
- Con đây? Sư phụ làm sao thế?
Lão sư đưa tay tìm tay đứa học trò. Ngài bảo bằng giọng khó nghe:
- Ta chết mất? Con mau. . . con mau lấy dưới tảng đá. . . Minh Quang đặt tay
lên gần miệng lão sư. Chàng nghe lỏm bỏm mấy câu thì vội cúi xuống tảng đá trên
đầu giường phía dưới đống thuốc lá. Mò mẫm một lúc Minh Quang mới nâng tảng
đá lên thì thấy một bó vỏ cây được cột cẩn thận trong vòng vải lụa đỏ bầm cũ nát.
Đưa bó vỏ cây lên ho sư phụ. Lão sư bảo:
- Con mở ra. . . trong ấy có di tích lai lịch. . . của con? . . . Ta. . . phải đi đây?
Minh Quang ôm lấy sư phụ. Chàng kêu lên:
- Sư phụ? Sao người lại . . . người lại bỏ đi?
Lão sư đã nhắm mắt tắt thở. Ngài chưa kịp nói gì với đứa học trò duy nhất của
ngài. Minh Quang khóc thầy cho đến chiều tối ánh dương đã lặn bên kia phía đoài
của ngọn Hoành Sơn thì chàng trai mới giật mình ngẩng đầu nghe ngóng. Ngoài
kia lũ vượn đang chạy nhảy, chuyền cành và gọi bầy Minh Quang đi vào góc lều
vác cây kích tựa trong vách và đi ra bãi đất dưới cuội tùng bên bờ vực Chàng âm
thầm ra sức nạy đá tảng đá lên và đào một huyệt mả để chôn sư phụ. Công việc
đến gần nữa đêm mới xong. Minh Quang mệt lả, chàng lăn ra một bên mộ sư phụ
mà ngủ.
Đến nửa ngày hôm sau Minh Quang mới giật mìn thức dậy khi nghe tiếng của
lũ vượn quen nhảy chung quanh chỗ nằm của chàng. Việc đầu tiên của chàng thư
sinh là vác cây kích của sư phụ cắm lên đầu mộ rồi tìm tảng đá phẳng viết mấy
chữ vào đó bằng mũi kiếm ngắn:
Lão sưphụ Chiêu Phước chi mộ "
Đệ Tử Minh Quang Lập Năm ất Dậu.
Minh Quang đứng trước mộ sư phụ. Chàng khấn:
- Sư phụ linh thiêng xin báo cho con biết tại sao sư phụ lại chết bất ngờ như
thế Mới ngay vừa qua, người còn khỏe mạnh thế mà chỉ một buổi sáng ra sau
núi rồi trở về thì . . . gặp tử thần ?
Minh Quang khấn xong liền trở vào trong lều tranh. Chàng tìm bao vỏ cây lấy
ra. Sau mấy lần mở lớp vỏ cây, từ trong ấy rơi ra một tờ giấy đã ố vàng giữa tờ
giấy có viết mấy dòng chữ:
Con hãy tìm cho ra người họ Trương Hắn ta đã trộm tấm họa đồ kho tàng
của phụ vương của ta (Lê Hy Tông) và đã trốn về phía Nam. Ta tìm đến Quảng
Bình thì lạc dấu hắn, nhưng đã giao lại cho sư đệ của ta là lão Chiêu Sơn tiếp tục
th eo dấu họ Trương . . .
Ta không thể đi xa khỏi Hoành Sơn bởi nơi đây ta đã vướng độc khí và đang
tự chữa thương Con cố gắng trao dồi võ học hầu tìm lại kho tàng đểphục hồi nhà
Lê... "
Sưphụ: Chiêu Phước
Năm HiểCn Tông thứ nhất
Minh Quang nhìn màu giấy. Chàng suy nghĩ:
- sư phụ mới viết cho ta gần đây. Sao giấy lại vàng ố? Và theo lời người vẫn
hay nói thì người đã lên Hoành Sơn nầy ẩn dật từ những năm Nguyễn Phúc Trăn
và Nam lập nghiệp . . . cũng như đã nuôi dạy ta từ ngày còn nhỏ dại . . . S ao nay lại
có lời di thư lạ lùng thế nầy? Minh Quang lại loay hoay tìm dưới ổ rơm trên
giường tre của sư phụ. Chàng hy vọng sẽ gặp một điều nào đó để có thể tìm ra sự
thật về cái chết của sư phụ.
Tìm một lúc trên đầu ống tre chân giường Minh Quang bỗng phát hiện ra một
mẫu giấy bản được xé ra từ quyển kinh thư. Mẩu giấy có mấy chữ:
Không đươc xuống dòng suối ph ía sau núi . . . "Chết " . . . !
Minh Quang khẽ à một tiếng rồi vò tờ giấy ném xuống khe đá phía sau vách
núi. Chàng lẩm bẩm:
- Vậy là do sư phụ ra sau núi hái thuốc lá, nên mới gặp tai nạn? Còn tờ di thư
nầy từ đâu mà có? Không lý lão sư biết trước mình bị độc và sẽ chết nên viết
trước?
Minh Quang vốn là chàng trai thông minh được Chiêu Phước lão sư nuôi dạy
văn võ từ nhỏ cho đến ngày nay. Chàng được tiếp thu hầu hết kiến thức sở học văn
võ của thầy, nhưng thân phận thì vẫn mù mờ không hiểu mình là con cháu của ai.
Chàng vẫn nghĩ có ngày sư phụ sẽ kể lại cho nghe về gia thế lai lịch, không ngờ sư
phụ lại chết bất ngờ. . . Và, cái chết đầy bí mật Đồng thời xuất hiện di thư khả nghi.
Minh Quang cầm xấp vỏ cây lên quan sát. Chàng chợt thấy vòng vải lụa cột
ngay xấp vỏ cây bị cắt đút một cách vội vã. Còn lớp vỏ cây dường như bị mất một
lớp khi chàng xếp lại như cũ. Sự việc ấy báo cho Minh Quang biết trong lúc chàng
mệt mỏi sau khi chôn cất sư phụ thì có kẻ lạ lẻn vào đánh tráo tờ di thư. . . Vậy kẻ
ấy là ai? Sao từ bấy lâu không thấy y xuất hiện quanh vùng Hoành Sơn? . . .
Minh Quang rời giường sư phụ Chàng bước lại chỗ nằm thường ngày của
mình trong góc lều tấm đá bằng phẳng có bọc gói y phục của Minh Quang bị tháo
tung ra Minh Quang giật mình nhìn quanh phía trái trên mái lều Thanh kiếm ngắn
bó trong lớp vỏ cây vẫn còn nằm yên trên mái đà tre. Tất cả không bị soát một dấu
vết cũ Tuy nhiên khi nhìn lại gói y phục của mình bị mở tung ra, Minh Quang
nhíu mày suy nghĩ:
- Có khi là bọn đạo chính, lục lâm chăng? Chúng lục tìm vàng bạc của ta và
trong xấp vỏ cây của sư phụ. Chúng thấy tờ di thư thì đoạt lấy để trao đổi với
người của sư phụ quan hệ ngày xưa.
Minh Quang bỗng nghĩ lại:
- Thế sao hắn còn viết lại tờ di thư khác cho ta? Và họ Trương trong ấy có
phải là kẻ mà sư phụ bảo tìm kiếm? Hay lại một tên nào khác muốn lừa ta lạc
hướng?
Minh Quang lắc đầu thở dài về mọi sự rối rắm trong đầu. Chàng lật từng tấm
áo vải bạc màu và bỗng kêu lên:
- Tấm ngọc bài của sư phụ cho ta đâu rồi, kẻ gian đã đánh cắp?
Minh Quang tức giận kêu la ầm ĩ. . . Chàng chạy ra khỏi lều để quan sát chung
quanh. Đứng giữa sân đá núi nhìn xuống Cửu Long khúc thì duy nhất chỉ có con
đường Son tiểu đạo. Còn phía sau núi phải quen mắt lắm mới thấy được lối đi
quen thuộc của sư phụ và chàng. Nhưng nơi đây ít khi nào chàng di chuyển bởi
đây là con ngõ mòn khó đi và chỉ xuống đến mặt suối thì không còn ngõ nào khác.
Dòng suối cũng chỉ chảy phát xuất từ lòng núi mà ra. Thế mà độc khí từ đâu hiện
ra. Trong khi cả mười mấy năm qua chàng và sư phụ vẫn lên xuống mà không hề
hấn gì? Phải chăng kẻ gian ấy muốn dọa hù chàng để chàng không dám léo hánh
đến nơi đầy bí mật ấy à ? Còn sư phụ sao lại bị chết?
Hàng trăm câu hỏi luẩn quẩn trong đầu Minh Quang. Chàng lại quay vào lều
nằm dài ra tấm đá mà thở vắn than dài. Chưa bao giờ Minh Quang thấy lòng đau
khổ và lo lắng đến như thế . . .
Nằm đến khi nghe bầy vượn núi đang chuyển xuống trước cửa ngõ lều, Minh
Quang mới ngồi dậy lôi cây đoản kiếm trên mái tranh xuống giắt vào lưng. Chàng
cười găn:
- Kẻ gian cứ đến đây một lần nữa sẽ thấy lười kiếm của ta?
Minh Quang bước ra mộ sư phụ, chàng nhìn bầy vượn đang đánh đu trên cành
tùng. Chàng nói:
- Hời vượn núi ? Chúng mi có hiểu được lòng ta bây giờ? Sư phụ ơi ? Giờ đây
con biết làm sao? Phải đi tìm kẻ mà mình không hề hình dung ra một nét nào đó
để có thể tìm kiếm được ?
Minh Quang nhìn bóng tà dương trải dài trên cánh đồng ruộng mênh mông có
chín dòng sông uốn lượn như chín khúc rồng . . . Minh Quang chợt cười lên chua
chát khi nhìn vài chú vượn ném đến người chàng mấy quả rừng . . . Chàng ứa nước
mắt than:
- Ta đâu có đói mà chúng mi cho ta ăn? Lòng ta đã nó vì cả đau buồn lẫn cô
đơn? Thôi sáng mai ta chào bọn mi. Chào nơi đã nuôi ta khôn lớn ? . . .