Buổi sáng bắt đầu bằng tiếng lợn ré bên lò mổ. Sau khi chuyến tàu S2 chạy tuyến Nam Bắc qua khoảng hai phút. Dàn đồng thanh lợn rống lên. Hình dung những con lợn hàng tạ, chỉ một cái thọc mạnh con dao phay, nó lăn đơ ra, trắng hếu. Làng Hà nằm sát mép đường ray. Bên cái lò mổ.
Trừ buổi sáng tinh mơ lợn kêu. Trừ ngày tám lần tàu chạy qua. Còn lại, làng Hà khá yên bình.
Làng Hà có trên một trăm hộ dân. Tháng trước, hộ bà Thừa trong miền Nam chuyển ra nữa vị chi là một trăm lẻ một hộ.
Thống kê của dân số, một hộ không quá bốn nhân khẩu. Duy chỉ có năm hộ ông Ức, ông Khê, ông Khương, ông Quang, ông Hà là hộ có sáu nhân khẩu, vì nhà sống ba thế hệ.
Nhà ở nông thôn, như thế là quá đạt tiêu chuẩn Nhà nước đặt ra. Nhưng, bắc đèn vào mà soi thì đa phần là một mẹ và hai, ba con.
Từ khi hộ bà Thừa chuyển đến, làng Hà khá rộn rịp. Rộn bởi những tiếng chửi đổng của Hại Đời - con gái bà Thừa. Rộn bởi những lời bàn tán của mấy kẻ rỗi hơi.
Bàn chi ngoài chuyện sinh sử con Hại Đời kể chuyện ở trong Nam cho mà nghe. Mà cười. Mà sướng...
- Tiên sư cái thằng Thanh điên. Thanh mát. Thanh hâm. Thanh chập...
Đó! Mới nhắc đến thì tiếng thị cất lên. Đang trưa. Nắng như rót lửa thế này thì chỉ con Hại Đời chửi chứ còn ai khác. Thị chửi ai rứa hè? Xóm có hai Thanh. Một già, một choai choai.
- Diễm Hương. Vô đây chơi.
Một khuôn mặt bự phấn, trưa nắng chảy mỡ thò ra dưới cái cửa sổ phất phơ tấm ni long. Hại Đời nó điên thật, nhưng nó căm thù đứa nào kêu nó bằng cái tên cúng cơm.
Phải là Diễm Hương, là Việt Trinh hay đại loại như thế. Mấy đứa trẻ con đi ngang qua, nhìn thấy Hại Đời là mặt tái mét.
Cái mặt của Hại Đời chữ điền (nếu là đàn ông chắc đẹp trai lắm!). Tạo hóa phẩy một nét bút đại xuống phía trên hai con mắt, thành đôi mày rậm rạp. Hai con mắt trũng sâu. Mở to thau láu. Hai phần trắng, một phần đen. Xung quanh điểm thâm quầng đen đủi như mấy bà đóng tuồng. Đó là điểm nhấn làm cho ai nhìn vào cũng nhận ra đó là người đàn bà điên.
Quần áo thì sặc sỡ sắc màu; toàn gam màu chóe như đỏ da cam, chuối non, tím nho thối. Trên đầu thị lúc nào cũng chễm chệ ít nhất là mười cái kẹp, cài; chằng qua chằng lại đến nỗi không thấy tóc đâu trơn.
Lũ trẻ nhấm nhót chạy ù qua một đoạn, rồi ngoái đầu lại kêu Hại Đời, Hại Đời điên. Lập tức Hại Đời tóm ngay cục đá bên đường đuổi theo. Y như rằng cả buổi hôm đó, Hại Đời rêu rao khắp xóm chì chiết lũ con nít mất dạy. Mà Thanh nào làm nó bực mình để nó chửi là điên là khùng rứa nhỉ.
Bắt được sóng, Hại Đời chui tọt ngay vào nhà mặt bự phấn, qua cái cửa sổ phất phơ tấm ni lông.
- Chị coi. Làm răng mà không lộn tiết lên cho được.
Hại Đời tuy điên, nhưng xưng hô rất lịch sự. Trừ những ai đụng chạm đến cục... điên của thị. Thì dù già trẻ gái trai. Thị quy về là con là thằng hết.
- Gớm. Ngồi quạt cho mát. Kể chị nghe coi. Thanh...nó làm chi... em à? Mà Thanh mô rứa?
- Thằng Thanh con mụ Bưởi chớ ai. Hắn đòi em cho hắn coi bụ (vú), rồi hứa mua xù chiêng cho em. Coi đã con mắt rồi mà không mua. Tổ cha thằng Thanh điên, chập, hâm, mát...
- Thì ra là thằng Thanh choai. Ả thở đánh thượt một cái, vì chuyện không ly kỳ mấy. Nhưng cái tin thằng Thanh con bà Bưởi lừa coi bụ con Hại Đời cũng được lan truyền khắp xóm qua lời mặt bự phấn.
Mà đến con điên còn có cái tên Hại Đời mà kêu. Huống chi một ả đàn bà mặt bự phấn. Ả tên là Lệ. Một ả đàn bà ăn không ngồi rồi. Ả về làm vợ thầy thuốc Chiêu, khi thầy Chiêu chữa lành bệnh cho con ả.
Ả không có tiền trả, lấy luôn thầy Chiêu để trừ nợ. Ả đẻ thêm với thầy Chiêu hai mặt con nữa, thầy Chiêu chết. Mình ả và ba đứa con nheo nhóc thừa hưởng căn nhà mái tranh của thầy Chiêu để lại. Không biết ả lấy gì nuôi con. Chỉ biết dạo đó, mái tranh của ả nhiều tiếng chó sủa hơn khi đêm xuống.
Đàn ông làng Hà không nhiều. Trung bình hai ba nhà có một đàn ông (không kể con nít). Tức kẻ goá. Kẻ lỡ thì. Kẻ bị chồng bỏ. Kẻ bỏ chồng. Đàn ông là cái trụ cột của gia đình. Những đối tượng vừa được liệt kê trên gọi chung là nhà không có trụ cột.
Đến mùa. Mấy bà không có trụ cột phải đi nhờ vả trụ cột người ta cày cho mảnh ruộng, nối cho cái dây điện. Điện sáng lâu rồi mà trụ cột của mình chưa thấy về. Ấy là có vấn đề. Vấn đề được giải quyết rất ổn thoả. Làng Hà vốn yên ấm.
Hôm qua, nhà bà Trúc làm cơm giỗ trụ cột. Bà Cúc sang nhà bà Cam mời, nhân tiện xin mấy lá trầu. Bà Cam đi làm đồng chưa về, chỉ gặp mỗi trụ cột. Vì giàn trầu cao, hay vì lạ tay trầu ủ rũ, trụ cột bà Cam hái trầu cho bà Trúc. Lúc đưa trầu, trụ cột bà Cam vỗ vỗ vào mông bà Trúc ba cái. Bà Trúc quay lại mắng:
- Bòa Bòa. Ông làm cái đếch chi rứa.
- Một lá trầu là một phổ. Ba lá ba phổ.
Trưa bà Cam sang ăn giỗ. Trầu đượm cau đỏ tươi. Làng Hà tối lửa tắt đèn có nhau. Tiếng cười nói râm ran. Ai đó khơi chuyện con Hại Đời ra kể. Mọi người thi nhau bàn tán.
Hại Đời không đám giỗ đám hiếu đám cưới nào trong làng mà thị không có mặt. Vậy mà hôm nay thị đến chậm. Hỏi ra, mới biết sáng nay là ngày mồng mười- ngày khám bệnh phụ khoa định kỳ của thị.
- Diễm Hương có muốn lấy chồng không?
- Dạ có chớ.
- Diễm Hương khi mô cưới? Ông Hà - một ông lão râu tóc bạc phơ cất lời.
- Dạ. Con chữa bệnh cho xong đã.
- Mày có lấy thằng Tung nhà tau không. Tau gả cho. Cụ Ức hỏi.
- Dạ không. Lành bệnh, con vô cưới anh Phi. Anh Phi chờ con ở trong Nam.
- Thằng Tung vừa đẹp trai, lại làm công an. Lấy nó có phải sướng hơn không. - một chị sồn sồn trêu tiếp.
- Phi chết rồi. Lấy thằng Tung ông Ức đi Diễm Hương ơi. Cưới chồng sướng lắm. Đừng để chết già mà uổng đời.
Ôi thôi. Con mệ mô độc mồm độc miệng chọc trúng cục... điên của thị. Thị quắc cặp mắt trắng dã lên. Răng thị nghiến chặt kêu két kèn kẹt. Tay thị đang bưng bát chè bỗng ném vèo xẹt qua cái mặt vừa thốt lên câu đó.
- Có mà chồng mi chết á. Đồ đàn bà tra chồng không ngủ cho mà sướng, mà đi nói chồng người ta chết. Đồ điên. Đồ khùng.
Thị điên thật. Nhưng ai chọc tiết thị, kẻ đó mới là điên hơn. Người đàn bà sợ quá, lén lút bỏ trốn mất tăm. Mọi người trong đám can ngăn thị. Nếu không, thị còn chửi nữa.
Thị là người chung tình. Không biết ở trong miền Nam xa xôi kia có người đàn ông nào đó tên Phi hay không. Giả sử có thì người đó có thề non hẹn biển gì với thị không. Hay đại loại là có làm trò gì với thị hay chưa? mà thị thủy chung với hắn đến thế.
Có lần thị kể chuyện, hồi ở trong Nam, có thằng rủ thị vào rừng cao su, rồi giở trò đồi bại với thị. Sau lần đó, mẹ thị phải đưa thị đến trạm y tế đặt vòng. Liệu chỉ một thằng ... hay nhiều thằng đàn ông dẫn thị vào rừng cao su nhiều lần?
Thị phải đi chữa bệnh phụ khoa. Mẹ thị đau đớn nhìn con, rồi trói vào góc nhà, không cho thị ra rừng cao su nữa. Thị suốt ngày đòi lấy chồng. Mẹ thị cấm tiệt. Nước mắt chảy ri rỉ ri rỉ. Thị cũng là đàn bà. Năm đó thị đã hai mươi bốn tuổi. Chỉ còn cách duy nhất, đưa thị về quê sinh sống. Ở làng, mọi việc đều yên ổn hơn. Mở mắt nhìn thấy nhau, ai nỡ... Rồi thị sẽ quên chuyện đòi lấy chồng.
Ngày đi. Mắt thị rơm rớm. Đầu thị cứ ngoái lại nhìn rừng cao su...
Tiếng tàu S2 xình xịch chạy qua. Tiếng lợn bên lò mổ rống lên thảm thiết. Dân làng Hà í ới ra đồng ngày mùa. Khi ấy, tiếng gà nghe chừng vẫn ngái ngủ.
Trưa. Không gian đặc quánh nắng vàng.
- Tiên sư thằng cha già, cha dê, cha điên. Người ta tới chơi nhà mình. Nói ngủ một chút cho mát rồi về. Rứa mà mò vô rờ người ta. Rúc cái cằm râu vô mặt người ta nhột không chịu được. Ôi cái thằng cha dê cụ. Ơi cái thằng cha điên. Cha khùng, cha mát...
Tiếng thị chửi váng một góc làng. Đáng ra, sau một buổi làm đồng mệt nhọc, nhu cầu nghỉ ngơi là trên hết, vậy mà những cái đầu rúc ra khỏi khe cửa. Hỏi han. Cười cợt. Trách móc. Bĩu môi. Thích thú.
Được dịp, thị liệt kê một đống danh sách những con dê đã sàm sỡ dụ dỗ thị. Mấy trụ cột lảng đi nơi khác. Nhất là trụ cột bà Thiện. Bà Thiện rất khoái nghe thị kể chuyện, nhưng trụ cột của bà thì rất nghiêm. Ông bảo kể tầm bậy tầm bạ. Ông quy tội thị là phạm...chính trị. Ô hô, tức cười chưa. Nói chuyện chính trị với con điên làm gì kia chứ! Thị là người điên.
Bà vợ ông dê cụ hoảng quá, chạy đôn chạy đáo đi tìm Hại Đời. Bà cho Hại Đời một nải chuối vàng hươm, một vài quả ổi, rồi thương lượng với Hại Đời đừng kể chuyện này nữa. Kể lắm công an bắt đó.
Hại Đời nghe công an, sợ im re. Vả lại, may mà có nải chuối với mấy quả ổi. Ai cho thị miếng ăn, thị nhớ một đời.
Đêm. Làng Hà co ro trong bóng tối. Bóng tối của cây cối. Bóng tối của đất trời. Một vài ánh sáng xẹt qua khi tàu chạy ngang. Tiếng chó cắn dồn dập ở phía mái tranh bà Lệ.
Lũ con của bà đang rồng rắn chòng ghẹo Hại Đời. Tiên sư lũ con nít không ai dạy. Có mà chúng bay điên thì có chớ bảo tau điên. Tiếng chửi rủa của thị bị át đi bởi tiếng hò hét của đám trẻ con.
Thị định bụng vào nhà bà Thiện kể chuyện cho bõ tức. Nhưng đến nhà bà Thiện thì phải ngang qua nhà mụ Lệ. Đoạn đường nhà mụ Lệ cây cối đồng loã, đen thui.
Hại Đời chưa từng biết sợ ma là gì (ma sợ Hại Đời thì có), vậy mà cũng phải giật mình khi bóng đen lù lù từ nhà mụ Lệ đi ra. Là trụ cột của bà Thiện. Hắn ngó nghiêng lén lút như một tên ăn trộm. Ban ngày hắn khoác lên mình bộ mặt nghiêm chỉnh, để khi đêm đến lại chui rúc luồn lủi như một con mèo đi hoang.
Thị ngó mắt vào bên trong, trụ cột của bà Lương, Bà Hến... Rải rác mấy bóng đen lù lù ngoài ngõ. Ngoài bờ sông cũng có một bóng đen vừa từ dưới đi lên. Nước còn tong tỏng trên tấm lưng trần. Hắn làm một cách vội vã, giấu giếm.
Làng Hà đàn ông không nhiều.
Thị thả mình cho bóng đêm nuốt chửng. Thị lang thang lủi thủi như cái bóng vô định. Thực ra, đêm nào thị cũng bỏ nhà đi lang thang như thế. Có khi, thị thong dong trên đường ray. Khi thị đứng trên cầu gió lộng, lặng nghe gió thốc vào mơn man da thịt. Có khi thị nhảy ùm xuống sông vùng vẫy.
Thế là mất toi buổi đêm. Thị tức anh ách mà không ai bắt chuyện với thị để thị kể, thị chửi.
Khi bóng đêm tan đi. Ánh sáng trải sự bình yên lên mọi vật. Những lùm cây khi đêm đến là quái vật thì ban ngày chính từ đó lại toả ra ngọn gió mát lành cho đời. Tất cả trở về giá trị vĩnh cửu.
Những người đàn ông hiếm hoi của làng Hà lại khoác lên mình bộ mặt nghiêm trang. Trụ cột bà Thiện nghiêm nghị trong bộ vét ngồi trên bàn tư pháp - trụ sở ủy ban xã. Người lọ mọ cày cuốc ra đồng. Người cò cưa xẻ gỗ. Tất cả đoan chính. Phẳng lặng.
Thị vẫn vất vơ trên đường làng. Cười. Nói. Hét. Chửi. Rồi thị thản nhiên đứng tồng ngồng truột quần xuống quá đầu gối. Hai tay túm vén ống quần ngồi đái. Thị làm như cả thế giới này chỉ tồn tại mỗi mình thị.
Đàn ông làng Hà đi qua, mặt dong thẳng phía trước, không hề ngó nghiêng. Nhưng, giá như có cái kính hiển vi đặt vào mà soi thì trăm phần trăm đồng tử của họ đang chiếu thẳng vào mông thị. Thị là người đàn bà điên, nhưng mông và đùi thị căng tràn thanh xuân, con gái làng Hà ít ai có được.
Còn đàn bà, ngoài số người đi làm, những kẻ rỗi hơi còn lại thò đầu ra bắt chuyện với Hại Đời. Họ bắt Hại Đời kể chuyện trong Nam cho mà nghe. Nghe một cách chăm chú, thích thú, rồi gật đầu lia lịa như vừa tiếp thu một bài học quý báu. Thi thoảng ré lên cười khoái trá.
-Thế khi mô Diễm Hương cưới. Nhớ mời tôi với hi.
- Dạ. Em phải chữa bệnh cho lành đã. Xong vô Nam cưới chồng, đẻ con. Anh Phi đang đợi em ở đó.
Thị vẫn không nguôi ý định lấy chồng. Bao giờ bệnh của thị mới lành? Thị luôn khao khát một người chồng mà mình yêu thương thực sự. Một người chồng có cưới xin hẳn hoi. Người đó phải là trụ cột của riêng mình thị.
Một ngày, người ta thấy có một người đàn ông, vai khoác ba lô về làng Hà. Người đàn ông hỏi thăm Hại Đời. Giọng miền Nam nghe đến là dễ thương.
Từ đó, không ai nghe tiếng Hại Đời chửi, cũng không thấy thị vất vơ trên đường làng nữa.
Làng Hà lại trở nên yên ắng. Một sự yên bình như chưa bao giờ yên bình đến thế.