Thưởng 500 bảng
Tờ Người đưa tin buổi tối quyết định trao số tiền thưởng trên cho bất cứ ai thông báo tin tức dẫn đến việc bắt giữ Uyliam Xtriclen, kẻ đang bị cảnh sát truy nã vì có liên quan đến vụ giết cụ bà Ema Xtriclen ở số 59, Acaxia Crexent, Manchextơ.
Nhận dạng kẻ bị truy nã
Dưới đây là nhận dạng chính thức của Uyliam Xtriclen: tuổi 43; cao 1m82 hoặc 83; da khá sẫm màu; tóc dày, bạc bạch kim, có thể nhuộm; râu và ria xám tuyền, giờ đây có thể gã đã cạo nhẵn; mắt xám nhạt; răng nanh trái bịt vàng; móng cái tay trái mới bị dập; nói khá to; phong độ nhanh nhẹn, dứt khoát; mất tích hôm mồng năm tháng này, có thể đã hoặc sẽ ra nước ngoài.
Bác Bút đọc lại nhận dạng thật cẩn thận một lần nữa rồi thở dài. Rõ ràng là Uyliam Xtriclen sẽ chẳng chọn cái hiệu hớt tóc bé tẹo, thảm hại của bác giữa cả lô tiệm làm đầu ở Luân Đôn để cắt tóc, cạo râu, mà lại còn nhuộm tóc nữa chứ - ngay cả khi hắn đang có ở Luân Đôn đi chăng nữa thì bác Bút cũng chẳng có lý do gì mà có được một giả dụ.
Tuy vậy, bác Bút vẫn cố in sâu cái nhận dạng ấy vào trong ký ức, ấy gọi là dịp may mà - cặp mắt bác Bút bao giờ chả sáng lên vì những tít báo có tiền đó.
Trong khi đặt tờ báo xuống, bác bỗng thấy hình mình trong gương và mỉm cười, vì bác không phải là người không có tính khôi hài. Trông bác thật chẳng ra mẽ là một người mà một mình có thể tóm được kẻ giết người hung bạo. Bác đã vượt xa tứ tuần, với một vết mổ nhỏ ở bụng, mái tóc lợt lạt, cao một mét sáu là cùng và đôi tay thì mềm mại như bất cứ đôi tay của một thợ cúp nào.
Ngay cả có con dao cạo trong tay, bác cũng chẳng thể là đối thủ của Uyliam Xtriclen, người cao đến một mét tám hai, tám ba và đã đánh đập một cách tàn bạo bà cô già cho đến chết. Lúc đầu đầy ngờ vực, bác Bút đi ra cửa và suýt xô phải một khách hàng to lớn chợt ấp vào khá bất thần
- Xin lỗi ông ạ - Bác Bút lúng túng nói, chỉ sợ tuột mất 9 xu. - Thưa ông, tôi cũng định ra hít thở một tí khí trời. Thưa ông cạo râu chứ ạ?
Người đàn ông to lớn lột áo choàng mà chẳng đợi bác Bút giúp một tay.
- Ông có nhuộm ngay được không? - Ông khách thình lình đòi hỏi.
Câu hỏi thật khớp một cách hãi hùng với dòng suy nghĩ của bác Bút về vụ giết người, đến mức trong một thoáng, nó làm bác lãng hẳn nghề nghiệp
- Thưa ông... gì cơ ạ? - Bác vừa lắp bắp vừa cho rằng ông khách ắt là loại hay lên mặt dạy đời. Mà nom ông ta cũng hệt thế: cặp mắt long lanh, kỳ cục, mái tóc đỏ lởm chởm và bộ râu cằm ngắn.
- Ông có nhuộm không? - Khách hàng nóng lòng hỏi.
- Ồ! - Bác Bút thở phào nói, - Vâng, thưa ông, tất nhiên chứ ạ.
Thật là may mắn: nhuộm tức là một món khá.
- Thật ra, - khách nói - cô tiểu thư trẻ trung của tôi không thích bộ tóc đỏ. Cô ấy bảo nó chỉ tổ gây chú ý. Nâu sẫm, giờ thì là màu cô ấy ưng. Và, tôi sợ là cả bộ râu này cũng phải hót đi thôi. Cô nàng cũng không thích râu.
- Thưa ông, có cạo luôn cả ria không ạ?
- À, không... không, có lẽ tôi để... chừng nào còn được phép. - Ông ta cười hô hố và bác bút đắc ý ghi nhận ông ta có một hàm răng đẹp với một chiếc bịt vàng.
Khách hàng rõ ràng sẵn sàng chi tiền cho diện mạo mình.
Bác Bút cứ hình dung rằng ông khách hàng sang trọng, lịch lãm này sẽ rủ tất cả bạn bè đến làm đầu ở "tay thợ cúp của mình ". Điều cực kỳ quan trọng là không được phạm sai sót gì. Nhuộm tóc là một công việc gay cấn - mới đây, báo chí đã chả làm rùm beng lên một vụ bê bối về chuyện này.
- Thưa ông, trước ông cũng đã có từng nhuộm đôi tí có phải không ạ? - Bác Bút kính cẩn nói - Ông làm ơn cho tôi biết...
- Hả? - Người đàn ông nói. - ồ, đúng... đúng, thực ra, như tôi đã nói đấy : cô bồ của tôi khí trẻ hơn tôi. Chắc ông cũng thấy là tôi hoa râm hơi sớm, bố tôi cũng vậy - cả dòng họ nhà tôi, cho nên tôi có nhuộm đôi tí - gọi là xam xám ấy mà. Nhưng cô ấy không thích màu này. Cho nên tôi nghĩ là nếu đã làm lại thì làm quách màu màu mà cô ấy ưng cả thể phải không?
Vừa tiếp chuyện về khí chất của các bà, các cô, bác Bút vừa xem xét bộ tóc của khách hàng bằng cặp mắt và những ngón tay thiện nghệ. Đó là một mái tóc đen tự nhiên, có bị bạc hơi sớm. Tuy nhiên, đấy chẳng phải mối quan tâm của bác. Thông tin bác thật sự cần là loại thuốc nhuộm khách hàng đã dùng trước đây, và bác phải hết sức cẩn thận. Có những loại thuốc nhuộm chẳng ăn với những loại khác.
Vừa chuyện trò vui vẻ, bác Bút vừa cần mẫn làm việc. Khi bác đã chuyển sang dùng chiếc máy sấy ro ro thì câu chuyện cũng chuyển sang vụ giết người ở Manchextơ.
- Cảnh sát hình như đã bỏ cái vụ chẳng ra gì này - Người đàn ông nói.
- Có lẽ giải thưởng sẽ khơi lại sự việc đôi chút - Bác Bút nói, cái ý nghĩ quẩn quanh tiền nong vốn chế ngự đầu óc bác.
- Ồ, có giải thưởng à? Tôi không biết đấy.
- Thưa ông đăng trong tờ báo tối nay đấy ạ. Có lẽ ông cũng muốn xem qua?
Người khách lạ đọc mục đó thật rõ và kỹcàng, trong khi bác bút ngắm ông ta trong gương và thấy ông bỗng rụt bàn tay trái lại - nó vốn đặt hờ hững trên tay ghế tựa - rồi thu hẳn vào trong chiếc khăn choàng.
Nhưng bác Bút đã kịp thấy. Bác đã kịp ghi nhận rành rành móng ngón tay cái dập nát, ối người cũng có những vết tật xấu như vậy, bác bút tự nhủ, nhưng người đàn ông liếc lên, và cặp mắt dò xét một cách nghiêm trọng của ông ta trong gương như dán vào khuôn mặt bác Bút.
- Vâng - bác Bút nói - Tôi chắc thằng cha ấy đã an toàn ở nước ngoài rồi. Họ công bố quá chậm.
Người đàn ông cười lớn.
- Tôi cũng cho là như thế.
Bác Bút phân vân, chẳng lẽ lại có nhiều người lại vừa dập ngón tay cái lại vừa có luôn răng nanh bên trái bịt vàng? Biết đâu lại chẳng có hàng trăm người như vậy khắp cả nước. Lại nữa: tóc bạc bạch kim (có thể nhuộm) và tuổi khoảng bốn ba. Không còn nghi ngờ gì nữa.
Bác nhớ lại chính xác số những thương tích tàn nhẫn trên thân thể nạn nhân ở Manchextơ - một bà già khá béo. Liếc ra cửa, bác Bút thấy phố xá đông nghịt. Thật dễ dàng, nếu như...
- Nhanh tay lên chứ ông - Người đàn ông nói, có vẻ nóng ruột nhưng vẫn đủ vui vẻ - Muộn rồi. Tôi sợ ông sẽ phải làm quá giờ.
- Thưa ông, không sao ạ - bác Bút nói - Hoàn toàn không hề gì ạ.
Không, nếu bác chạy vụt ra cửa thì gã khách hàng khủng khiếp này sẽ chồm lên, vồ lấy bác, lôi cổ bác trở lại và chỉ cần một cú đấm hãi hùng như hắn đã choảng bà cô hắn...
Vậy nhưng bác Bút vẫn ở vị trí thuận lợi. Một người quyết đoán sẽ hành động ngay. Bác có thể vụt ra phố trước khi gã khách hàng có thể ra khỏi ghế. Bác Bút bắt đầu đi vòng ra phía cửa.
- Gì thế? - Khách hàng hỏi.
- Thưa ông tôi chỉ ghé cái đồng hồ thôi ạ - bác Bút nói khẽ và dừng lại. Bác trở lại tủ hàng để lấy đồ. Nếu như bác nhanh nhẹn hơn - như các thám tử trong truyện trinh thám ấy - thì bác đã quan sát và gộp cả móng ngón dập với chiếc răng nanh bịt vàng để đi đến kết luận ngay và chạy ra mà báo động trong khi bộ râu gã khách hàng còn đầy xà phòng và mặt hắn còn đang bị trùm khăn. Hoặc giả bác có thể quệt đầy bọt xà phòng vào mặt hắn - chẳng ai có thể giết người hoặc chạy ra phố với cặp mắt đầy xà phòng.
Nhưng dù sao bác Bút cũng chẳng cần phải một mình bắt gã nọ.
"Tin tức dẫn đến việc bắt giữ - báo chí đăng thế là gì. Bác có thể báo cho họ rằng kẻ bị truy nã đến đây, rằng giờ đây hắn có thể có bộ tóc nâu, để râu nhưng ria đã cạo nhẵn. Chính trong khỏnh khắc này, một nguồn cảm hứng loé lên trong bác Bút.
Khi bác lấy một lọ thuốc từ tủ kính ra, bác sực nhớ đến con dao dọc giấy bằng gỗ kiểu cổ của bà cụ thân sinh bác. Con dao có khắc dòng chữ "Trí tuệ là sức mạnh ".
Giờ đây, bác Bút cảm thấy thoải mái và tự tin đến kỳ lạ. Đường kéo, đường lược của bác thật uyển chuyển và trò chuyện thật nhẹ nhàng khi bác bôi thật khéo léo thứ thuốc nhuộm nâu sẫm.
Phố xá đã thưa thớt khi bác Bút để khách hàng ra về. Bác nhìn theo cái thân hình to lớn đi ngang qua phố Grôxvenơ rồi lên chiếc xe buýt số 24.
Bác đóng cửa hiệu, và đến lượt bác cũng lên chuyến xe buýt số 24 để đến phố Hoaibôn.
Bác Bút kể lại tình đầu cho một viên thanh tra ăn vận sắc phục và mặt đầy nghiêm trọng. Ông ta chăm chú nghe câu chuyện và đề nghị bác nhắc lại cẩn thận chi tiết răng vàng, móng ngón tay cái và bộ tóc nguyên là đen rồi bạc, rồi đỏ và bây giờ thì là nâu sẫm.
- Còn một điều nữa - bác Bút nói - tôi tin chắc đấy.- rồi bác nói thêm - Tôi hi vọng đấy chính là thằng cha ấy, bằng không thì tôi sẽ hoàn toàn mất nghiệp.
Bồn chồn, hốt hoảng, bác vo viên chiếc mũ mềm trong tay nhô hẳn người ra bàn và hổn hển nói ra chuyện phản trắc nghề nghiệp ghê gớm nhất đời mình.
Chiếc Miranđa cập bến oxtenđ lúc 7 giờ sáng. Một thuỷ thủ xô vào phòng điện đài giữa lúc điện báo viên nhấc tai nghe ra.
- Đây: - anh ta nói - Đánhngay đi! Chắc có chuyện gì đây. Thuyền trưởng đã đến đồn cảnh sát. Ông lãnh sự đã lên tàu Điện gửi cảnh sát Anh.
Người đàn ông lên tàu đúng như nhận dạng. Vé mang tên Oatxơn. Hắn nằm lì trong cabin và không chịu ra. Đòi có ngay một thợ cạo. Đã thông báo cảnh sát Oatxơn chờ lệnh.
Với phong độ nghiêm trọng, thuyền trưởng rẽ một đám đông đầy kích động xúm quanh phòng thượng hạng số 36, vì đã có nhiều hành khách nghe được "có chuyện gì đấy ". Thuyền trưởng lạnh lùng gạt người hầu bàn, một cậu bé, khỏi cửa cabin. Ông lớn tiếng ra lệnh cho họ giữ mồm giữ miệng, năm thuỷ thủ săm sắn bên ông. Trong sự yên ắng bất thường, người ta nghe thấy ông khách trong cabin 36 đi đi lại lại trong khoang nhỏ, di chuyển đồ đạc loảng xoảng.
Ngay lúc đó, có tiếng chân bước đều trên boong. Sáu cặp ủng của cảnh sát Bỉ đang rón rén bước xuống thang. Thuyền trưởng liếc tờ giấy họ đưa cho ông rồi gật đầu.
- Ai đấy? - Một giọng khàn và cục cằn kêu lên.
- Thưa ông, người thợ cắt tóc ông gọi đến đây ạ.
- À - Giọng nói có nhẹ đi. - Cứ để một mình anh ta vào. Tôi... tôi bị một tai nạ Có tiếng then cửa mở thật cẩn thận, thuyền trưởng bước lên. Cánh cửa hé mở rồi sập lại luôn, nhưng một chiếc ủng của thuyền trưởng đã kịp chen vào khe cửa. Cảnh sát vội vã xô vào. Ông hành khách được dẫn ra.
- Trời ơi! - cậu bé ré lên - Trời ơi, chỉ một đêm mà tóc ông ta hoá xanh rờn! Xanh rờn.
Bác Bút đã chẳng uổng công khi nghiên cứu những phản ứng phức tạp của các hoá chất nhuộm. Với niềm kiêu hãnh của trí tuệ, bác đã đánh dấu người khách hàng của bác, để hắn khỏi lẫn giữa hàng tỉ người trong cái thế giới chật chội này. Không có một hải cảng nào trên thế giới lại có thể để một kẻ giết người thoát được với một bộ ria xanh, cặp lông mày xanh và cái mớ tóc dày, cứng quèo, lởm chởm lại xanh biếc như lông vẹt!
Bác Bút nhận được tiền thưởng 500 bảng. Tờ "Người đưa tin buổi tối" đăng tải từ đầu chí cuối chuyện phản bội nghề nghiệp lớn nhất của bác. Bác run rẩy, sợ hãi cho cái tiếng tăm này: chắc là sẽ chẳng còn ai đến hiệu của bác nữa.
Sáng hôm sau, một chiếc xe con sơn xanh choáng lộn đỗ xịch trước cửa hiệu của bác. Một mệnh phụ phu nhân, lộng lẫy trong chiếc áo choàng lông thú và óng ánh đầy kim cương, lao vút vào cửa hiệu.
- Bác là Bút phải không? - Phu nhân nọ kêu lên - Bác Bút vĩ đại phải không? Thật quá kỳ diệu phỉ không? Bây giờ thì, bác Bút thân mến, bác phải giúp tôi ngay. Bác phải nhuộm bộ tóc của tôi màu xanh ngay tức khắc. Ngay bây giờ tôi muốn được nói rằng tôi chính là người đầu tiên được làm đầu. Tôi là công tước phu nhân ở Uynchextơ, và các mụ khủng khiếp ở Melcaxtơ đang rượt theo tôi ở trên phố kia - bọn cáo.
Nếu các ban muốn nhuộm, tôi có thể chỉ hiệu của bác Bút trên phố Bond. Nhưng tôi biết là đắt khủng khiếp đấy.