Cách đây vài trăm năm có một người lính trẻ canh gác năm chiếc giá treo cổ ở bên ngoài thành Ephesus. Đêm đó, trời tĩnh mịch, không một ngọn gió. Mặt trời lặn đã được một giờ, mọi vật trên mặt đất chìm dần vào bóng tối. Nổi bật lên trên nền trời nhợt nhạt là năm chiếc giá xử giảo, phô những vết đen xương xẩu với năm cái tử thi rũ rượi như năm kẻ chết trôi. Những kẻ bị hành hình là bọn đầu trộm đuôi cướp. Người ta đã phải cắt cử một người lính gác tới đây vì sợ rằng bạn bè thân thích của chúng sẽ lợi dụng đêm tối mang xác của chúng đi chôn. Người lính trẻ bước chậm chạp, đi đi, lại lại, lúc dậm mạnh chân, lúc đập cán giáo vào một cột xử giảo để phá tan không khí im lặng không thể chịu nổi mỗi lúc một tăng từ sau lúc màn đêm buông xuống. Cách chỗ trạm gác khoảng năm chục thước có một khu nghĩa địa. Nếu như chăm chú nhìn về hướng đó, y sẽ thấy những bóng trắng lờ mờ chập chờn trong bóng tối. Đó là những bia mộ bằng đá cẩm thạch như được pha thêm ánh lân tinh nhàn nhạt. Người lính trẻ biết rằng y còn những mười tiếng đồng hồ tối tăm nữa. Không thể cứ đi đi lại lại mãi được, thỉnh thoảng y dừng chân, ngồi xuống đất, lưng dựa vào một cột xử giảo. Song mỗi lần ngồi như vậy, y vẫn thận trọng để khỏi phải ngủ quên, bởi nếu một cái thây bị đánh cắp trong phiên gác của y thì chính thân xác y sẽ phải thay vào chỗ đó. Y biết rất rõ cái hình phạt ghê gớm này. Y đã mang theo bữa ăn tối và một bình rượu vang. Nghĩ đến hai thứ ấy, y thấy dịu hẳn lòng. Y quyết định để dành đến sau nửa đêm cho cơn đói làm tăng thêm sự ngon miệng, và khi ăn uống no nê, y sẽ thấy dễ chịu cho đến tận sáng mai. Nhưng dù sao. trước và sau bữa ăn khuya hai giờ, y vẫn phải nhắp vài ngụm rượu vang cho khí huyết lưu thông, hai bắp chân khỏi tê cứng. Y ngước mắt lên trời, chăm chú nhìn những vì sao. Sau đó, y khiêng một tảng đá trắng đến nơi cách mấy cái cột xử giảo mười bước và đặt thẳng hàng với chúng.
Từ chỗ đó, năm cái cột xử giảo chỉ như một cái, còn năm cái thây, một thây hơi thấp hơn bốn cái kia, sẽ kết thành một khối đen, không còn hình dạng gì. Từ đây y có thể quan sát chòm sao Nhân Mã chuyển động chậm chạp sau cái ngón tay dài của những cột xử giảo và y có thể đoán được giờ giấc dần dần trôi qua.
Thời gian trôi đi chậm chạp. Người lính trẻ tiếp tục phiên gác, lúc ra ngồi tựa vào một cái cột, lúc lại quay về tảng đá trắng, lúc lại uể oải đi đi lại lại. Năm cái xác với năm cái đầu ngoẹo lệch một bên, cùng những cánh tay thõng thượt, vẫn cúi xuống nhìn y như những con rối rũ rượi trong giây lát giữa những điệu nhảy của chúng.
Vào khoảng hơn hai giờ, lúc đang ngồi bên chân một cột xử giảo để nghỉ, tình cờ y quay nhìn về phía nghĩa địa. Đột nhiên y nắm chặt lấy ngọn giáo, tuy nhiên vẫn ở tư thế ngồi im, không động đậy. Y nghểnh đầu, căng mắt nhìn về phía xa xa. Y thấy một ánh lửa nhỏ rất sáng, giống như một tinh cầu chiếu qua màn sương, lung linh giữa những tấm bia mộ mơ hồ. Sau đó y đứng dậy và cứ đứng im như vậy hồi lâu. Y không phải loại người nhát gan và rất tin ở sức vóc trẻ khỏe, khéo léo của mình. Tuy nhiên, sự xuất hiện ánh sáng một cách lặng lẽ giữa chốn tha ma này cũng khiến cho tim y đập dồn dập.
Nhưng rồi sự tò mò choán hết các cảm giác khác và sau khi kiểm tra lại một lượt các cột xử giảo, y rón rén tiến về phía khu nghĩa địa. Y dừng lại. Có tiếng người khe khẽ, xa xôi. Y dừng lại, lắng nghe. Đúng là có tiếng rên từ một nơi xa xăm nào đó, nghe như tiếng người than khóc, lúc nỉ non, khi rền rĩ. Y tiến về phía có ánh sáng, bởi vì tiếng khóc than vọng ra từ chỗ đó. Chẳng mấy chốc, y tới sát bên khu nghĩa địa. Y dừng lại một lần nữa, thận trọng quay nhìn về phía trạm gác. Từ chỗ đó, y thấy rõ đủ cả năm cái cột xử giảo in rõ hình trên nền bầu trời. Nếu có ai đi gần chân mấy cái xác chết kia, y sẽ dễ dàng phát hiện ra ngay, nói chi đến việc kẻ đó dựng thang, trèo lên cột xử giảo để hạ xác chết xuống. Người lính trẻ quyết định sẽ tiếp tục đi xa hơn, chừng nào còn trông rõ mấy cái cột kia.
Nhưng bây giờ, khi xoay người để tiến về phía nghĩa địa, y nhận thấy ánh sáng đã biến mất. Y nghĩ : Có lẽ ánh sáng đó đã bị một bia mộ nào đó che khuất, bởi vì tiếng rên rỉ vẫn tiếp tục. Nếu như trước đây y đi theo hướng ánh sáng thì bây giờ y nhằm hướng tiếng kêu than mà đi.
Bước thêm vài bước nữa, y nhận thấy tiếng rên rỉ phát ra từ dưới lòng đất, bởi vì âm thanh nghe nghèn nghẹt. Y dừng lại vì một cảm giác hoảng sợ bất ngờ. Y tưởng tượng ra cảnh một thây ma, hai cánh tay vươn ra, mồm há hốc rên rỉ dưới lòng đất sâu. Nhưng khi y dừng lại lắng nghe, âm thanh kia chỉ còn là tiếng nức nở nho nhỏ, rồi sau đó lại bất ngờ òa lên. Y nghe rõ tiếng khóc và thở hổn hển. Y biết chắc rằng y đang đứng sát chỗ phát ra tiếng rên rỉ đó rồi. Y nắm chặt ngọn giáo trong tay, mò mẫm tiến lên phía trước, rồi bò quanh một hầm mộ.
Ánh sáng chợt bừng lên khiến y chói mắt. Nó phát từ cái hố sâu dưới lòng đất, ngay dưới chân y. Và chỉ khi mắt đã quen với ánh sáng đó, y mới nhận ra rằng nó phát ra từ lối vào, sau những bức thềm dẫn sâu xuống hầm mộ. Y đứng lặng nhìn xuống. Từ bên trong cửa hầm, tiếng khóc lại bật lên đột ngột khiến cho y cảm thấy chói tai cũng như mới đây, thấy chói mắt. Trán và ngực toát mồ hôi lạnh, song y đã quyết tâm đến cùng, lại có thêm ngọn giáo sắc trong tay, y mò xuống những bậc tam cấp. Tiếng khóc to át cả tiếng bước chân. Y đi sát bên tường để tránh ánh sáng rồi lặng lẽ nép mình ở một góc tối, nhoài mình ra để quan sát kỹ căn hầm.
Người đàn bà vẫn không đáp. Chị ta chỉ nhắm mắt lại một lát. Y nhận thấy cái miệng và đôi má chị ta dài thượt vì đau khổ và mệt mỏi. Người lính trẻ gỡ lấy cái bình rượu vang đang đeo lủng lẳng bên vai và mở nắp ra. Mùi rượu từ miệng bình bốc ra thơm ngào ngạt át cả mùi tử khí trong nhà mồ. Y đưa mời người đàn bà, song chị ta vẫn không cử động. Chỉ đến khi y đặt bình rượu kề vào môi, chị ta mới chịu há miệng nhấp một ngụm. Một lát sau, y lại thúc cho chị ta uống thêm chút nữa. Sau đó, chị ta lại ngồi im, mắt nhắm nghiền. Hơi men đầy sức sống của chất vang đã lan tỏa khắp cái cơ thể cứng đờ, tê dại của chị ta. Hồi lâu, chị ta mở mắt rồi giơ hai tay ra nắm lấy cánh tay y làm chỗ dựa, đứng dậy một cách khó khăn. Người lính trẻ đợi cho tới khi chị ta lấy lại sức lực. Y đứng im hồi lâu, rồi chợt nhớ đến những chiếc giá treo cổ không được canh gác, y thấy thót cả tim. Y cúi xuống, nói thầm vào tai người đàn bà :
- Ta đi ra ngoài kia nói chuyện.
Chị ta đặt một ngón tay ra hiệu rồi chỉ về phía người đàn bà kia, sau đó bước theo y, khó khăn chật vật mới trèo lên được mấy bậc tam cấp.Trong khi đỡ cho người phụ nữ yếu ớt, chậm chạp bước đi, y có cảm giác tất cả tâm trí của y đang căng lên muốn mau mau được trông thấy mấy cái giá treo cổ kia. Cuối cùng, họ đã ra đến ngoài mặt đất, y thở phào rồi quay nhìn người bạn mới quen. Y đã thấy rõ năm cái giá treo cổ và trên mỗi cái giá vẫn còn một thây người.
Nói về người phụ nữ kia, chị ta đứng ở bậc thềm cao nhất, thở hít cái không khí trong lành của buổi đêm và nhìn quanh như thể chị ta vừa bước vào một thế giới mới.
- Nói cho tôi hay - Y lại hỏi chị ta - Hai người đang làm gì ở đây ?
- Ông ạ! - Chị ta đáp - Bà chủ của tôi mà ông vừa thấy ở dưới nhà mồ tên là Evadne, góa phụ của tôn ông Theophanes.
Người lính trẻ chờ đợi người phụ nữ nói tiếp, song chị ta ngừng lại như không còn gì để nói thêm nữa.
Y lắc đầu :
- Tôi không biết cái tên đó.
Người phụ nữ hỏi lại :
- Bộ ông không biết quý danh đó sao ? Phu nhân của tôi nổi tiếng khắp nơi vì là một người vợ mẫu mực tuyệt vời, đến nỗi phụ nữ ở các nước khác cũng thường tìm đến để chuyện trò, tham khảo ý kiến của bà. Trong những ngày gần đây, bà lại càng nổi tiếng hơn, bởi khi ông chủ tôi mất, bà không thỏa mãn với việc khóc than tại nhà, thậm chí theo những tập quán để tóc rũ rượi, đấm vào ngực trần trước mặt mọi người, bà còn tuyên bố ý định sẽ đi theo ông chủ tôi tới nhà mồ và sẽ khóc than tại đó hết ngày này qua đêm khác cho đến khi kiệt sức tàn hơi thì thôi. Kể cũng lạ khi ông không hay biết gì về chuyện này, trong khi cả thành phố này đã lần lượt đến tận nhà chúng tôi, cố tìm hết cách khuyên nhủ bà hãy từ bỏ ý định đó đi, song mọi người đều thất bại. Chúng tôi tới đây đã được năm ngày và ở đây suốt từ bấy đến nay.
- Khi nói " cả thành phố này" - Người lính trẻ bảo - người ta chỉ có ý ám chỉ những ai liên quan đến sự việc mà thôi. Tôi không hề hay biết gì về chuyện này. Tôi là một người lính, hơn nữa lại là người nơi khác tới, cho nên quả thực tôi biết rất ít về những chuyện xảy ra ở thành phố, bên ngoài trại lính của tôi, trừ ba cái quán nhậu. Chúng tôi càng không biết nhiều về những chuyện đời tư của mấy vị tai to mặt lớn. Bộ chị cũng định tuyệt thực theo bà chủ sao ?
- Tôi không thể bỏ mặc bà ấy được - Cô gái tốt bụng đáp - Song thú thực là tôi không muốn chết. Vì vậy khi chúng tôi mới đến đây, tôi đã lén mang theo một ít thức ăn và một ít dầu thắp để chí ít chúng tôi cũng không phải ngồi thầm trong bóng tối. Nhưng đến đêm hôm qua, thức ăn vừa cạn, còn dầu thắp thì đến ngày mai cũng vừa hết. Thú thực rằng lúc đầu, tôi hi vọng là đến khi bà ấy đã quá mệt mỏi vì than khóc và đói khát, tôi có thể khuyên nhủ bà ấy trở về nhà, bởi đói khát, mệt mỏi có thể bẻ gãy ý chí của nhiều người. Thế nhưng bà ấy vẫn không hề chuyển lay, cho nên tôi đâm ra tin rằng ở đây lòng kiêu hãnh và tính bướng bỉnh, chứ không phải đơn thuần là tình yêu, đã khiến bà ấy kiên trì mục tiêu đến cùng. Chà ! - Cô gái thở phào - Rượu vang của ông mới dễ chịu làm sao ! Nó đem lại sức sống ấm áp cho ngôi nhà mồ lạnh lẽo này, bởi vì từ lúc chúng tôi đến đây, tôi đã cảm thấy tử thần gặm mòn dần trái tim tôi !
Người lính trẻ lại trao cho cô gái bình rượu. Cô gái khốn khổ lại uống thêm ngụm nữa, rồi thở phào khoan khoái. Sau đó, y đưa cho cô suất ăn tối của y.
- Cô ăn đi! - Y bảo - Cô cần cái này hơn tôi. Bây giờ tôi phải về chỗ gác, mai tôi sẽ quay lại.
Cô gái cảm ơn :
- Ông lại mang thêm thức ăn chứ ? - Cô gái thì thào, vẻ háo hức và đặt một bàn tay lên vai y - Nhớ mang thêm cả rượu vang nữa.
Người lính trẻ nhận lời, chia tay với cô rồi lần mò tìm đường đi giữa những bia mộ trong ánh sáng lờ mờ, cuối cùng trở về chỗ mấy cái cột xử giảo.
Suốt thời gian còn lại của phiên gác và cả ngày hôm sau, hình ảnh dễ chịu trong hầm mộ, bờ vai mịn màng giữa suối tóc đen bóng, rồi tấm thân xinh đẹp tự đầy đọa đau khổ kia luôn luôn len lỏi vào con tim y như một báu vật được cất giữ kín. Tâm trí và tình cảm của y trào dâng một niềm thương cảm thánh thiện. Y chẳng nghĩ được gì ngoài người đàn bà đáng yêu đang than khóc kia. Và mỗi khi nhớ đến nàng, y lại hình dung ra nàng cử động, rời bỏ cái tư thế phủ phục và từ từ quay lại, ngẩng đầu lên nhìn y. Y tưởng tượng ra khuôn mặt của nàng với hàng trăm nét vẻ khác nhau, song bao giờ cũng đáng yêu tuyệt vời. Không thể để cho con người duyên dáng kia phải tàn tạ như một đóa hoa bị lãng quên. Đã một tuần nay, nàng hủy hoại sắc đẹp của nàng. Nghĩ đến đây, y thấy trào dâng một niềm kinh hãi. Y tưởng tượng ra việc y có thể cứu nàng, bất luận nàng có ưng thuận hay không. Có lẽ y sẽ thuê một căn phòng trong thành phố, sẽ thuyết phục một anh bạn đồng ngũ gác thay cho y mấy cái cột xử giảo kia. Y sẽ bế nàng đi trong đêm tối, trên đôi cánh tay y, bởi nàng cũng yếu lắm rồi, không đủ sức kháng cự lại. Y sẽ để nàng cùng người hầu gái ở lại căn phòng y thuê. Hàng ngày y sẽ mang thức ăn và rượu vang đến đó thăm nàng, cho tới khi nàng quen dần với y và thậm chí cuối cùng có thể thương yêu y. Nghĩ vậy, y cảm thấy say sưa và háo hức mong cho chóng đến đêm hôm sau để có thể quay lại với nàng.
Khi trời vừa sẫm tối, y vui sướng đi nhận nhiệm vụ, đến thay phiên cho người lính gác ban ngày sớm hơn cả giờ quy định. Y mang theo rất nhiều thức ăn và rượu vang. Và khi màn đêm vừa buông, mọi vật đều yên tĩnh, y bỏ ngay trạm gác, lén lút chạy ra khu nghĩa địa. Lại một lần nữa, ánh sáng dẫn dắt y, song hôm nay ánh sáng chỉ còn lờ mờ, chứ không rõ ràng như đêm trước. Lần này y cũng không nghe thấy tiếng than khóc nữa. Xung quanh im lặng như tờ. dường như cả vũ trụ đang lắng nghe tiếng chân rón rén của y. Chẳng lẽ nàng chết rồi sao ? ý nghĩ đó thúc đẩy y bước gấp thêm, và chỉ lát sau, y đã tới nghĩa địa. Y len lỏi đi giữa đám bia mộ trắng. Khi tới nơi, y bước nhanh xuống mấy bậc tam cấp và đứng ở cửa dẫn vào hầm mộ.
Đến đây y dừng lại như lặng đi trong một giấc mơ đầy say mê, bởi vì trước mặt y cái khung cảnh được ánh đèn vàng chiếu kia vẫn y nguyên như cũ, dường như y vẫn đứng đó từ lúc tới đây lần đầu, đêm hôm trước. Giống như tất cả những gì xảy ra sau đó chỉ bắt đầu từ lúc này mà thôi!
Chính y sẽ là người phá vỡ cái không khí im ắng đó. Lúc này, đôi mắt y nhìn như muốn nuốt chửng lấy người đàn bà đang nằm phủ phục than khóc kia. Y có cảm giác phong độ của nàng có phần nào khác đêm trước rồi, tư thế của nàng nằm như một người đã chết cứng. Tim y như hóa đá, y chạy vội tới và cúi xuống bên nàng. Nghe thấy tiếng bước chân, người đầy tớ gái mở choàng mắt, xòe tay ra phía y, rồi cố gượng đứng dậy.
Y quay nhanh về phía cô ta, giọng thì thào giận dữ :
- Bà ấy chết rồi sao ?
Cô gái lắc đầu :
- Không, bà ấy đang ngủ.
Y thở phào, tim lại đập rộn ràng. Y lấy thức ăn và rượu vang mà y đã hứa sẽ mang lại, trao tất cả cho cô ta. Cô gái đón nhận với niềm vui sướng run run, trông đến ái ngại. Rồi y quay ngay đi, bởi vì toàn bộ tâm trí đang đặt ở người đàn bà than khóc kia. Y quỳ sụp xuống bên nàng, cố nhìn vào tận khuôn mặt nàng.
Nàng đang chìm trong giấc ngủ, đầu gục xuống trên một cánh tay duỗi thẳng và khuôn mặt bị mái tóc che khuất. Người lính trẻ gỡ chiếc mũ sắt ra, đặt xuống đất, rồi nhẹ nhàng lấy tay nâng một lọn tóc đen bóng của nàng lên, và bằng một tình cảm mến mộ, run run, y đưa lọn tóc áp lên môi mình. Cánh tay kia của nàng đang buông thõng bên cạnh, song y không dám đụng tới, vì e rằng sẽ quấy rầy giấc ngủ của nàng.
Y đã quỳ như vậy hồi lâu, trong lúc người hầu gái ăn và uống những thứ y mang tới. Khi quỳ bên nàng, y có thể nhìn rõ khuôn mặt của người chết mà một bàn tay của người thiếu phụ gần chạm tới. Khuôn mặt đó đã biến đổi ghê gớm từ đêm hôm trước và khi y nghĩ tới những biến đổi còn ghê gớm hơn nhất định sẽ xảy ra trong ngày mai, y thấy phải quyết tâm cứu nàng ra khỏi nơi đây ngay tức thì, kẻo sức khỏe của nàng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng vì cái thây ma đang ngày một thối rửa.
Đột nhiên nàng buông một tiếng thở dài nhè nhẹ, xa xôi, tuồng như linh hồn nàng đang từ một cõi xa xôi nào đó quay về. Sau đó, nàng từ từ nhấc đầu lên, mái tóc dầy đổ xuống và cuối cùng y nhìn thấy rõ khuôn mặt nàng. Đúng là khuôn mặt của một tiên nữ đang còn trong giấc ngủ, đôi mắt vẫn còn nhắm nghiền, song bất chấp những nỗi đau khổ, dằn vật dày vò, vẻ đẹp tuyệt vời của khuôn mặt đó vẫn được bảo toàn. Y nhoài người ra phía trước, giơ hai tay ra nắm lấy bàn tay để thõng của nàng.
Nàng từ từ uể oải mở mắt ra. Lúc đầu, cái nhìn của nàng không nói lên được một điều gì, tưởng như nàng đã quên hết mọi chuyện có liên quan đến sự sống, chẳng còn biết mình đang ở đâu. Sau đó, cặp mắt nàng dán chặt vào khuôn mặt chàng trai tóc vàng, đẹp trai đang quỳ mọp trước nàng. Coi bộ nàng chẳng tỏ ra ngạc nhiên, mà cũng chẳng tỏ ra hoảng hốt. Nhưng khi đôi mắt nàng nhìn thẳng vào mắt y, tưởng như hàm chứa một câu hỏi, nàng cố nhớ lại một điều mà nàng đã quên từ lâu rồi. Cho đến khi y buông bàn tay nàng, rồi đưa cả cánh tay ra đỡ nàng ngồi lên, nàng vẫn đăm đăm nhìn y không chớp mắt, như thể đôi mắt y là một pho sách mà nàng hi vọng sẽ đọc được ở đó một lời giải đáp cho điều nàng đang cần tìm.
Khi thấy bà chủ cựa quậy, người đầy tớ gái đã nhanh chóng tiến lại gần, đứng bên cạnh chiếc bàn đá. Người lính trẻ giơ tay ra, bảo :
- Cô đưa tôi cái bình rượu.
Cô gái mang bình rượu lại và y đưa nhẹ lên sát môi người thiếu phụ. Nàng ngoan ngoãn vâng lời như một đứa con nít và khi y bảo nàng uống một ngụm nhỏ, nàng tuân theo ngay tức thì. Sau đó, y đón lấy một mẩu bánh từ tay người hầu gái, tha thiết yêu cầu nàng nhấm nháp một chút. Nàng cũng vâng theo và cứ thế, dần dần từng tí một, y khuyên nhủ nàng hết ăn rồi lại uống. Y vẫn trong tư thế quỳ trước nàng, một cánh tay đỡ lấy người nàng. Còn nàng, trong lúc đón lấy những thứ y đưa cho, đôi mắt nàng vẫn như dán chặt vào mắt y không chớp, vẻ vừa dò xét, lại vừa ngạc nhiên.
Một lát sau, y để ý thấy đôi môi nàng đã mấp máy như cố nói gì đó. Y ghé sát tai xuống gần miệng nàng mới nghe rõ những tiếng thì thào như sau :
- Tôi tưởng tôi đã chết rồi cơ mà!
Người lính trẻ kéo sát nàng lại phía y và cũng thì thào :
- Bây giờ nàng bắt đầu một cuộc sống mới rồi !
Y đỡ nàng trên tay và giữ cho đầu nàng tránh nghiêng về phía cái tử thi kia. Y bế nàng ra một góc nhà mồ, ở đấy, người đầy tớ gái đã trải sẵn một chiếc khăn choàng phủ kín để không còn trông thấy cái tử thi nữa. Rồi cả ba ngồi im trong ngôi nhà mồ nhiều tiếng đồng hồ, lặng lẽ không một tiếng động, cho đến lúc ngọn đèn bắt đầu nhấp nháy, lụi dần chỉ còn một quầng nhỏ màu xanh rồi tắt hẳn.
Người hầu gái đứng lên, định đổ thêm dầu vào đèn, song khi nghe thấy tiếng động, người thiếu phụ nhè nhẹ cựa quậy đầu trên ngực chàng lính trẻ và nói thì thầm với y điều gì đó. Đến lượt y, y quay ra bảo với cô gái cứ để nguyên ngọn đèn như vậy. Và khi mọi vật chìm trong bóng tối, người lính trẻ cảm thấy hai cánh tay của người thiếu phụ quờ quạng bíu lấy cổ y, mặt nàng áp chặt vào mặt y. Nàng khóc thút thít, và y cảm thấy những giọt nước mắt lăn trên má y. Y có một cảm giác rất êm dịu như đang ở trên thiên đàng.
Chắc chắn rằng xưa nay chưa hề có một cặp tình nhân nào hội ngộ trong một hoàn cảnh kỳ quặc hơn họ : trong bóng tối của một nhà mồ và chỉ cách khoảng một cánh tay là thi thể của người chồng mà mới đây còn được người thiếu phụ vật vã khóc than, thương tiếc.
Còn không đầy hai giờ nữa thì trời sáng. Người lính trẻ nhận thấy không thể nấn ná thêm nữa khi chợt nhớ ra rằng mấy cái cột xử giảo bị bỏ không canh gác đã quá lâu. Y thấy choáng váng, y ghé sát vào tai người thiếu phụ, thì thào :
- Tôi phải đi đây, bởi vì chẳng còn mấy lúc nữa, người lính gác phiên ban ngày sẽ đến thay chỗ cho tôi.
Song nàng vẫn cứ bám riết lấy y. Y không tài nào gỡ ra khỏi vòng tay của nàng được.
Y lại phải thì thào tiếp :
- Tôi phải đi đây, bởi nếu như người ta phát hiện ra tôi bỏ gác, tôi sẽ bị tống ngục hoặc bị phát vãng tới một thành phố xa xôi, em yêu ạ! Như vậy tôi sẽ phải chia tay vĩnh viễn cùng nàng.
- Anh hãy thề đi - Nàng thì thào - Thề rằng đêm nay sẽ quay lại đây.
Và khi y thề xong, nàng mới buông ra cho y đi khỏi hầm mộ, lên với không khí trong lành ở bên trên mặt đất. Những suy nghĩ của y bị giằng xé giữa một bên là thiên đàng y đã tìm thấy trong hầm mộ và một bên là nỗi lo lắng thiêu đốt, không biết mấy cái cột xử giảo có an toàn hay không.
Khi y lên đến mặt đất, tim y như ngừng đập. Y đưa tay lên che miệng để khỏi kêu thét lên. Năm chiếc cột xử giảo vẫn in rõ hình trên nền trời xám ngoét, nhưng một cái xác ở một cột xử giảo đã biến mất !
Y bắt đầu chạy, chân vấp phải những tảng đá rải rác trên mặt đất. Y điền cuồng hi vọng rằng khi tới chỗ cái cột xử giảo kia, y sẽ phát hiện ra là cái xác vẫn còn treo ở đó, hoặc có thể là bị rớt xuống đất cũng nên. Tuy nhiên, y chợt thấy hoảng sợ. Liệu một cái xác còn mới, chưa bị thối rửa có thể nào lại rớt khỏi xiềng xích cột chặt nó vào đó được chăng ? Khi tới nơi, y gần như ngộp thở và run rẩy nhận ra rằng đúng là cái xác đó đã biến mất rồi! Xiềng xích vẫn còn nằm đó, dưới chân cột xử giảo. Y cầm sợi dây xích lên và nhận thấy một mắt xích đã bị dũa đứt. Sau đó, trong nỗi lo sợ tột cùng, y cứ đứng trân trân nhìn cái cột xử giảo mà sau đây sẽ đón nhận cái thây ma của chính y thế vào đó. Y chạy trở lại ngôi hầm mộ với một nỗi tuyệt vọng ghê gớm. Y thuật lại cho người tình của y nghe mọi chuyện vừa xảy ra, kể cả cái số phận cay nghiệt đang đón chờ y.
- Tuy tôi đã đánh mất danh dự quân nhân - Y than thở với nàng - song tôi không muốn bị treo cổ bên cạnh bọn bất lương kia. Em yêu, hãy cho tôi được gục đầu trong cánh tay em cho đến sáng, sau đó tôi sẽ gục ngã dưới mũi giáo của chính tôi. Song hãy cho tôi một ân huệ cuối cùng là sau khi tôi chết, nàng hãy để thi thể của tôi nằm lại tại đây và hãy dành ra một ngày ngồi cầu nguyện cho tôi.
Người thiếu phụ kinh hoàng khi được biết mối tình vừa mới chớm nở, đang tràn trề hi vọng, thế mà lại sắp sửa tuột khỏi tay nàng. Nàng lại bám riết người tình, nức nở rền rĩ, trong lúc đó người hầu gái cũng đang vừa đấm ngực, vừa kêu khóc ầm ĩ, góp thêm những lời kêu than cùng với bà chủ của mình. Khi người thiếu phụ đã tới chỗ tuyệt vọng cao độ, nàng bỗng ngưng khóc lóc. Nàng buông cánh tay đang bíu chặt lấy cổ người lính trẻ, rồi bằng một động tác dứt khoát, quay lại chỗ bàn đặt thi hài, cuộn tấm phủ đang che cái tử thi.
- Cần phải làm ngay bây giờ để bảo đảm an toàn tính mạng cho anh. - Nàng nói.
Người lính trẻ đứng sững sờ, phân vân, song ánh mắt y bỗng lóe lên một điều khi y chợt hiểu ra. Lúc người thiếu phụ quay nhìn đi chỗ khác, người đầy tớ lay cánh tay y. Cô ta nắm lấy chân cái xác chết và ra hiệu cho người lính nâng đầu xác chết lên. Y làm theo. Hai người khiêng cái xác lên những bậc tam cấp. Chậm chạp và mệt nhọc, bởi cái xác cũng rất nặng, họ khiêng qua khu nghĩa địa rồi tới chỗ chân cột xử giảo bị khuyết một cái xác. Sau khi cột xiềng xích quanh xác và được người đầy tớ gái bạo gan giúp sức, y trèo lên cột xử giảo và treo cái xác vào chỗ khuyết. Rồi khi trời sáng, người lính mới đến nhận gác thay y, thấy y vẫn đứng ở vị trí gác với đủ năm cái xác bị hành hình trên năm cột xử giảo.
Còn người lính trẻ, bị mê hoặc trước một người đàn bà mà tình cảm đột ngột thay đổi ghê gớm như y đã từng được chứng kiến, lúc này đã được giải ngũ và chuyển về sống ở một thành phố khác cùng với người vợ mà y chinh phục được trong một tình huống hết sức dị kỳ.