Đám hạt dẻ và mèo rừng
Miyazawa Kenji
Một chiều thứ bảy, Ichirô nhận được tấm bưu thiếp với nội dung kỳ lạ như thế này:
Ngày 19 tháng 9.
Kính gửi ông Kaneta Ichirô,
Được biết ông khỏe, thế là không gì vui hơn.
Ngày mai tôi phải xử một vụ kiện hơi rắc rối, mời ông đến nhé. Xin đừng mang theo súng ống.
Trân trọng chào ông,
Mèo Rừng
Võn vẹn chỉ có thế. Chữ viết xấu như quào, mực lem luốc dây ra cả đầu ngón tay cậu ta nhưng Ichirô cảm thấy sung sướng vô cùng. Cậu kín đáo cất tấm bưu thiếp vào trong cặp đi học của mình và suốt ngày cứ vui vẻ chạy nhảy tung tăng.
Đêm đó dầu đã chui vào chăn rồi mà Ichirô vẫn không tài nào dỗ giấc ngủ. Đầu óc cậu ta cứ bị ám ảnh với hình ảnh nụ cười "khinh khỉnh" của Mèo Rừng và quang cảnh vụ kiện sẽ được xét xử ngày mai.
Nói thế chứ khi Ichirô thức giấc thì trời đã sáng bạch. Bước ra đằng trước nhà xem, cậu ta thấy những ngọn núi ở chung quanh đang vươn mình đứng dậy, dàn hàng dưới bầu trời xanh như thể chúng mới được dựng lên cách đây không lâu. Ichirô lùa vội miếng cơm rồi một mình lấy con đường men theo khe núi trèo lên thượng nguồn.
Mỗi lần có trận gió sớm quét nhanh qua, từ trên cây dẻ, hạt rụng xuống tung tóe. Ichirô ngước mặt nhìn lên cây, hỏi:
-Dẻ ơi, Dẻ. Chú có thấy Mèo Rừng đi ngang qua đây không?
Cây Dẻ trầm ngâm một lát rồi mới trả lời:
-Mèo Rừng à? Hồi hừng sáng có thấy ông ta ngồi xe ngựa phóng như bay về hướng Đông.
-Hướng Đông à. Tôi cũng đang trên đường đi về hướng Đông đây mà. Lạ nhỉ! Thôi, để tôi đi xem đoạn nữa xem sao. Cảm ơn Dẻ nhé!
Cây Dẻ không nói gì, tiếp tục rắc những hạt dẻ xuống khắp mặt đất.
Ichirô đi thêm một đổi thì đã đến Thác Thổi Sáo. Sở dĩ thác mang cái tên này vì ở vào khoảng giữa kè đá trắng tinh có một chỗ hở ra thành hình cái lỗ nhỏ. Nước đổ ào ào xuống thung lũng xuyên qua nơi đó tạo ra những âm thanh nghe như tiếng sáo.
Ichirô cất tiếng hỏi Thác Thổi Sáo:
-Này, này, hỡi người thổi sáo, Mèo Rừng có đi ngang chỗ này không?
Thác trả lời bằng một giọng cao trong như tiếng hót:
-Mèo Rừng hồi nãy phóng xe đi về hướng Tây rồi!
-Lạ quá, nếu hướng Tây thì là hướng nhà tôi. Thế nhưng thôi, để tôi đi thêm chút nữa xem sao.Cảm ơn người thổi sáo nhé.
Nhưng lúc đó thác đã tiếp tục thổi sáo trở lại như cũ.
-Ichirô đi thêm một thôi đường nữa thì thấy dưới chân một cây giẻ gai, vô số nấm trắng đang họp thành đội hàng, chơi một điệu nhạc kỳ dị, kèn trống ồn ào.
Ichirô khom người xuống hỏi chúng:
-Này mấy chú nấm.Có thấy Mèo Rừng qua đây không nào?
Nói xong thì đám nấm trắng bèn trả lời:
-Hồi sáng sớm, Mèo Rừng đã phóng xe ngựa đi về hướng Nam rồi.
Ichirô chỉ biết lắc đầu kinh ngạc:
-Nếu hướng Nam thì nằm phía bên kia rặng núi. Kỳ cục quá ta! Thôi, cứ đi thêm một khúc nữa hẵn hay. Cảm ơn nấm nhé!
Nhạc đội nấm đã trở lại bận rộn với điệu nhạc huyên náo của chúng.
Ichirô đi thêm một chút nữa bỗng chợt thấy có chú sóc đang chuyền thoăn thoắt trên ngọn một cây hồ đào. Ichirô bèn vẫy tay bảo sóc ngừng để hỏi thăm:
-Này, sóc ơi. Mèo Rừng có đi ngang qua đây không vậy?
Nghe thấy thế, trên cành cao, sóc đưa tay ngang trán nhìn Ichirô rồi trả lời:
-Hồi mới tờ mờ sáng, Mèo Rừng đã phóng xe ngựa đi về hướng Nam rồi.
-Phía Nam à! Lạ lùng quá! Ít nhất có hai người trả lời với ta một kiểu như thế. Nhưng thôi, hãy tiến lên thêm một quãng nữa thử xem. Cảm ơn sóc nhé!
Thế nhưng sóc đã biến mất dạng. Chỉ thấy mấy cành cao trên ngọn cây hồ đào lay động và thoắt cái, có ánh nắng loáng loáng trong khóm lá của cây giẻ gai bên cạnh trong giây lát.
Ichirô đi thêm một đổi nữa thì thấy con đường men theo khe núi hẹp dần rồi mất hẳn nhưng lại có một con đường mòn mở ra ở phía nam của cái khe ấy, đưa anh về hướng một khu rừng cây cao tối sầm. Ichirô theo con đường ấy mà trèo lên. Cành cây đen chồng lên nhau thành nhiều tầng, che kín cả trời xanh, đường thì dốc đứng. Mặt Ichirô đỏ ké, mồ hội đổ thành giọt lớn. Bỗng nhiên, qua khỏi con dốc ấy, trời sáng hẳn đến chói cả mắt.Trước mặt anh là một cánh đồng vàng chóe, lá cỏ reo lên trong gió. Những hàng cây lớn màu xanh ô-liu vây bọc chung quanh.
Ở ngay chính giữa cánh đồng, Ichirô nhận ra có một người đàn ông hình thù kỳ lạ, thấp bé, đầu gối co lại, trong tay cầm một cái roi da, đang im lặng nhìn về phía mình.
Ichirô từ từ tiến đến bên cạnh người đó nhưng bỗng đột ngột ngừng bước. Anh thấy gã ta chỉ có mỗi một mắt, con mắt không thấy đường thì trắng nhỡn và động đậy không ngừng. Gã mặc một cái áo khoác lạ lùng nửa thầy nửa thợ. Không những thế, chân gã khoành ra như thể chân dê núi, đặc biệt mấy đầu ngón chân lại giống vá xúc cơm. Ichirô tuy kinh hoàng nhưng cũng cố lấy lại bình tỉnh, hỏi thăm:
-Thưa, ông có quen biết Mèo Rừng không ạ?
Gã đàn ông đưa con mắt còn lại liếc ngang Ichirô rồi nhăn mặt cười khó chịu:
-Ngài Mèo Rừng sắp về bây giờ. Ông là Ichirô chắc?
Ichirô chưng hửng, thụt lùi một bước:
-Vâng, tôi là Ichirô. Sao ông lại biết?
Nói xong đã thấy gã đàn ông quái dị ấy nhe răng cười khỉnh:
-Đã đọc bưu thiếp rồi chứ hả?
-Đọc rồi ạ. Vì thế hôm nay tôi mới đến đây.
-Văn chương lủng củng lắm hả?
Gã đàn ông cúi mặt nhìn xuống đất, trông có vẽ buồn bã làm Ichirô thấy tội nghiệp:
-Đâu, tôi thấy hay đáo để.
Nghe trả lời, gã đàn ông có vẻ hài lòng, thở phào, mặt đỏ bừng đến cả mang tai, phanh ngực áo ra như muốn gió lùa hơi mát vào trong người.
-Thế chữ viết cũng coi được chứ?
Gã lại hỏi. Ichirô nhịn cười không nổi, trả lời:
-Coi được chứ. Người học hết năm thứ năm chưa chắc đã viết hơn!
Gã đàn ông bỗng xụ mặt.
-Ông muốn bảo là học trò năm thứ năm tiểu học?
Câu hỏi yếu ớt, nghe mới thê thảm. Ichirô vội vã đính chính:
-Không, sinh viên năm thứ năm đại học chứ.
Nghe xong, gã đàn ông vui trở lại, mồm miệng cười nói tía lia.
-Chính tôi thảo cái bưu thiếp ấy đấy!
Ichirô buồn cười nhưng ráng nín, hỏi thăm:
-Thật ra chức vị ông là gì vậy?
Gã đàn ông chợt nghiêm nghị đáp:
-Tôi là người đặc biệt phụ trách đánh xe cho ngài Mèo Rừng đấy.
Lúc ấy, gió bỗng ào ào thổi tới, cả vùng cỏ đều ngã rạp xuống như làn sóng. Ông phụ tá đặc biệt kia bỗng khom lưng cúi chào một cách trịnh trọng.
Kìa, chúng đã tới. Trông chúng chẳng khác gì đàn kiến!
Ichirô lấy làm quái lạ mới quay lại nhìn thì đã thấy Mèo Rừng, khoác bên ngoài một tấm áo như thể chiến bào màu vàng có thêu vân, hai con mắt xanh tròn xoe, đang đứng đó nhìn mình.Khi anh vừa nhận ra rằng Mèo Rừng có đôi lỗ tai nhọn đứng thẳng tắp như mọi con mèo thì Mèo Rừng đã khẽ nghiêng người. Ichirô cũng lễ phép chào:
-Ô, xin chào ông. Hôm qua tôi vừa nhận được bưu thiếp. Cảm ơn ông ạ.
Mèo Rừng đưa tay lên vuốt chòm râu cho thẳng thớm, ưỡn ngực:
-Chào ông. Cảm ơn ông đã quá bộ đến chơi. Thực ra, từ hôm kia đã bắt đầu có một cuộc tranh chấp khá phức tạp. Vì không thể phán quyết dễ dàng nên tôi muốn mời ông đến để hỏi ý kiến. Giờ thì ông nghĩ ngơi cho khỏe đi. Bọn hạt dẻ cũng tới ngay thôi. Năm nào cũng như năm nấy, tôi cứ khổ tâm vì mấy vụ kiện tụng kiểu này.
Mèo Rừng lấy trong áo ra một hộp thuốc lá vấn và đưa một điếu đặt lên môi và chìa hộp thuốc về phía Ichirô:
-Ông xơi một điếu?
Ichirô ngạc nhiên, đáp:
-Không dám.
Mèo Rừng cười có vẻ kênh kiệu:
Ư ừmm. Ông còn trẻ, không sao!
Rồi đánh diêm cái xoẹt, làm bộ nghiêm sắc mặt, thở phù ra ngọn khói xanh. Còn gã đánh xe cho Mèo Rừng thì đứng phăng phắc bên cạnh đợi lệnh, hình như gã đang lên cơn ghiền thuốc lá, nước mắt cứ ràn rụa vắn dài.
Trong lúc đó thì Ichirô bỗng nghe dưới chân mình có tiếng nổ lốp đốp như ai rắc muối lên lửa. Hoảng hồn, anh cúi mình nhìn xuống thì trên mặt cỏ, rãi rác từ chỗ nọ đến chỗ kia, có những vật thể hình tròn vàng ánh chiếu lấp la lấp lánh.Nhìn kỹ thêm chút nữa thì anh thấy đó là những hạt dẻ, tính ra cũng hơn ba trăm, chúng đều mặc quần màu đỏ và đang cố sức tranh cãi ồn ào náo nhiệt.
Mèo Rừng vứt điếu thuốc lá, tức tốc ra lệnh cho gã đánh xe:
-Kìa, chúng đã tới. Trông chúng chẳng khác gì đàn kiến. Này, rung chuông mau lên coi! Hôm nay, ở chỗ đó có nắng tốt đấy. Cắt cỏ phía đó cho ta!
Gã đánh xe bèn nhanh nhẩu lấy cái liềm lớn lận trong lưng ra cắt phăng phăng đám cỏ ở miếng đất trước mặt Mèo Rừng. Từ bốn phía đám cỏ, đám hạt dẻ lấp lánh đều
ùa ra cả đấy, ồn ào như vỡ chợ.
Gã đánh xe bấy giờ mới rung chuông kính coong kính coong. Tiếng chuông âm vang kính coong kính coong khắp khu rừng cây. Đám hạt dẻ vàng từ từ im lặng. Không biết tự lúc nào Mèo Rừng đã lấy cái áo choàng dài bằng xa-tanh đen mặc lên, ngồi bệ vệ giữa đám hạt dẻ. Ichirô có cảm tưởng cảnh tượng này đã từng thấy trong bức tranh vẽ đoàn người đi tham bái đức Phật bằng đồng ở Nara. Sau đó, gã đánh xe còn vung roi da quất hai ba bận nghe đôm đốp. Trời trong xanh không một gợn mây. Đám hạt dẻ lấp lánh trông thật đẹp mắt.
Mèo Rừng ngồi bệ vệ giữa đám hạt dẻ
-Hôm nay là ngày thứ ba của phiên tòa đấy nhé. Liệu hồn các ngươi mà thỏa thuận với nhau đi!
Mèo Rừng nói với vẻ lo âu nhưng cũng cố gắng giằn giọng. Khổ cái vừa dứt lời thì đám hạt dẻ đã nhao nhao:
-Không, không, không thể được.Dầu muốn nói thế nào, hạt dẻ đầu nhọn mới là kẻ quan trọng nhất. Mà đầu tôi lại nhọn hơn cả ai hết.
-Sai, sai rồi. Đầu tròn mới quan trọng chứ. Tròn nhất là tôi đây!
-Phải to mới được. To mới oai chứ. Tôi to nhất, vậy tôi quan trọng nhất.
-Không đúng. Sao to bằng tôi được. Hôm qua quan tòa đã phán quyết như thế mà.
-Lại nói nhảm rồi, phải tính chiều cao chứ! Chiều cao mới quan trọng.
-Người có sức đẩy mạnh mới quan trọng. Lấy sức đẩy làm tiêu chuẩn quyết định đi!
Tất cả mọi người la hét om sòm để tranh lấy phần phải, bảo cái này cái nọ, nhặng xị như một đàn ong, không còn biết đâu vào đâu. Mèo Rừng lúc ấy phải gắt lên:
-Quậy như thế đủ rồi! Chúng bay biết đây là đâu không? Im ngay! Im ngay!
Gã đánh xe lai vung roi đập đôm đốp thị uy và đám hạt dẻ yên ắng trở lại. Mèo Rừng mới vuốt râu cho thật ngay ngắn, nói:
-Phiên tòa đã kéo dài đến hôm thứ ba, các ngươi phải khôn hồn mà thỏa thuận với nhau đi.
-Nói thế sao được. Đầu phải nhọn mới ...
Và nọ nọ kia kia........
-Hết chịu nổi chúng bay.Phải biết đây là đâu chứ!Im ngay, im ngay.
Gã đánh xe lại vung roi vụt đôm đốp và tất cả đám hạt dẻ hết ồn ào. Mèo Rừng thì thầm với Ichirô:
-Đấy, ông thấy chưa. Bây giờ tôi phải tính sao đây?
Ichirô mới cười trả lời:
-Nếu thế thì ông chỉ cần bảo bọn này như sau: Trong bọn các ngươi ai ngu nhất, ai khùng nhất, ai vô tích sự nhất sẽ là người quan trọng nhất. Tôi có lần nghe người ta dùng câu nói đó khi giảng đạo!
Mèo Rừng gật gù có vẻ như chợt hiểu ra. Hắn mới vén cái cổ áo xa-tanh để cái chiến bào thêu vàng lộ ra ngoài một tí cho oai, trịnh trọng sửa soạn ban bố phán quyết của mình cho đám hạt dẻ:
-Được rồi, lắng tai mà nghe! Đây là phán quyết: Trong đám các người, đứa nào hèn kém nhất, điên khùng nhất, ngu ngốc nhất, vô tích sự nhất, đầu óc tối tăm nhất sẽ là người quan trọng hơn cả.
Đám hạt dẻ tự nhiên xìu xuống. Bọn chúng nín thin thít.
Khi ấy, Mèo Rừng mới cởi áo choàng xa-tanh đen ra, vừa lau mồ hôi trán vừa cầm lấy tay Ichirô. Gã đánh xe cũng khoái chí vung roi lên đập chí cha chí chát. Mèo rừng nói:
-Cảm ơn ông thật nhiều. Một phiên tòa rắc rối như thế này mà ông chỉ cần có một phút rưỡi đã giải quyết hộ xong. Xin ông vui lòng từ nay nhận chức thẩm phán danh dự cho tòa án của tôi. Khi nào nhận được thiếp mời, xin ông cảm phiền quá bộ đến nhé. Tôi sẽ không quên tạ lễ ông trọng hậu đâu.
-Đến thì xin vâng. Thế nhưng lễ lạc tôi không dám nhận.
-Không được.Ông nhận cho tôi nhờ. Ông không nhận là làm mất mặt tôi đấy. Từ nay, trên thiếp tôi sẽ đề tên ông là Ngài Kaneta Ichirô và gọi nơi đây là Pháp Đình. Ông thấy viết thế đã đúng cách thức chưa?
-Vâng, sao cũng được.
Khi Ichirô vừa dứt lời thì Mèo Rừng như còn có điều gì muốn bổ túc nên cứ đưa tay lên vuốt hàm râu và mắt thì hấp ha hấp háy. Lát sau, dường như đã quyết tâm, hắn mới cho biết tiếp:
-Ngoài ra, về phần văn từ trong thiếp mời thì xin được viết kiểu này nhé: "Nhân vì có việc quan trọng cần xét xử, yêu cầu ngài đến trình diện vào đúng ngày mai".
Ichirô bật cười nói:
-Hả, kiểu viết như thế hơi kỳ cục đấy nhé. Tôi khuyên ông dẹp dùm nó đi.
Mèo Rừng có vẻ thất vọng vì không tìm ra được kiểu nói nào hay hơn, mặt cúi gầm trong ít lâu, tay thì vẫn mân mê chòm râu nhưng cuối cùng đành bỏ cuộc.
-Thế thì thôi, ông cho tôi giữ nguyên cách viết lúc đầu vậy. Còn về phần lễ tạ hôm nay thì tôi xin biếu ông hoặc một thăng hạt dẻ bằng vàng hoặc một đầu cá hồi muối, tùy ông lựa chọn.
-Tôi thích hạt dẻ bằng vàng hơn ạ.
Mèo Rừng coi bộ mừng ra mặt vì Ichirô không chọn cái đầu cá muối, mau mắn quay sang ra lệnh cho gã đánh xe của mình,.
-Mang tới đây cho ta một thăng hạt dẻ bằng vàng. Nếu không đủ một thăng thì pha loại hạt dẻ mạ vàng vào cũng được. Nhanh lên!
Gã đánh xe bèn tóm mấy cái hạt dẻ khi nãy bỏ vào trong cái đấu, cân xong rồi hô lên:
-Đúng một thăng!
Mảnh chiến bào của Mèo Rừng bay phần phật trong gió. Hắn vươn vai duỗi người thẳng ra, sụp mi mắt xuống, ngáp vội một cái rồi nói:
-Tốt lắm. Bây giờ, thắng xe cho ta ngay!
Chiếc xe ngựa vốn làm bằng một cái nấm trắng khổng lồ được đánh tới. Kéo nó là một con ngựa hình thù kỳ quặc với bộ lông xám tro như chuột.
-Này để tôi đưa cậu về nhà.
Mèo Rừng mời. Hai người leo lên xe. Gã đánh xe đã cho vào trong đó cái đấu đầy ắp hạt dẻ bằng vàng.
-Đốp, đốp, chát!
Chiếc xe ngựa ra khỏi cánh đồng. Cây cối bờ bụi lung linh nhạt nhòa dần như làn khói. Trong khi Ichirô nhìn đấu hạt dẻ vàng thì Mèo Rừng làm ra dáng dửng dưng, mắt dõi về đâu mãi xa.
Chiếc xe ngựa càng tiến về phía trước màu vàng của hạt dẻ cứ dần dần cứ nhạt đi. Được một đỗi, khi chiếc xe ngựa dừng lại thì mấy cái hạt dẻ ấy đã lấy lại màu nâu thiên nhiên của nó. Thế rồi, chiếc chiến bào màu vàng của Mèo Rừng, gã đánh xe và cả chiếc xe ngựa, tất cả đã biến mất cùng một lượt. Ichirô mới nhận ra là anh đang đứng trước ngôi nhà của mình, trên vẫn cầm cái đấu hạt dẻ.
Từ đó về sau Ichirô không bao giờ còn nhận được thiệp mời với dòng chữ "Trân trọng chào ông" của Mèo Rừng nữa. Nhiều khi anh ngẫm nghĩ nếu mình cứ để cho hắn mặc tình viết "Yêu cầu ngài đến trình diện" kia nọ thì có phải hay hơn không!
(Dịch xong ngày 22/ 10/2006).
Chú thích:
(1) - Nguyên tác Golden Week, tuần có những ngày nghĩ lễ liên tục.
(2) - Tiếng Anh có sẵn trong nguyên tác.
(3) - Mars. Tiếng Hán là sao Huỳnh Hoặc.
(4) - Tiên Nữ (Cô Tiên Bị Xiềng) hay Andromeda
(5) - Lạp Hộ (Thợ Săn) hay Orion (Hiệp Sĩ).
(6) - Lạp Khuyển (Chó Săn) hay Hunting Dogs
(7) - Fish-Mouth Nebulae.
(8) - Heinrich Heine (1797-1856) thi sĩ trữ tình người Đức.
(9) - Truyền thuyết của Đức nói về một nàng yêu nữ trên kè đá dốc đứng bên bờ sông Rhine, giữa Mainz và Koblenz, có tiếng hát quyến rũ làm mê hoặc những người lái thuyền đi ngang qua đó, để cho thuyền đắm.
(10) - Taurus. Con gọi là sao Tất, một ngôi sao trên đường hoàng đạo.